Klasztor Karmelitów Bosych w Wiśniowcu

Klasztor Karmelitów Bosych
Państwo

 Komisariat Rzeszy Ukraina

Miejscowość

Wiśniowiec

Kościół

Kościół łaciński

Właściciel

Karmelici bosi

Klauzura

tak

Typ zakonu

męski

Obiekty sakralne
Kościół

Kościół św. Michała Archanioła

Fundator

Wiśniowieccy

Styl

barok

Data zburzenia

luty 1944

Data reaktywacji

nie reaktywowany

brak współrzędnych

Klasztor Karmelitów Bosych w Wiśniowcu – zrujnowany klasztor karmelitów bosych w Wiśniowcu.

Klasztor został ufundowany przez ród Wiśniowieckich. Jego budowę zainicjował w 1645 Jeremi Wiśniowiecki. W latach 1726-1758 kompleks rozbudował Michał Serwacy Wiśniowiecki, fundując m.in. główny kościół klasztorny pod wezwaniem św. Michała Archanioła[1]. W kościele byli chowani kolejni przedstawiciele rodziny Wiśniowieckich, a następnie Mniszchowie. W 1832 w ramach kasaty klasztorów po stłumieniu powstania listopadowego wspólnota karmelitańska w Wiśniowcu została zlikwidowana. Kościół klasztorny zaadaptowany na cerkiew prawosławną[2]. W 1863 żona miejscowego duchownego tego wyznania podpaliła świątynię, wywołując zniszczenia wież i dachu. Obiekt został po tym wydarzeniu zdewastowany, zniszczeniu uległy nagrobki Mniszchów i Wiśniowieckich, ich szczątki wyrzucono z trumien. Dopiero po przejęciu Wiśniowca przez gen. Demidowa, Rosjanina, przeprowadzono ich ponowny pogrzeb[2]. W 1917 kościół, zachowujący dotąd cechy katolickiej architektury sakralnej, został przebudowany w stylu rosyjsko-bizantyńskim - wieże zastąpiono kopułą, z wnętrza usunięto barokowe freski, ołtarze i ambonę. Rozebrano również część zabudowań klasztornych[2].

W 1921, podobnie jak wiele innych obiektów w czasie zaborów odebranych katolikom na rzecz Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, został zrewindykowany na rzecz katolików. Karmelici ponownie zamieszkali w Wiśniowcu i podjęli odbudowę i renowację świątyni[2].

Po rozpoczęciu rzezi wołyńskiej i czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej w klasztorze karmelitów schroniła się znaczna grupa Polaków. W 1943 budynek był kilkakrotnie atakowany przez oddziały UPA. W styczniu 1944, po wycofaniu się Niemców z Wiśniowca, w klasztorze nadal pozostawało 300-400 osób, mających nadzieję, że rychłe wejście Armii Czerwonej uniemożliwi UPA nowy atak[3]. Jednak 12 lub ok. 20 lutego 1944 dzięki podstępowi (podawanie się za partyzantów radzieckich lub Polaków) grupa SB OUN (lub partyzanci UPA[4]) wdarła się do budynku. W masakrze Polaków zginęło ok. 300 osób, w tym niemal wszyscy zakonnicy. W tym samym czasie we wsi Wiśniowiec Stary doszło do drugiej masowej zbrodni UPA, której ofiarą padło 138 osób[3].

Klasztor karmelitów został spalony[3]. Jedyny ocalały budynek klasztorny został zaadaptowany na internat, przetrwało również zabytkowe ogrodzenie[1].

Przypisy

  1. a b J. Tokarski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t. 2, Burchard Edition 2001, s. 236. ISBN 83-87654-11-6.
  2. a b c d M. Koprowski, U grobów wiśniowieckich i polskich męczenników
  3. a b c Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN), ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3, s.356
  4. Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa: Wydawnictwo „von Borowiecky”, 2000, s. 473, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.