Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze

Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze

Kaplica w klasztorze Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Serca Jezusa S.C. Pocztówka z początku XX w.
Państwo	Polska
Miejscowość	Tarnów wcześniej Zbylitowska Góra
Kościół	Kościół katolicki
Właściciel	Zgromadzenie Najświętszego Serca Jezusa (Sacré Coeur)
Typ zakonu	żeński
Materiał budowlany	cegła
Data budowy	1901-1903 klasztor 1908-1910 kościół
Położenie na mapie Tarnowa Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze
Położenie na mapie województwa małopolskiego Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze
49°59′18″N 20°55′25″E/49,988353 20,923636

Klasztor Sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze – klasztor, dawniej ze szkołą i internatem dla dziewcząt, założony w 1901 roku przez Zgromadzenie Najświętszego Serca Jezusa (Sacré Coeur) w Zbylitowskiej Górze, obecnie znajdujący się w granicach Tarnowa w województwie małopolskim.

Lokalizacja

Zabudowania klasztorne Sióstr Sacré Coeur zlokalizowane są w południowo-zachodniej części Tarnowa w województwie małopolskim, przy ul. Pszennej na terenie osiedla Zbylitowska Góra, którego obszar był częścią miejscowości Zbylitowska Góra do 1960 roku. Znajdują się w administracyjnych granicach osiedla nr 8 Mościce, jednostki pomocniczej Gminy Miasta Tarnowa.

Historia

Siostry Sacré Coeur przybyły do Zbylitowskiej Góry ze skasowanego klasztoru w Lyonie, na zaproszenie biskupa tarnowskiego Leona Wałęgi^[1]. W 1901 na terenie zakupionym od Stanisława Żaby, właściciela wsi, rozpoczęły budowę klasztoru Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Serca Jezusa Sacré Coeur^[2]. W 1903 przy klasztorze powstało Liceum Humanistyczne, a klasztorna kaplica boczna została otwarta dla wiernych. W tym samym roku zostały sprowadzone neoromańskie ołtarze z klasztoru w Lyonie^[3]. Tzw. „zakład wychowawczy” rozwijał się i jak donosił tygodnik „Świat” z 15 sierpnia 1908:

„Jednocześnie osobny budynek zwany szkołą garnie w swe mury do 180 dzieci włościańskich, które prócz bezpłatnej nauki i umiejętności robót ręcznych otrzymują zapomogi i ubrania.(...) Panienki pragnące wprawiać się w gospodarstwo domowe, mają sposobność ku temu: na skraju lasu zbudowano bowiem specyalny budynek dla sztuczej i zwykłej hodowli drobiu, jaką prowadzi specyalista z Saksonii, a rasowe krowy i trzoda zaopatrują zakład w doskonałe mleczywo i wędliny przez cały rok."

W rozległym ogrodzie grywano w tenisa, krykieta a nawet piłkę nożną. Dostępne były urządzenia kąpielowe i sala gimnastyczna. Kilka razy w tygodniu do zakładu dojeżdżali profesorowie krakowscy^[4].Wśród uczennic były przedstawicielki wielu rodów szlacheckich m.in. Czartoryskich, Chłapowskich, Czetwertyńskich, Dzieduszyckich, Stadnickich^[5][6][7]. Siostry posiadały ogrody, sad, szklarnie, w których nie tylko uczyły swoje podopieczne spraw gospodarskich, ale prowadziły faktyczną działalność gospodarczą sprzedając warzywa, owoce, sadzonki^[8].

W latach 1908 - 1910 dobudowano do istniejącego klasztoru kościół^[3] wg projektu Janusza Rypuszyńskiego^[9]. W 1915 podczas ostrzału artyleryjskiego kościół i klasztor, gdzie stacjonowali oficerowie armii rosyjskiej mocno ucierpiały^[3]. Wielu żołnierzy zginęło, pochowani zostali na cmentarzu wojennym numer 199^[10]. W 1927 przez dwa miesiące w klasztorze przebywał Stefan Wyszyński^[11]. W czasie II wojny światowej w klasztorze zorganizowano tajne komplety w zakresie gimnazjum i liceum. Naukę pobierało tu 30 uczniów, a egzamin dojrzałości złożyło 8 osób ^[12]. Po wojnie większość zabudowań klasztornych władze przejęły na potrzeby Technikum Mechanizacji Rolnictwa^[2]. W 1950 na terenie Liceum Rolniczego w Zbylitowskiej Górze wśród uczniów zawiązała się konspiracyjna organizacja „Związek Wolności”^[13].

W 1960 teren klasztoru i szkoły włączono w granice miasta Tarnowa^[14]. W 1980 wydzielono nową parafię św. Stanisława Kostki w Tarnowie-Zbylitowskiej Górze^[15].

Siostry z miejscowego klasztoru Sacré Coeur

• siostra Antonina Jaworska RSCJ - w czasie okupacji pomagała Żydom, wynosząc żywność pod fartuchem i przekazując je Judenkommando^[16][17].
• siostra Czesława Lorek RSCJ (1938-2003) - urodziła się w Biczycach Górnych. 11 lutego 1960 wstąpiła do klasztoru sióstr Sacré Coeur w Zbylitowskiej Górze. W 1984 wyjechała jako misjonarka do Afryki. Pracowała w Demokratycznej Republice Konga. Zmarła 21 maja 2003 na skutek pobicia w kościele parafialnym w Kinszasie^[18][19].
• siostra Jadwiga Skudro RSCJ (1914-2009) - współzałożycielka Ruchu Światło-Życie^[20][21]

Świadectwo szkolne ze szkoły Sacré Coeur

Obecnie parafialny kościół św. Stanisława Kostki, zbudowany w latach 1908–1910, do 1980 świątynia klasztorna.

Absolwentki szkoły przy klasztorze Sacré Coeur

• Elżbieta Borkowska (1888-1982) ps. „Bieta”, pielęgniarka, działaczka społeczna odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim oraz odznaką „Za wzorową pracę w Służbie Zdrowia”^[22].
• Jadwiga Czartoryska z d. Stadnicka (1913-2009) ps. „Tuja”, porucznik Armii Krajowej^[23][7].
• siostra Józefa Ledóchowska (1907-1983) w 1926 zdała maturę w Gimnazjum Sióstr Sacré-Coeur w Zbylitowskiej Górze, urszulanka, w czasie okupacji pracowała w zorganizowanym tajnym nauczaniu, przełożona centrum włoskiego i domu generalnego przy via di Villa Ricotti w Rzymie^[24].
• Maria Bisping z d. Światopełk-Czetwertyńska (1891-1980), ps. "Ola" porucznik Armii Krajowej, powstaniec warszawski^[25].
  
• Zofia Tarnowska-Moss (1917-2009)^[26]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Archiwalne zdjęcia klasztoru w bibliotece Polona