Klasyfikacja minerałów Strunza

Klasyfikacja minerałów Strunza – klasyfikacja minerałów opracowana przez niemieckiego mineraloga Hugo Strunza, oparta na strukturze krystalicznej i składzie chemicznym.

Swój system Strunz opracował w 1941 roku i zawarł w dziele Mineralogische Tabellen. Strunz podzielił minerały na 9 podstawowych grup z których każda ma swoje podgrupy z przydzielonymi do nich określonymi literami, z kolei te dzielą się na określone rodziny minerałów^[1][2][3]. W wersji nr 10 klasyfikacji została ona zreorganizowana i poszerzona do 10 grup. Głównym autorem zmian był Ernest Nickel, a unowocześniona wersja określana jest jako klasyfikacja Nickela-Strunza^[4][5].

Klasyfikacja

Klasyfikacja minerałów Strunza przed reorganizacją Nickela^[1][2][3].

I. Pierwiastki rodzime

Grupa ta zawiera pierwiastki rodzime występujące w stanie wolnym na Ziemi oraz ich stopy.

I/A Metale, stopy metali

Przykłady: żelazo, złoto, srebro, kadm, glin, chrom, cynk, nikiel, iryd,

I/B Niemetale i półmetale

Przykłady: arsen, antymon, grafit, diament, siarka, selen, tellur, krzem,

I/X Niesklasyfikowane pierwiastki rodzime

Przykłady: tantal,

II. Siarczki

W grupie tej znajdują się: siarczki, selenki, tellurki, a także: arsenki, antymonki, bizmutki.

II/A Stopy i substancje stopopodobne zawierające miedź, srebro, złoto, nikiel.

Przykłady: domeykit

II/B Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem >1:1

Przykłady: bornit

II/C Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem =1:1

Przykłady: galena

II/D Metal w proporcji z siarką, selenem, tellurem <1:1

Przykłady: arsenopiryt, piryt,

II/E Sulfosole (S : As,Sb,Bi = x); sulfosole z przeważającą ilością miedzi i żelaza x=2

Przykłady: samsonit, bournonit

II/F Siarczki niemetaliczne; arsenko-siarczki

II/X Nisklasyfikowane siarczki

III. Halogenki

Halogenki to związki pierwiastków znajdujących się w 17 grupie układu okresowego (dawnej grupy VIIA)

III/A Proste halogenki, niezawierające wody; metal:halogen = 1:1

Przykłady: fluoryt, halit

III/B Halogenki złożone, niezawierające wody, zawierające grupy: [BF₄]^1-, [SiF₆]^2- lub [AlF₆]^3-

III/C Halogenki złożone, zawierające wodę

III/D Halogenki zawierające tlen oraz Mg – Mn – Cu – Zn – Sn

Przykłady: atakamit

III/X Niesklasyfikowane halogenki

IV. Tlenki i wodorotlenki

IV/A Tlenki, metal : tlen = 1:1 i 2:1 (M₂O, MO)

Przykłady: lód

IV/B Tlenki, metal : tlen = 3:4 (M₃O₄ i inne)

Przykłady: chromit

IV/C Tlenki, metal : tlen = 2:3 (M₂O₃ i inne)

Przykłady: hematyt, korund

IV/D Tlenki, metal : tlen = 1:2 (MO₂ i inne)

Przykłady: kwarc, opal, uraninit

IV/E Tlenki, metal : tlen < 1:2 (M₂O₅, MO₃)

IV/F Wodorotlenki i tlenki uwodnione

Przykłady: goethyt

IV/G Tlenki wanadu

IV/H Uranyle [UO₂]²⁺

Przykłady: karnotyt

IV/J Arseniany zawierające grupę [AsO₃]^3-

IV/K Siarczany, selenki, telurki; zawierające grupę [XO₃]^2-

IV/L Jodany ([IO₃]^1-)

IV/X Niesklasyfikowane tlenki

V. Azotany, węglany i borany

Grupa ta zawiera sole kwasów: azotowego, węglowego i borowego.

V/A Azotany [NO₃]^1-

V/B Bezwodne węglany, niezawierające anionów z innych grup

Przykłady: kalcyt, magnezyt

V/C Bezwodne węglany, zawierające aniony z innych grup

Przykłady: malachit

V/D Węglany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup

V/E Węglany opatre na wodzie, zawierające aniony z innych grup

V/F Uranylwęglany ([UO₂]²⁺ – [CO₃]^2-)

V/G Borany wyspowe

V/H Borany grupowe

Przykłady: boraks

V/J Borany łańcuchowe

V/K Borany warstwowe

V/L Borany szkieletowe

V/X Niesklasyfikowane azotany, węglany i borany

VI. Siarczany, chromiany, molibdeniany, wolframiany

Grupa ta zawiera sole kwasów: siarkowego, chromowego, molibdenowego oraz wolframowego.

VI/A Bezwodne siarczany, niezawierające anionów z innych grup

Przykłady: baryt, celestyn, anhydryt

VI/B Bezwodne siarczany, zawierające aniony z innych grup

Przykłady: alunit

VI/C Siarczany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup

Przykłady: gips

VI/D Siarczany oparte na wodzie, zawierające aniony z innych grup

Przykłady: aluminit

VI/E Tellurany

VI/F Chromiany [CrO₄]^2-

Przykłady: krokoit

VI/G Molibdenany [MoO₄]^2- i wolframiany [WO₄]^2-

Przykłady: szelit, wolframit

VI/X Niesklasyfikowane siarczany, chromiany, molibdeniany i wolframiany

Przykłady: kirgistanit

VII. Fosforany, arseniany, wanadany

VII/A Bezwodne fosforany, niezawierające anionów z innych grup

Przykłady: berlinit

VII/B Bezwodne fosforany, zawierające aniony z innych grup

VII/C Fosforany oparte na wodzie, niezawierające anionów z innych grup

Przykłady: erytryn

VII/D Fosforany oparte na wodzie, zawierające aniony z innych grup

Przykłady: turkus

VII/E Uranyfofosforany i uranylowanadany

Przykłady: karnotyt

VII/X Niesklasyfikowane fosforany, arseniany i wanadany

VIII. Krzemiany

W grupie taj znajdują się związki zawierające grupę krzemianową [SiO₄]^4-

VIII/A Krzemiany wyspowe (Nesosilicates)

Przykłady: pirop, fajalit

VIII/B Krzemiany wyspowe zawierające grupy tetra-anionów (Nesosubsilicates)

Przykłady: topaz, tytanit

VIII/C Krzemiany grupowe (Sorosilicates)

Przykłady: epidot

VIII/D Niesklasyfikowane krzemiany

Przykłady: chryzotyl

VIII/E Krzemiany pierścieniowe (Cyclosilicates)

Przykłady: turmalin, beryl

VIII/F Krzemiany łańcuchowe (Inosilicates)

Przykłady: pirokseny, amfibole, turmalin

VIII/G Krzemiany przestrzenne (Intermediate)

VIII/H Krzemiany warstwowe (Phyllosilicates)

Przykłady: muskowit, talk, montmorilonit, kaolonit, antygoryt

VIII/J Krzemiany szkieletowe (Tectosilicates)

Przykłady: skalenie, ortoklaz, plagioklazy, skaleniowce

IX. Związki organiczne

IX/A Sole kwasów organicznych

IX/B Związki bezazotowe, zawierające węgiel oraz wodę; struktura łańcuchowa

IX/C Żywice i inne związki

Przykłady: bursztyn

IX/D Związki zawierające azot, węgiel i wodę

Przykłady: acetamid

Przypisy