Kitaby

Strona kitabu z XIX w.
Kitab z 2 poł. XVIII w.

Kitaby (z arab. kitāb – księga) – zbiory tekstów zawierających zasady religii muzułmańskiej, opowieści moralistyczne związane z treścią Koranu i hadis, przepisy rytualne, legendy z życia proroków, apokryfy, tłumaczenia lub oryginały modlitw.

Cechą charakterystyczną kitabów jest to, że zostały one zapisane w języku starobiałoruskim (od XVI–XVII w.) lub w polskim (XVIII-XIX w.)[1], ale pismem arabskim. Twórcami kitabów są Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego, którzy zostali osiedleni na Podlasiu w XIV-XV w. w celu ochrony granicy przed Krzyżakami. Tatarzy litewscy pochodzili ze Złotej Ordy. Część z nich była przymusowo osiedlona, ale większość osiedliła się dobrowolnie.

Nauka zajmująca się badaniem kitabów to kitabistyka(ros.)[1]. Wśród prekursorów tej subdyscypliny naukowej, obchodzącej w 2018 r. swoje 50-lecie[2], wymienia się m.in. Antona Antonowicza(biał.)[3] oraz Jewfimija Karskiego, Iwana Łuckiewicza, Jana Stankiewicza, Witala Wolskiego(biał. (tar.)), Antoniego Muchlińskiego i Ignatija Kraczkowskiego. W Polsce głównym ośrodkiem tej dziedziny wiedzy jest Centrum Badań Kitabistycznych działające w ramach Wydziału Filologicznego UMK[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Czesław Łapicz. Kitabistyka: źródła, metodologia i perspektywy badawcze. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”. 24 (44) nr 2. DOI: 10.14746. ISSN 2450-4939. [dostęp 2019-02-15]. 
  2. ↑ Joanna Kulwicka-Kamińska. Rękopiśmienne księgi religijne – tatarskie dziedzictwo. „Przegląd Tatarski”. 4, 2018. Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. ISSN 2080-0541. [dostęp 2019-02-15]. 
  3. ↑ Czesław Łapicz. Antoni K. Antonowicz jako badacz piśmiennictwa Tatarów — muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. „Slavistica Vilnensis”. 60, s. 189–202, 2015. ISSN 2351-6895. [dostęp 2019-02-15]. 
  4. ↑ Centrum Badań Kitabistycznych - Wydział Filologiczny - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. www.fil.umk.pl. [dostęp 2019-02-15].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Кітаб.jpg
Кітаб Другая палова XVIII cт. Папера, рукапiс Нацыянальная бiблiятэка Беларусi