Klasztor św. Emmerama

Klasztor św. Emmerama

Dawne krużganki klasztorne
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Bawaria

Miejscowość

Ratyzbona

Właściciel

benedyktyni

Typ zakonu

męski

Obiekty sakralne
kościół

św. Emmerama

kościół

św. Ruperta

Data budowy

VIII w.

Data zamknięcia

1810

Położenie na mapie Bawarii
Mapa konturowa Bawarii, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Klasztor św. Emmerama”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Klasztor św. Emmerama”
Ziemia49°00′56″N 12°05′33″E/49,015444 12,092583
Portal w krużgankach klasztornych
Herb klasztoru

Klasztor św. Emmerama – klasztor benedyktynów założony w VIII w. w Ratyzbonie w Niemczech, jeden z głównych ośrodków religijnych, kulturalnych i naukowych średniowiecznych Niemiec, w 1810 zsekularyzowany. Po sekularyzacji budynki klasztorne zostały zamienione w pałac rodu Thurn und Taxis.

Historia

Klasztor został założony w okresie, w którym powstało biskupstwo w Ratyzbonie – ok. 739 r.[1][2] Został utworzony przy grobie biskupa misyjnego Emmerama zamordowanego w VII w. za sprawą jednego z członków bawarskiej rodziny książęcej [3][2], przy którym powstała już wcześniej wspólnota duchownych. Kultowi tego świętego klasztor zawdzięczał szybki rozkwit w średniowieczu[2]. Przez pierwsze stulecia opatami klasztoru byli każdorazowo biskupi Ratyzbony, którzy początkowo tutaj rezydowali[1][4][2]. kościół klasztorny pod wezwaniem św. Emmerama powstał ok. 780–790 r. i objął prawdopodobnie istniejący już wcześniej kościół św. Jerzego (miał on zostać przekształcony w boczny, południowy chór nowej świątyni)[1][2].

W końcu IX w. swoją rezydencję tuż obok klasztoru zbudował cesarz Arnulf z Karyntii. On sam i jego potomkowie z rodu Karolingów został tu pochowany. Z rezydencji korzystali często także jego następcy, aż do czasów Hohenstaufów, a klasztor zyskiwał dzięki temu na znaczeniu. Między VIII i XII w. klasztor rozkwitał także jako centrum nauki i sztuki[4][2]. Działało tu świetne skryptorium[3][4][2], które dostarczało także skrybów na dwór królów niemieckich. To w ratyzbońskim klasztorze Emmerama powstała „zapiska karolińska” Geografa Bawarskiego wymieniająca ludy i plemiona (szczególnie plemiona zachodniosłowiańskich) żyjące na wschód od Łaby i na północ od Dunaju[5], a także kodeks Uty dla ksieni innego ratyzbońskiego klasztoru, Niedermünster[6]. Klasztor miał bogatą bibliotekę, m.in. tu przechowywany był Codex Aureus sporządzony w IX w. dla cesarza Karola Łysego[2].

W 975 r. funkcje opata i biskupa oddzielił od siebie biskup Wolfgang, który powołał na opata swego przyjaciela Ramwolda, przybyłego tu z klasztoru św. Maksymina w Trewirze[1][2]. Mimo to biskupi byli chowani w kościele klasztornym aż do XII w.[2] Ramwold przeprowadził w klasztorze reformę[2] i rozbudował kościół klasztorny (dodając m.in. kryptę nazwaną jego imieniem). W połowie XI w. rozbudowano kościół klasztorny[1][2] i kanonizowano pochowanego w nim biskupa Wolfganga[3][4][2]. Z czasem pojawił się spór zakonników z biskupami ratyzbońskimi – klasztor z pomocą sfałszowanych dokumentów[3][2] próbował uwolnić się spod biskupiej zwierzchności. Starania te odniosły skutek dopiero w 1326 na mocy przywileju wydanego przez papieża Jana XXII[2]. Z kolei w 1295 król Niemiec Adolf z Nassau nadał klasztorowi godność wolnego opactwa cesarskiego[1][2].

