Klęska głodu w Korei Północnej (1995–1999)

Spożycie mięsa i ryb w Korei Północnej i Południowej (w kcal dziennie) w latach 1960–2013
Transport bydła domowego z Korei Południowej, darowizna dla głodujących mieszkańców Korei Północnej

Klęska głodu w Korei Północnej (kor. 북한기근) – klęska głodu trwająca w latach 1995–1999[1]; była spowodowana złą polityką rządu, ustaniem wsparcia ze strony Rosji borykającej się z problemami po dezintegracji Związku Radzieckiego oraz powodzią w 1995. Według różnych źródeł, w wyniku głodu mogło zginąć do 2,5 mln mieszkańców Korei[1] (ponad 1 mln podczas tzw. Ciężkiego marszu w latach 1995–1997[2]). Podczas klęski głodu większość mieszkańców żywiła się korą drzew i trawą. Zanotowano także przypadki kanibalizmu. Wiele dzieci po utracie rodziców zaczęło żebrać na ulicy. Niektóre z nich trafiły do specjalnych obozów, w których umierały w wyniku głodu i braku opieki[3].

Przyczyny

Głównymi przyczynami klęski głodu były: dalsza izolacja polityczna po 1989 roku, klęski żywiołowe (m.in. powodzie w latach 1995 i 1996) oraz brak reform politycznych[4][5].

Według relacji uchodźców ograniczenia w racjonowaniu żywności pojawiły się w latach 80[6]. W 1992 roku wprowadzono kartki na żywność, które nie poprawiły sytuacji[4].

Działania władz

Głód zmusił północnokoreańskie władze do zwrócenia się do ONZ z prośbą o pomoc żywnościową[7]. Klęska głodu przyczyniła się do pierwszych masowych ucieczek z Korei Północnej[8]. Według Andrzeja Rzeplińskiego i Joanny Hosaniak północnokoreańskie władze wykorzystały politykę głodu wobec mieszkańców niewygodnych dla reżimu[9].

Zagraniczna pomoc humanitarna

W 1995 roku w Korei Północnej zaczął działać Światowy Program Żywnościowy ONZ[3]. Pomoc humanitarną przekazały takie organizacje jak: Cap Anamur, Lekarze bez Granic, Oxfam, Action Internationale Contre la Faim i CARE (wszystkie wycofały swoją pomoc ze względu na obowiązujący zakaz dostarczania żywności bezpośrednio do mieszkańców). Organizacje mogły jedynie prowadzić badania monitorujące na obszarze 80% państwa[10]. Całą pomoc humanitarną organizacje międzynarodowe przekazały władzom[11]. Północnokoreańskie władze rozdzieliły pomoc według klucza politycznego (np. jako nagroda za poprawne zachowanie). Osoby, które dostały żywność, nie wiedziały, że pochodzi ona z pomocy międzynarodowej[12].

Pracownicy organizacji międzynarodowych nie mogą swobodnie poruszać się po kraju (z wyjątkiem Pjongjangu mają oni trudności nawet z opuszczeniem hotelu). Mówiący po koreańsku przedstawiciele Światowego Programu Żywnościowego nie mogli przyjechać do Korei Północnej[12]. Północnokoreańskie władze zabroniły organizacjom tworzenia własnych sieci dystrybucji. Wszyscy byli zdani na transport rządowy (głównie wojskowy)[12].

W latach 2001–2002 Niemcy wysłały 2000 ton wołowiny. Dzięki naciskom ze strony niemieckiego rządu dziennikarze mogli śledzić dystrybucję żywności[13].

Skutki

Północnokoreański minister spraw zagranicznych Choi Soo Hun w raporcie przedstawionym UNICEF zapewnił, że przyczyną głodu w Korei Północnej była powódź. Według raportu średnia długość życia spadła z 73,2 lat (1993) do 66,8 lat (1999), zaś śmiertelność wśród dzieci powyżej piątego roku życia wzrosła do 48 zgonów na 1000 mieszkańców (z 27)[2]. Wskaźnik urodzeń spadł z 2,2% do 2%. Dochód narodowy na osobę spadł z 991 do 457 dolarów (w raporcie, który północnokoreański rząd przedstawił Organizacji Narodów Zjednoczonych w czerwcu 1997 roku, produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca wyniósł 239 dolarów, co jest porównywalne z ówczesnym PKB per capita Bangladeszu)[2].

Klęska głodu przyczyniła się do polepszenia stosunków dyplomatycznych z Koreą Południową. W ramach prowadzonej przez Koreę Południową programu „Słoneczna polityka” Seul udzielił pomocy humanitarnej dla mieszkańców Korei Północnej[14].

Rząd Korei Północnej w wyniku strachu przed upadkiem władzy po chaosie gospodarczym i klęsce głodu rozwinął program wysyłania przypadkowych Koreańczyków do niewolniczej pracy za granicą, z której dochód trafiał do członków rządu i do rozbudowy stolicy[15]. Przeprowadzono także niewielkie reformy liberalizujące gospodarkę[16].

W 2013 roku komisja ONZ przeprowadziła przesłuchania ds. zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w Korei Północnej. Po serii przesłuchań w Seulu inspektorzy Organizacji Narodów Zjednoczonych przesłuchali w Stanach Zjednoczonych amerykańskich ekspertów, według których w latach 90. Kim Dzong Il zamiast ratować głodujących obywateli zwiększył wydatki na wojsko. Eksperci zwrócili uwagę, że dostaw żywności pozbawiono regionów, w których poparcie dla reżimu było uważane za niskie[17].

Przypisy

  1. a b famine, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2016-04-15] (ang.).
  2. a b c Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 109.
  3. a b Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 126.
  4. a b Korea Północna. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-06-06].
  5. A terrible truth. economist.com, 1997-04-17. [dostęp 2018-05-20]. (ang.).
  6. Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 91.
  7. Korea Północna. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-06-06].
  8. Ucieczka z Korei Północnej. 2013-04-04. [dostęp 2015-06-06]. (pol.).
  9. Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 7.
  10. Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 128.
  11. Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 10.
  12. a b c Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 127.
  13. Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 125, 126.
  14. Konrad Klonowski: Czy Korea Południowa też jest winna?. pukhan.pl, 2013-04-20. [dostęp 2018-05-20].
  15. anglia.today: 100 tysięcy Koreańczyków z północy pracuje za granicami jako niewolnicy utrzymujący Pjongjang. [dostęp 2015-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-11)]. (pol.).
  16. Proces helsiński po koreańsku. project-syndicate.pl, 2015-09-28. [dostęp 2015-10-10]. (pol.).
  17. Joanna Kuc: Wielki głów w Korei Północnej. Śledztwo ONZ. pukhan.pl, 2013-11-01. [dostęp 2018-05-20].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Spozycie miesa i ryb w Korei.jpg
Autor: Ra.sz., Licencja: CC0
Spożycie mięsa i ryb w Korei Południowej i Północnej (w kcal dziennie)
Źródło: Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), http://www.fao.org/faostat/en/#compare
501 cows sent to North Korea.jpg
A caravan of 501 cattle and 50 vehicles enter Panmunjom, Republic of Korea, bound for the Democratic People's Republic of Korea, Oct. 27, 1998. South Korean business tycoon Chung Ju-yung, founder and honorary chairman of Hyundai Group, donated 501 head of cattle and the vehicles to the famine-stricken country. Mr. Chung had given the North Koreans 500 head of cattle earlier this year in June. Location: PANMUNJOM, DEMILITARIZED ZONE KOREA