Klasztor oo. redemptorystów w Braniewie

Dom Zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela św. Klemensa Marii Hofbauera

Klasztor redemptorystów
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Miejscowość	Braniewo
Kościół	rzymskokatolicki
Właściciel	redemptoryści
Prowincja	Warszawska Prowincja Redemptorystów
Przełożony	o. Grzegorz Lachowicz CSsR[1]
Liczba zakonników (2022)	5
Obiekty sakralne
kościół	Kościół św. Krzyża w Braniewie
kaplica	Kaplica Adoracyjna
Data budowy	1923–1925 (klasztoru)
Położenie na mapie Braniewa Dom Zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela św. Klemensa Marii Hofbauera
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dom Zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela św. Klemensa Marii Hofbauera
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dom Zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela św. Klemensa Marii Hofbauera
Położenie na mapie powiatu braniewskiego Dom Zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela św. Klemensa Marii Hofbauera
54°23′27″N 19°48′28″E/54,390856 19,807797
Strona internetowa klasztoru

Klasztor oo. redemptorystów w Braniewie – dom zakonny Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela w Braniewie pw. św. Klemensa Marii Hofbauera.

Historia

Geneza sprowadzenia zakonu redemptorystów do Braniewa sięga roku 1917. Wówczas to księża w Braniewie, będący pod wielkim wrażeniem rekolekcjonisty ze Śląska ojca redemptorysty Heinricha Gluchnika (1875–1941)^[a], wyszli z inicjatywą, aby podmiejskie sanktuarium św. krzyża przekazać właśnie temu zgromadzeniu. Biskup warmiński Augustinus Bludau, który był pierwotnie niechętny zakonom, zwłaszcza misyjnym, i przedtem dwukrotnie odmawiał werbistom zgody na osiedlenie się diecezji, z czasem zaczął pozytywnie się odnosić do tego typu inicjatyw. Oprócz zgody dla werbistów przychylił się też do osiedlenia się w swojej diecezji franciszkanów, pallotynów i właśnie redemptorystów^[2][3][4].

Ubiegający się o zgodę na utworzenie klasztoru w Braniewie o. Brors (1862–1941)^[b] powołał się przy tym na wcześniejsze związki redemptorysty św. Klemensa Marii Hofbauera z Warmią. Mianowicie pośród uczniów redemptorysty Hofbauera w Warszawie znajdowali się również warmińscy adepci do stanu duchownego, niektórych z nich o. Hofbauer pozostawał też spowiednikiem. Da się potwierdzić przynajmniej osiem powołań z Warmii osób, którzy wstąpili do klasztoru przy kościele św. Benona w Warszawie^[5].

7 stycznia 1922 przybył do Braniewa ojciec Adolf Brors z dolnoniemieckiej prowincji redemptorystów z siedzibą w Bonn (Niederdeutsche Ordensprovinz). Uzyskawszy zgodę biskupa Bludaua, przejął od dziekana braniewskiego Aloysa Schulza znajdujący się na obrzeżach miasta niewielki kościółek św. Krzyża. Do klasztoru o. Brors dokupił 5 mórg ziemi na wschód od klasztoru, pomiędzy drogą a wałem nad Pasłęką, przez który to teren przepływał Czerwony Rów^[6].

Wspólnota redemptorystów w Braniewie została utworzona 11 września 1923 roku. Jej pierwszym przełożonym został o. Adolf Brors^[7][8]. Po reorganizacji struktury Zgromadzenia Redemptorystów w 1933 roku klasztor w Braniewie wszedł – razem z klasztorami w Bardzie, Wrocławiu, Gliwicach i Paczkowie – w skład nowo powołanej Wiceprowincji Wrocławskiej. Przełożonym wiceprowincji został o. Heinrich Mußhoff (1866–1941)^[9].

