Klara z Asyżu

Święta
Klara z Asyżu OSC
Chiara Offreduccio
dziewica
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1194
Asyż

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1253
Klasztor San Damiano k. Asyżu

Czczona przez

Kościół katolicki

Kanonizacja

1255
Anagni
przez Aleksandra IV

Wspomnienie

11 sierpnia;
23 września (klaryski)

Atrybuty

monstrancja, krucyfiks, lilia, lampa

Patronka

Asyżu, Florencji, klarysek, kapucynek, bieliźniarek, hafciarek, praczek, chorych na oczy, radia, telewizji, malarzy

Szczególne miejsca kultu

bazylika św. Klary w Asyżu

Klara z Asyżu OSC, właśc. Chiara Offreduccio (ur. 16 lipca 1194[1] w Asyżu, zm. 11 sierpnia 1253 w klasztorze San Damiano k. Asyżu) – zakonnica, duchowa córka św. Franciszka z Asyżu, współzałożycielka klarysek, święta Kościoła katolickiego.

Życiorys

Josep Benlliure Gil17.jpg
Josep Benlliure Gil45.jpg

Urodziła się w Asyżu w Umbrii we Włoszech, jako córka Favarone Offreduccio i Ortolany. W roku 1212 za przykładem Franciszka z Asyżu zdecydowała się na ubogie życie monastyczne, stając się pierwszą klaryską. Przeżyła 42 lata w klasztorze San Damiano w swym rodzinnym Asyżu. Pociągnęła za sobą wiele asyskich niewiast, wśród nich swą matkę Ortolanę oraz siostry św. Agnieszkę i Beatrycze. W roku 1215 została przez św. Franciszka ustanowiona przełożoną klasztoru. Jej sposób prowadzenia klariańskiej wspólnoty oraz opinia świętości życia przyczyniły się do wielkiego poparcia ze strony papiestwa: Innocenty IV osobiście udzielił jej wiatyku, Aleksander IV, wcześniejszy kardynał protektor zakonu franciszkańskiego, kanonizował ją w roku 1255. Ciało św. Klary spoczywa w asyskiej bazylice, dedykowanej jej imieniu.

Kult

Św. Klara patronuje Asyżowi i Florencji, zakonowi klarysek i kapucynek, bieliźniarkom, hafciarkom oraz praczkom i osobom chorym na oczy. W roku 1956 ogłoszona została patronką radia, telewizji i malarzy.

Jej wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dzienną rocznicę śmierci. Klaryski obchodzą uroczyście wspomnienie 23 września na pamiątkę odnalezienia ciała św. Klary w 1850 roku.

W ikonografii św. Klara przedstawiana bywa w brązowym habicie przepasanym franciszkańskim białym sznurem z trzema węzłami symbolizującymi śluby ubóstwa, posłuszeństwa i czystości. W ręku trzyma monstrancję, lilię lub lampę.

Jej atrybutami są: monstrancja, krucyfiks, lilia lub lampa.

Relikwie świętej przechowywane są w asyskiej bazylice św. Klary, nad którą sprawują pieczę siostry klaryski.

Relikwie świętej Klary w Bazylice św. Klary w Asyżu

Proces kanonizacyjny

Proces kanonizacyjny rozpoczął papież Innocenty IV bullą Gloriosus Deus z 18 października 1253 roku, skierowaną do biskupa Bartłomieja ze Spoleto. Oficjalna bulla kanonizacyjna Clara claris præclara została promulgowana przez papieża Aleksandra IV w bliżej nieokreślonym terminie pomiędzy sierpniem a październikiem 1255 roku w katedrze w Anagni. Papieski dokument, będący oficjalnym potwierdzeniem cnót i świętości życia Klary z Asyżu, odpowiadając na postawione w Gloriosus Deus pytania, przedstawia w zaledwie 25 paragrafach okres obejmujący lata od wstąpienia na drogę życia zakonnego, poprzez swoje lata spędzone za klauzurą, aż do chwili odejścia z tego świata. Clara claris præclara kończą opisy cudów, które zostały dokonane za przyczyną świętej, zarówno za jej życia, jak i w chwili śmierci.

Pisma świętej

Reguła św. Klary Dziewicy – nazwana przez samą Klarę Sposobem życia ubogich sióstr jest dokumentem regulującym życie wspólnoty klarysek, naśladowczyń św. Franciszka z Asyżu. Jej pełny tekst zawiera bulla papieża Innocentego IV Solet annuere z 9 sierpnia 1253 roku. Święta dożyła jej zatwierdzenia przez Stolicę Apostolską. Na dwa dni przed jej śmiercią wysłannicy papiescy wręczyli jej dokument zatwierdzający, który po dziś dzień przechowywany jest w Asyżu. Przed powstaniem Reguły wspólnota klariańska odwoływała się do napisanej w latach 1212-13 przez św. Franciszka Forma vivendi. Obok Forma vivendi na formację Reguły wywarł ogromny wpływ Przywilej ubóstwa zatwierdzony najpierw słownie przez Innocentego III, a następnie na piśmie przez papieża Grzegorza IX dnia 17 września 1228 roku. Pisząc swą Regułę Klara odwołała się do Reguły dla braci żyjących w eremach oraz Reguły zatwierdzonej z 1223 napisanych przez Franciszka z Asyżu. W VI rozdziale święta cytuje wprost Franciszka.

