Klasztor w Słupie

Klasztor w Słupie

klasztor
Zachowane pozostałości zachodniej wieży
Państwo	Niemcy
Miejscowość	Stolpe an der Peene (pol. Słup)
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
pod wezwaniem Św. Jana	od
Historia Data rozpoczęcia budowy po 1135 Data zakończenia budowy 1153 Data poświęcenia 3 maja 1153 / 1190 Data zamknięcia 1534 Data zniszczenia • przez 1637 wojska szwedzkie Fundator Racibor I
Dane świątyni Styl romański Świątynia • materiał bud. • kamień Wieża kościelna • liczba wież co najmniej 1 Ołtarz • liczba ołtarzy co najmniej 1 Liczba naw 3
Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego (c) TUBS, CC BY-SA 3.0 Klasztor w Słupie
Położenie na mapie Niemiec Klasztor w Słupie
53°52′N 13°34′E/53,866667 13,566667

Klasztor w Słupie – najstarszy na Pomorzu Zachodnim konwent klasztorny. Ruiny zabudowań znajdują się w miejscowości Stolpe an der Peene pod Anklam, powiat Vorpommern-Greifswald w Meklemburgii-Pomorzu Przednim.

Założenie

Według tradycji, miejsce w którym utworzono klasztor było miejscem śmierci księcia zachodniopomorskiego Warcisława I, który miał zginąć w obronie świeżo wprowadzanego katolicyzmu. Miejsce wybrał osobiście brat zmarłego, książę Racibor I, chcąc wznieść kościół wotywny w intencji brata. Zabudowania powstały nad brzegiem rzeki Piany pod obecną wsią Słup. Konsekracji dokonano osiemnaście lat po śmierci Warcisława, w dniu 3 maja 1153. Najprawdopodobniej ciało samego Warcisława zostało też wtedy przeniesione do przyklasztornego kościoła pod wezwaniem św. Jana.

Historia

Zachowana część krypt

Rozwój dóbr klasztornych

Pierwszymi rezydentami klasztoru byli benedyktyni, którzy przybyli z klasztoru w Berge (obecnie część Gardelegen) pod Magdeburgiem w Saksonii–Anhalcie, którzy otrzymali we władanie pobliską wieś Słup. Następnymi nadaniami były między innymi wsie Połczyn i Quilow (obecnie część Połczyna). W 1222 klasztor wzbogacił się o wieś Liepen otrzymaną z rąk księżnej Ingardy, wdowy po księciu dymińskim i krzyżowcu Kazimierzu II. Pod koniec XIII w. benedyktyni w Słupie popadli jednak w problemy gospodarcze. Prawdopodobnie na skutek tego zabudowania zostały przekazane w 1304 cystersom z klasztoru w Schulpforte (obecnie część Naumburga), w Saksonii–Anhalcie.

Kalendarium

• 3 maja 1153: konsekracja kościoła i klasztoru, osiedlenie benedyktynów
• 1164: w klasztorze spotkali się król duński Waldemar I Wielki oraz książę Saksonii i Bawarii Henryk Lew
• 1180-1190: budowa przyklasztornej trójnawowej bazyliki
• 1222: w klasztorze zamieszkała księżna-wdowa Ingarda duńska
• 1304: klasztor staje się własnością cystersów
• 1305: mnisi ze Słupa zakładają podległy im klasztor w Kärkna/Falkenau (ob. w gminie Tartu w Estonii)
• 1319: kolejny klasztor cystersów słupeckich powstaje w estońskiej wsi Padise
• 1534: książę wołogoski Filip I przyjął luteranizm, sekularyzacja klasztoru
• 1637: bitwa pomiędzy wojskami cesarskimi i szwedzkimi przy budynkach poklasztornych (zniszczenie zabudowań wskutek pożaru)

Do dziś zachował się fragment zabudowań wieży zachodniej wraz z częścią krypt z kościoła pod wezwaniem Św. Jana.

W Stolpe an der Peene znajduje się także czynny tzw. kościół wotywny Warcisława z końca XIX w.

Bibliografia

• Franke Lars, Erst Schwert, dann Kreuz : vor 850 Jahren wurde in Stolpe das erste Kloster Vorpommerns gegründet [w:] "Heimatkurier", nr 9, 2003;
• Krauel Willy, Geschichte des Klosters Stolpe [w:] "Das Dorf Bartow in Vorpommern und sein historisches Umfeld", 2008;
• Mohr Lutz, Mönche an der Peene : über die Entstehung des ersten Klosters in Pommern [w:] "Die Boje" nr 10, 2006.
• Pridöhl Gerhard, Ein Zisterzienser kam wieder nach Stolpe : Abt aus Marienstatt besuchte zum 850. Geburtstag Kloster an der Peene [w:] "Die Pommersche Zeitung", nr 53, 2003;
• Winands Klaus, Stolpe [w:] "Klosteranlagen in Mecklenburg und Vorpommern", 2005;
• Wöller Werner, Vor- und Frühgeschichte, Mittelalter und frühe Neuzeit [w:] "Ortsgeschichtskommission Gützkow (Hrsg): Gützkower Heimatgeschichte" z. 2, 1990.