Po okresie upadku znaczenia klasztoru, ponowny rozkwit nastąpił w XVII i XVIII w.[3][2] W 1731 tutejsi opaci zostali podniesieni do rangi książąt Rzeszy[1][2]. W latach 1731–1733 doszło także do przebudowy wnętrz kościoła w stylu rokokowym[1][4][2]. Klasztor w tym okresie ponownie stał się ważnym ośrodkiem naukowym[2].

W 1802 klasztor został podporządkowany arcybiskupowi Ratyzbony[2], a w 1810 rozwiązany, po włączeniu Ratyzbony w granice królestwa Bawarii[1][2]. Skarby klasztorne przeniesiono w większości do Monachium[2]. W 1812 budynki dawnego klasztoru przejęli książęta Thurn und Taxis[1][3][2]. Urządzili tu swoją główną siedzibę i stopniowo przekształcili klasztor w reprezentacyjny pałac[3][2]. Budynki stanowiły odszkodowanie za odebrany przedstawicielom rodu przez władców Bawarii nadzór nad pocztą[3]. Dawny kościół klasztorny stał się głównym kościołem parafialnym Ratyzbony[1][2] – w miejsce kościoła św. Ruperta, który wcześniej pełnił tę funkcję[2] i który przylega do północnej nawy kościoła św. Emmerama[1].

Z dawnych zabudowań klasztornych nadal pozostały w murach pałacu m.in. romański „stary konwent” oraz pochodzący z XVI–XVII w. „nowy konwent”[7], romańskie oraz gotyckie krużganki[3][7] z bogatym portalem prowadzącym do kościoła[3], a także XVI-wieczna studnia na dziedzińcu[3]. Istnieje także gotycka brama wejściowa na teren bazyliki oraz wolno stojąca dzwonnica[1][3], wykonana z materiałów pozostałych po zabudowaniach rzymskich, a w XVI w. przebudowana w stylu renesansowym[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Regensburg. W: The Grove Encyclopedia of Medieval Art and Architecture. Colum P. Hourihane (Ed.). T. 5: Pepoli to Stavanger. Oxford - New York: Oxford University Press, 2012, s. 170. ISBN 978-0-19-539536-5.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Peter Morsbach: Regensburg, St. Emmeram. [w:] Haus der Bayerischen Geschichte [on-line]. Bayerisches Staatsministerium für Wissenschaft und Kunst. [dostęp 2018-10-05].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Daniela Schetar: Regensburg. DuMont Reiseverlag, 2015, s. 59–63. ISBN 978-3-7701-9650-0.
  4. ↑ a b c d e Sabine Herre: Bayerischer Wald: Mit Passau, Regensburg und Ausflügen in den Böhmerwald. Berlin: Trescher Verlag, 2013, s. 212–214. ISBN 978-3-89794-248-6.
  5. ↑ Tomasz Jasiński, The origins of the Polish state in new light, „NAUKA”, 0 (4), 2007, ISSN 1231-8515 [dostęp 2018-10-12] (ang.).
  6. ↑ Gillian Elliott, Uta Codex Review, H-German, styczeń 2005 [dostęp 2018-10-12] (ang.).
  7. ↑ a b Das bewohnte Schloss. [w:] Thurn und Taxis [on-line]. [dostęp 2018-10-07].

Media użyte na tej stronie

Bavaria location map G.svg
Autor: Hanhil based upon previous work by TUBS, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map Bavaria, showing position of Bavaria within Germany. Geographic limits of the map:
Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Legenda klasztor.svg
Symbol klasztoru do legendy mapy
Eingang Kreuzgang St. Emmeram Kloster Regensburg 20160926.jpg
(c) Hajotthu, CC-BY-SA-3.0
Eingang zum Kreuzgang im Kloster St. Emmeram, Regensburg