Klępsk

Artykuł

52°07′01.07″N 15°43′08.42″E

- błąd

0 m

WD

52°6'N, 15°43'E, 52°6'56.48"N, 15°42'56.05"E

- błąd

2298 m

Odległość

2000 m

Klępsk
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

zielonogórski

Gmina

Sulechów

Wysokość

81 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

545[1]

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

66-111[2]

Tablice rejestracyjne

FZI

SIMC

0914272

Położenie na mapie gminy Sulechów
Mapa konturowa gminy Sulechów, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Klępsk”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Klępsk”
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego
Mapa konturowa powiatu zielonogórskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Klępsk”
Ziemia52°07′01,07″N 15°43′08,42″E/52,116964 15,719006
Strona internetowa
Kościół w Klępsku

Klępsk (dawn. Klemsko[3], niem. Klemzig) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Sulechów.

Historia

Pierwsza wzmianki o Klępsku pochodzą z 1314 roku. Właścicielami wsi byli komes Jaktor razem z żoną Jadwigą. W latach 1385–1388 właścicielami wsi są Hannus de Calkrute i Fricz Treppelen. W XIV wieku we wsi był drewniany kościół. W XVI wieku zostaje on przekształcony i zaadaptowany na potrzeby ewangelików. Pierwszym ewangelickim pastorem był Baltazar Nievus[4]. Po II wojnie światowej kościół 19 sierpnia 1945 roku jest poświęcony i należy jako kościół filialny do parafii Łęgowo Sulechowskie[5].

Emigracja do Australii w 1838 roku

Na świecie Klępsk jest znany szczególnie jako miejsce, skąd wyemigrowali do Australii pierwsi Niemcy. Król Prus, Fryderyk Wilhelm III von Hohenzollern, zamierzał doprowadzić do zjednoczenia protestantów. W tym celu ustanowił w 1817 roku tzw. Unię Pruską na mocy dekretu gabinetowego. W 1821 roku wprowadzono nową księgę, regulującą zasady sprawowania nabożeństw (tzw. Agenda), w tym eucharystii. Zawarte w niej reguły spotkały się ze sprzeciwem wielu luteranów, dla których oznaczały one ustępstwa w sprawach wiary. Konflikt zaostrzył się, począwszy od 1830 roku, kiedy to odbywały się obchody trzechsetlecia konfesji augsburskiej. Wtedy to król, wydanym przez siebie dekretem, zażądał, by uroczystości te obchodzono zgodnie z wydanymi dziewięć lat wcześniej regulacjami.

Duchownym odmawiającym stosowania się do instrukcji odbierano prawo sprawowania posługi duszpasterskiej, a miejsce ich zajmowali duchowni – zwolennicy unii. Nabożeństwa odprawiane prywatnie zostały zakazane, a ich uczestnicy karani byli aresztem oraz grzywnami. Pastor luterański chrzczący dziecko karany był grzywną 50 talarów, dziecko zaś poddawane było ponownemu chrztowi przez pastora unii. Takie i podobne wydarzenia zrodziły w wielu chęć wyemigrowania. Popularne było wówczas emigrowanie do USA oraz do Rosji. Ale nie aż do Australii.

Inicjatorem emigracji był pastor August Kavel(ang.) z Klępska[6][7]. Pierwsza grupa, licząca ponad 200 emigrantów wyruszyła na barkach ze wsi Cigacice (Tschicherzig) 8 czerwca 1838 roku. Płynęła Odrą aż do kanału, dalej Sprewą do Berlina (17 czerwca). Następnie Hawelą i Łabą do Hamburga. Z Hamburga grupa została zabrana dwoma żaglowcami („Prince George” i „Bengalee”) w ponad czteromiesięczną podróż do Australii (8 i 9 lipca), do której udać się można było, opływając po drodze całą Afrykę (nie było jeszcze Kanału Sueskiego). Obydwa żaglowce dopłynęły w okolice Port Adelaide 16 listopada („Bengalee”) oraz 18 listopada („Prince George”). Nieco później wypłynęły z Hamburga dwa inne statki: „Zebra” oraz „Catharina”[8].

Żaglowcem „Prince George”[8] przybyły do Południowej Australii rodziny z następujących miejscowości: Klępsk (Klemzig), Okunin (Langmeil), Kargowa (Unruhstadt), Kolesin (Goltzen), Żółków (Salkau), Karczyn (Harthe), Krężoły (Krummendorf), Trzciel (Tirschtiegel), Łęgowo (Lang Heinersdorf), Kępsko (Schönborn), Ostrzyce (Ostritz), Kiełcze (Keltschen) oraz Kije (Kay).

