Klaudiusz Angerman

Klaudiusz Angerman
Ilustracja
Klaudiusz Angerman (przed 1911)
Data i miejsce urodzenia

7 lipca 1861
Lwów

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1922
Nowy Sącz

Zawód, zajęcie

inżynier, budowniczy, geolog

Klaudiusz Angerman[a] (ur. 7 lipca 1861 we Lwowie, zm. 11 listopada 1922 w Nowym Sączu) – polski inżynier, budowniczy, geolog i polityk.

Życiorys

Urodził się w zamożnej rodzinie mieszczańskiej, syn Karola i Anieli z Mańkowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu studiował w latach 1878–1880 na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej, a następnie na Politechnice Wiedeńskiej, którą ukończył w 1883 z wynikiem celującym.

Od 1885 jako młody inżynier bierze udział w budowie kolei Stryj–Ławoczne, a później Rzeszów–Jasło. Jako urzędnik Generalnej Dyrekcji Kolei Państwowych decyzją cesarza z 5 września 1888 r. otrzymał złoty krzyż zasługi[1]. W latach 1885–1902 jest inżynierem miejskim w Jaśle. Między innymi jego autorstwa jest rozbudowa kolegiaty w Jaśle, budowa kanalizacji miejskiej i parków.

Od 1902 poświęcił się badaniom geologicznym i poszukiwaniu ropy naftowej. Podróżował w celu zbierania doświadczeń i poszukiwania kontaktów gospodarczych do Tyflisu (obecnie Tbilisi), Groznego i Baku, do Włoch (Apeniny) i Rumunii (Ploesti), ale największe sukcesy odniósł w kraju – na Podkarpaciu. Z wielką intuicją, popartą gruntownymi studiami geologii, trafnie odkrywał tam źródła ropy i gazu. Razem z przemysłowcem naftowym Henrykiem Macherem założył kilka szybów naftowych w zagłębiu borysławskim i dorobił się dużego majątku na kopalniach w Tustanowicach oraz w Męcinie pod Krosnem i Rudawce Rymanowskiej.

Od 1904 związany z Boguchwałą (poślubił Marię, córkę właściciela Boguchwały i Lutoryża Zenona Turczynowicza-Suszyckiego). W 1905 założył cegielnię funkcjonującą jeszcze długo po jego śmierci. W jego środowisku długo istniała pamięć o fundowaniu mieszkańcom Boguchwały i okolic cegły na kominy w chatach. Na rzecz odradzającej się Polski w 1914 r. wyposażył z własnych środków czternastu Legionistów z Boguchwały i okolic w umundurowanie i uzbrojenie, a jego córka Maryla wyhaftowała dla nich sztandar. Także z jego inicjatywy, projektu i finansowego wsparcia powstał w Boguchwale w 1910 pomnik 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Pomnik Grunwaldzki w Budziwoju jest również jego projektu.

Był także działaczem ludowym, od 1908 członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. W latach 1911–1913 był członkiem Rady Naczelnej PSL. Z ramienia PSL został wybrany w 1911 posłem XII kadencji do austriackiej Rady Państwa i sejmu wiedeńskiego okręgu Kolbuszowa – Rzeszów – Głogów. Współpracował z Wincentym Witosem, popierał reformę rolną. W parlamencie wiedeńskim brał udział głównie w pracach komisji budżetowej i wodnej. Były one dla niego okazją do planowania przedsięwzięć gospodarczych na skalę europejską. Był gorącym rzecznikiem budowy całej sieci połączeń wodnych od Dunaju poprzez Wełtawę, Wisłę, Odrę i Łabę po Morze Północne i Bałtyk i kanału galicyjskiego Wisła – Dniestr.

W latach I wojny światowej aktywnie działał w stowarzyszeniach charytatywnych na rzecz rannych Polaków. W 1914 wszedł w skład Naczelnego Komitetu Narodowego współpracując z Władysławem Sikorskim. Został w krajowych władzach naczelnych NKN szefem komisji aprowizacyjnej.

Po wojnie opracował i opublikował program odbudowy gospodarczej kraju: Co pierwszy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej załatwić powinien?, Zarys naszego programu ekonomicznego. W 1922 kandydował do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, jednak nie doczekał wyborów, zmarł nagle na serce na dworcu kolejowym w Nowym Sączu w dniu 11 listopada 1922 r. Jego zwłoki zostały złożone w krypcie kaplicy grobowej na cmentarzu w Boguchwale.

Postać Klaudiusza Angermana tak scharakteryzował w swoich wspomnieniach Wincenty Witos: „Inżynier Klaudiusz Angerman mówił zawsze sucho i spokojnie, posługując się cyframi i datami (...). Był człowiekiem o niezwykłej prawości charakteru i stałości poglądów. Odznaczał się też dużą pracowitością i rzadką jak na jego stosunki ofiarnością."[2]

Tablica Klaudiusza Angermana na kaplicy grobowej w Boguchwale

Publikacje

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W Polskim Słowniku Biograficznym nazwisko to pisane jest: Klaudjusz Angermenn

Przypisy

  1. ↑ Czas 1888, nr 208 z 12 IX, s.1
  2. ↑ Wincenty Witos, Moje wspomnienia

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Klaudiusz Angerman (-1911).jpg
Klaudiusz Angerman (-1911)
Chapel at cemetery in Boguchwała (2021)g.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica grobowca rodzin Suszyckich, Straszewskich, Angermanów na cmentarzu w Boguchwale.