Kiwity (województwo warmińsko-mazurskie)
| Artykuł | 54°6′0″N 20°46′14″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°6'0.0"N, 20°46'0.1"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 268 m |
| wieś | |
 Kościół Świętych Piotra i Pawła w Kiwitach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | Kiwity |
| Liczba ludności (2022) | 397[1] |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Kod pocztowy | 11-106[2] |
| Tablice rejestracyjne | NLI |
| SIMC | 0478144 |
Położenie na mapie gminy Kiwity _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kiwity") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego  | |
 54°06′00″N 20°46′14″E/54,100000 20,770556 | |
Kiwity (niem. Kiwitten) – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Kiwity przy drodze wojewódzkiej nr 513. W Kiwitach ma siedzibę placówka Ochotniczej Straży Pożarnej.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kiwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Kiwity.
Historia
Wieś powstała w 1308, w roku 1311 zniszczona została przez oddział Witenesa. Wieś ponownie lokował w 1319 biskup warmiński Eberhard z Nysy. Z przywileju tego biskupa od 1308 funkcjonował tu młyn i karczma. Młyn znany był w XVIII w. w całej okolicy.
Po 1945 r. pierwszym wójtem w Kiwitach był Otton Sarnowski – Warmiak ze Skajbot. Z rodziny tej bardziej znany jest Franciszek Sarnowski.
Zabytki
We wsi znajduje się zabytkowy kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, budowla gotycka wybudowana w latach 1350-1370, wieża z końca XIV w rozbudowana w XV w, zdobi ją sześć rzędów blend o różnej wielkości i kształcie[3]. Kościół gruntownie odnawiany był w 1862, ponownie konsekrowany w 1879. Ołtarz główny z 1762 r. z późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1500 r. Ambona późnobarokowa wykonana w warsztacie Jana Zachariasza Freya, z około 1790 r. W murze kościoła znajdował się do 1946 r. relief przedstawiający szkielet (tzw. Śmierć z Kiwit).
We wsi znajduje się kilka kapliczek.
Demografia
Mieszkańcy: w roku 1818 – 278 osób, w 1939 – 434, w 1998 – 438.
Przystanek PKS, poczta, ośrodek zdrowia, restauracja, dom kultury, sklepy, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, szkoła podstawowa oraz publiczne gimnazjum ze zrealizowanym projektem "Orlik 2012".
Na terenie gminy funkcjonuje stowarzyszenie o charakterze paramilitarnym będące w rzeczywistości zbiorem sympatyków sportów Air Soft Gun.
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Kod pocztowy Kiwity •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-12-12].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 92
Bibliografia
- Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (str. 65 – 67)
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 137-138
- Jan Chłosta, Słownik Warmii, Olsztyn: Wydawnictwo LITTERA, 2002, ISBN 83-914158-5-6, OCLC 830456403.
- Mapa Schroettera 1796-1802 (młyn).
Linki zewnętrzne
- Kiwity, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 117.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lidzbark County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.25 N
- S: 53.96 N
- W: 19.92 E
- E: 20.84 E
Autor: Romek, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
kościół Apostołów Piotra i Pawła
Autor: image/photo was taken by Wikipedia and Wikimedia Commons user Ludwig Schneider.
I would appreciate being notified if you use my work outside Wikimedia.
Do not copy this image illegally by ignoring the terms of the license below, as it is not in the public domain. If you would like special permission to use, license, or purchase the image please contact me to negotiate terms.
When reusing, please credit me as: Ludwig Schneider / Wikimedia., Licencja: CC BY 3.0Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2012-36. (Zgłoś swój projekt!)