Miejsce, do którego dopłynęły żaglowce, było położone o kilometr na północ od dzisiejszego Port Adelaide, zwanego wówczas Port Misery. Nazwa jak najbardziej trafna, gdyż niewiele tam było prócz mokradeł i błota. Stamtąd wyprawiano się na poszukiwanie odpowiedniej lokalizacji na osiedlenie. Wybrano ziemię położoną ok. 7 km na północny wschód od centrum Adelaide[9]. Założoną w ten sposób wieś nazwano Klemzig, czyli tak jak tę opuszczoną w Niemczech[10]. Obecnie Klemzig jest dzielnicą Adelaide.

W latach 1975–1998 miejscowość była położona w województwie zielonogórskim.

Według danych z 30 czerwca 2021 miejscowość zamieszkuje 545 mieszkańców[1].

Części wsi

Integralne części wsi Klępsk[11][12]
SIMCNazwaRodzaj
0914289Nowy Klępskprzysiółek

Charakterystyka

Walory przyrodnicze

Zabytki

Okucia drzwi kościelnych
Wnętrze kościoła (fragment polichromii na suficie)
  • do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest zespół dawnego kościoła ewangelickiego[13]:
    • kościół, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
    • kaplica grobowa rodziny Philipsborn, z 1915 roku
    • dawny cmentarz z aleją lipową, z XVI-XX wieku
    • ogrodzenie z bramami, murowane, z XVI wieku
    • kapliczka Matki Boskiej z La Salette
    • rzeźby drewniane
  • leśniczówka
  • ścieżka dydaktyczna
  • pomniki przyrody
  • głaz, 2 m wysokości, 16 m w obwodzie, wyryto w nim nieodczytany do dzisiaj epigraf

Znani z Klępska

Przypisy

  1. a b Statystyka stałych mieszkańców zameldowani w gminie – wg miejscowości stan na dzień: 2021-06-30. bip.sulechow.pl, 2021-06-30. [dostęp 2021-07-15].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 474 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Uchwała Nr V/23/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sulechowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55).
  4. Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, www.nid.pl [dostęp 2021-07-16].
  5. Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, www.lwkz.pl [dostęp 2020-08-16].
  6. Preußen, „Österreichischer Beobachter”, anno.onb.ac.at, 22 listopada 1838, s. 2–5 [dostęp 2021-07-16].
  7. Deutsche in Australien, „Abendblatt”, 27 lipca 1899, s. 4 [dostęp 2021-07-16].
  8. a b Landerkunde, „Österreichischer Beobachter”, anno.onb.ac.at, 23 czerwca 1846, s. 4 [dostęp 2021-07-16].
  9. Das bentsche Dorf Klemzig in Australien, „Gemeinnützige Blätter zur vereinigten Ofner und Pester Zeitung”, anno.onb.ac.at, 28 listopada 1839, s. 1 [dostęp 2021-07-16].
  10. Paul Bellardi, Vom Deutschtum in Australien, „Tägliche Omaha Tribüne”, 3 kwietnia 1920, s. 3, ISSN 2688-8041 [dostęp 2021-07-16].
  11. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  12. GUS. Rejestr TERYT.
  13. Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. www.nid.pl, 2021-07-15. [dostęp 2021-07-15].

Bibliografia

  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii Klępsk – kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, Dziennik Ustaw z 2017 r. poz. 688

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lubusz Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubusz Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.18 N
  • S: 51.33 N
  • W: 14.40 E
  • E: 16.60 E
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Zielona Góra County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zielona Góra County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.23 N
  • S: 51.72 N
  • W: 15.06 E
  • E: 16.02 E
Klepsk Church inside.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Omasz z polskiej Wikipedii, Licencja: CC BY-SA 2.5
Wnętrze kościoła w pl:Klępsku, fragment polichromii na suficie Fot: Grzegorz Koprowicz
Klepsk2.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Mohylek (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

The door of the 17th century church in Klępsk, Poland

Author: Mohylek 12:33, 24 October 2006 (UTC)
Klepsk.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Mohylek (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

The 17th century church in Klępsk, Poland

Author: Mohylek 12:28, 24 October 2006 (UTC)