Elementami duchowości klariańskiej, zbliżonej do sposobu życia franciszkańskiego, które łatwo odnaleźć można w tekście Reguły klariańskiej, są: praktyka pokuty, życie ewangelią, trwanie w dobrowolnym ubóstwie, zabieganie o chrześcijańskie braterstwo, wierność Kościołowi katolickiemu, święte milczenie, zachowanie klauzury. Stanowią one gwaranty i środowisko dla prowadzenia życia kontemplacyjnego.

Testament św. Klary Dziewicy – napisany w ostatnich latach jej życia, w czasie wielkiego oczekiwania na zatwierdzenie wcześniej skompilowanej Reguły. Podobnie jak w Regule odnajdujemy w nim główne cechy duchowości klariańskiej. Podkreślone zostaje przyjęcie dobrowolnego ubóstwa przez siostry. Klara poddaje w nim swoją młodą wspólnotę władzy Kościoła Rzymskiego i opiece Zakonu Braci Mniejszych. Uznaje się siostrą i duchową córką Biedaczyny z Asyżu. Wcześniejsze wątpliwości co do autentyczności dokumentu zostały rozwiane dzięki odnalezieniu kodeksów pochodzących z XIV i XV wieku.

Do pism św. Klary zaliczane są jej cztery listy do świętej Agnieszki z Pragi, jeden do Ermentrudy z Bruges.

Listy do Agnieszki Praskiej pisała Klara odpowiednio w latach 1234, 1235-36, 1238 i 1253. Ich autentyczność nigdy nie była podważana. Prezentują program ascetyczny, który ma być pomocą dla adresatki w kroczeniu drogą ubóstwa i miłości do Chrystusa.

Trudno jest określić datę powstania Listu do Ermentrudy. Biorąc pod uwagę dzisiejszy stan badań, jego autentyczność nie jest przez wszystkich akceptowana. Chociaż istnieją paralelizmy z pozostałymi listami św. Klary, dotyczące doktryny, zauważa się znaczące różnice w stylu i w warstwie językowej.

Źródła biograficzne

  • Do źródeł biograficznych dotyczących św. Klary z Asyżu zalicza się, oprócz Legendy o św. Klarze Dziewicy, papieski Przywilej ubóstwa z 1228 roku oraz Bullę kanonizacyjną z 1255 roku. Przy czym należy zwrócić uwagę na fakt, że legenda w średniowieczu wcale nie była fantastyczną opowieścią o cudach zdziałanych przez bardziej lub mniej fantastyczne postacie, ani też sagą o legendarnych założycielach miasta czy osady. Legenda była oficjalnym dokumentem kościelnym opowiadającym o życiu świętego patrona lub założyciela np. zakonu. Jej napisanie, jak to miało miejsce w przypadku Legendy o św. Klarze Dziewicy, zlecała władza kościelna.
  • Napisanie Legendy o św. Klarze Dziewicy zlecił papież Aleksander IV w roku 1255. Za jej autora przyjęło się uważać brata Tomasza z Celano, czołowego trzynastowiecznego biografa franciszkańskiego. Celańczyk wykorzystał wszystkie mu dostępne dokumenty papieskie, dotyczące świętej, oraz świadectwa pierwszych towarzyszy św. Franciszka i mniszek z klasztoru San Damiano w Asyżu. Dotychczas opublikowano 7 kodeksów zawierających Legendę o św. Klarze Dziewicy.
  • Przywilej ubóstwa został udzielony na piśmie 17 września 1228 roku przez papieża Grzegorza IX. Oryginał jest przechowywany w Protomonasterze św. Klary w Asyżu (przy bazylice św. Klary). Zabiegała o niego sama Klara, obawiając się narzucenia swojej wspólnocie Reguły hugolińskiej z 1219, w której nie mówi się prawie wcale o ubóstwie. Istniała bowiem w ruchu klariańskim tego czasu tendencja progresywna dążąca do przyjęcia przez monastery prawa posiadania. Przywilej miał pozwolić asyskim klaryskom zachować własną fizjonomię pierwotnego franciszkańskiego sposobu życia. Klasztor San Damiano zobowiązany był w tym czasie, zgodnie z zaleceniami Soboru Laterańskiego IV, trzymać się reguły benedyktyńskiej.
  • Bulla kanonizacyjna Clara claris præclara Aleksandra IV została opublikowana przez Pennacchi'ego w Asyżu w 1910 roku. Papież wpisując imię Klary do katalogu świętych, wspomina jej życie pełne cnót, zachęca do uroczystego celebrowania dnia jej śmierci i do nawiedzania jej grobu. Czyni to przy jednogłośnej akceptacji urzędników kurii rzymskiej.

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Datko, Grzegorz Polak: Żywoty świętych.Opowieści o największych bohaterach wiary. Zeszyt 1. Warszawa: Agora SA, 2012, s. 12. ISBN 978-83-268-1212-5.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Franciszkanizm
Początki
Święci i błogosławieni
rodziny franciszkańskiej
Wybitni uczeni
franciszkańscy
Papieże
Działalność, instytucje,
siedziby
Zakon franciszkański
Św. Franciszek

Media użyte na tej stronie

Josep Benlliure Gil45.jpg
San Francisco, semiciego, conversa con Santa Clara en la chocita de San Damián.
Assisi voyage fc15.jpg
Autor: Fczarnowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bazylika św. Klary w Asyżu - kryształowa trumna św. Klary
Asissi basilica-st Clara fresc.jpg
Św. Klara z Asyżu, fresk z 1317 w bazylice św. Franciszka w Asyżu.
StFrancis part.jpg
Górną częścią najstarsze Portret Franciszek z Asyżu, ścienne malowidła w Sacro Speco w Subiaco.