Redemptoryści w Braniewie zapoczątkowali nowy okres w dziejach sanktuarium. Już 22 maja 1923 została wbita pierwsza łopata pod budowę domu zakonnego przylegającego do świątyni. Gdy 12 października 1923 roku ukończono południowe skrzydło klasztoru, wprowadzili się do niego zakonnicy i odtąd przejęli sprawowanie nabożeństw w kościele (do tej pory zamieszkiwali w przytułku św. Elżbiety^[10]). Drugie skrzydło klasztoru wybudowano w 1924 roku, a zostało wykończone i zamieszkane przez zakonników w lutym 1925 roku. Klasztor został wybudowany według planów budowniczego rządowego (Regierungsbaumeister) Keibela, a budowa realizowana przez architekta Ernsta Kuhnigha z Braniewa^[11]. Nowo wybudowany klasztor poza mieszkaniami dla ojców i braci zakonnych posiadał też pokoje dla rekolektantów. W części rekolekcyjnej klasztoru było 20 miejsc dla uczestników^[10]. Klasztor został poświęcony niemieckiemu redemptoryście czeskiego pochodzenia Klemensowi Hofbauerowi^[12]. Na stałe zamieszkiwało klasztor 4 ojców i 4 braci^[10].

Bryła klasztoru nawiązuje charakterem do obiektu kościoła i połączona jest z kościołem parterowymi łącznikami, wydzielającymi między nimi niewielki dziedziniec. Po wybudowaniu klasztoru redemptoryści przywrócili też świątynię do stanu świetności (naprawili uszkodzony dach oraz ubytki w murach, odnowili wnętrze) oraz rozpropagowali kult cudownego obrazu Trójcy Świętej. Pod koniec II wojny światowej, kiedy do miasta zbliżał się front Armii Czerwonej, niemieccy redemptoryści opuścili klasztor. Tuż po zakończeniu działań wojennych, 19 maja 1945, jeden zakonnik o. Max Casper, powrócił. Zabrał on z ukrycia w kościele (w szybie wentylacyjnym przy piecu) najcenniejszy obraz ze świątyni Tron Łaski i przeniósł go do nowomiejskiego kościółka w centrum miasta. Tam umieścił obraz oraz zaczął remontować ten kościółek, aby odprawiać w nim msze św. dla ludności. Podczas prac zniszczony wojną i niedostatkiem pożywienia organizm kapłana osłabł. Ojciec Casper ciężko zachorował i wkrótce zmarł, dnia 4 lipca 1945 roku. Pochowany został na cmentarzu św. Rocha (cmentarz przy ul. Olsztyńskiej). Później grób o. Caspra został przeniesiony do alejki oo. redemptorystów na cmentarz przy ul. Morskiej, gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego^[13][14][15].

Następnie, 22 marca 1946 roku^[12], przybyli do Braniewa i przejęli kościół i klasztor po niemieckich redemptorystach polscy zakonnicy redemptoryści z prowincji warszawskiej^[16]. Odbudowali oni zniszczony klasztor (który był spalony i bez dachu) oraz odrestaurowali sanktuarium. Odnowione zostały m.in. organy, które w czasie wojny bardzo ucierpiały. Naprawiono kopułę świątyni uszkodzoną przez pociski. Świątynia, znajdująca się niemalże na granicy miasta, była jednym z niewielu obiektów w Braniewie, które przetrwały bez większych zniszczeń wojnę – w świątyni zachowane są wszystkie ołtarze, organy, ambona oraz inne zabytki, w tym obraz Tron Łaski z 1625 roku^[17].

Po II wojnie światowej w klasztorze urządzono nowicjat i niższe seminarium duchowne, liczące w 1948 roku 40 seminarzystów, a w 1950 – 31 uczniów^[18]. W latach 60. kształcił się w nim m.in. o. Tadeusz Rydzyk, przygotowując się do matury^[19].

Galeria zdjęć

• 

  Kaplica Adoracyjna

• 

  św. Klemens, patron

• 

  Furta klasztorna

• 

  Ogród przyklasztorny z dzwonnicą

• 

  Czerwony Rów przepływający przez park przyklasztorny

• 

  Groby zakonników na cmentarzu przy ul. Morskiej

Patron klasztoru

Klasztor został dedykowany pochodzącemu z Moraw św. Klemensowi Marii Hofbauerowi, pierwszemu redemptoryście, który przybył na ziemie polskie^[20].

Zobacz też

• Stanisław Solarz (1894–1974) – redemptorysta w Braniewie, propagator kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• Klasztor franciszkanów w Braniewie
• Klasztor katarzynek w Braniewie

Uwagi

Przypisy