Klaus Kinski

Klaus Kinski

(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0 Klaus Kinski w Cannes (1988)
Imię i nazwisko	Nikolaus Karl Günther Nakszyński
Data i miejsce urodzenia	18 października 1926 Zoppot (obecnie Sopot)
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1991 Lagunitas-Forest Knolls. Kalifornia
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, pisarz
Współmałżonek	Gislinde Kühbeck (1952–1955; rozwód; 1 dziecko) Brigitte Ruth Tocki (1960–1971; rozwód; 1 dziecko) Minhoi Geneviève Loanic (1971–1979; rozwód; 1 dziecko) Debora Caprioglio (1987–1989; rozwód)
Lata aktywności	1948–1989
Odznaczenia
Strona internetowa

Dom narodzin Klausa Kińskiego w Sopocie

Klaus Kinski, właściwie Nikolaus Karl Günther Nakszyński^[1][2][3][4] (ur. 18 października 1926^[5][6] w Sopocie^[7], zm. 23 listopada 1991 w Lagunitas-Forest Knolls w Kalifornii) – niemiecki aktor, reżyser, scenarzysta i pisarz^[8]. Ojciec Poli, Nastassji i Nikolaia – przyrodniego rodzeństwa aktorów. Uchodzi za jedną z najbardziej barwnych i kontrowersyjnych postaci europejskiego kina drugiej połowy XX wieku. Przez długie lata współpracował z niemieckim reżyserem Wernerem Herzogiem, który w 1999 roku nakręcił film poświęcony ich burzliwej znajomości: Mein liebster Feind – Klaus Kinski (Mój ukochany wróg).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Sopocie, znajdującym się wówczas w granicach Wolnego Miasta Gdańsk. Jego ojciec Bruno Nakszyński, aptekarz, był polskiego pochodzenia^[9][10]. Jego matka Susanne (z domu Lutze)^[11], była pielęgniarką i córką miejscowego pastora. Klaus wychowywał się ze starszym rodzeństwem: siostrą Inge oraz braćmi: Arnem i Hansem-Joachimem. W okresie wielkiego kryzysu, w 1931 roku, kiedy miał pięć lat jego rodzina przeniosła się do Berlina, osiedliła się w mieszkaniu w Wartburgstraße 3 w dzielnicy Schöneberg i otrzymała obywatelstwo niemieckie.

Kinski pozostał bez ojca od najmłodszych lat, ponieważ Bruno postanowił opuścić rodzinę, by realizować swoje marzenia jako niespełniony śpiewak operowy^[12]. W 1936 Klaus ukończył Prinz-Heinrich-Gymnasium w Schönebergu. Jego młodość była naznaczona II wojną światową. W 1943 roku, mając 17 lat został wcielony do Luftwaffe, gdzie służył jako spadochroniarz. Dostał się do niewoli brytyjskiej na terytorium Holandii^[13], po czym został internowany w Berechurch w hrabstwie Essex. W 1946 roku, po spędzeniu roku i czterech miesięcy w niewoli, wrócił do okupowanych Niemiec^[14].

W 1946 roku został zatrudniony w renomowanym Schlosspark-Theater w Berlinie. W następnym roku został zwolniony przez menadżera ze względu na jego nieprzewidywalne zachowanie. Z czasem stawał się coraz bardziej agresywny. W 1950 przez trzy dni przebywał w szpitalu psychiatrycznym po tym, jak prześladował kobietę, która nie odwzajemniała jego uczucia. Początkowo lekarze podejrzewali u niego schizofrenię, ale potem zdiagnozowano u niego zaburzenia psychopatyczne^[15].

Kariera

W 1948 zadebiutował jako holenderski więzień na planie czarno-białego dramatu Artura Braunera Morituri^[16]. Grał niewielką rolę jako przesłuchiwany przez aliantów wolontariusz na początku filmu Anatole’a Litvaka Decyzja przed świtem (Decision Before Dawn, 1951) u boku Oskara Wernera i Richarda Baseharta. Potem trafił do dramatu Roberta Rosselliniego Strach (La Paura, 1954) z Ingrid Bergman jako artysta kabaretowy. Zagrał księcia Ottona I Bawarskiego w niemieckim dramacie Ludwig II: Glanz und Ende eines Königs (1955) z O. W. Fischerem.

Kinski wystąpił w wielu produkcjach filmowych oraz teatralnych. Od 1962, gdy zerwał połowę z kilkudziesięciu swoich przedstawień z tekstami Villona i Goethego, nie występował z programami scenicznymi. Grał za to w każdym filmie, w jaki go zaangażowano. W latach 60. udało mu się odegrać niemal sześćdziesiąt ról. Mimo iż większość z tych filmów stanowiła produkcje klasy B, pamiętnymi zostają występy Kinskiego w tak klasycznych obrazach, jak ekranizacja powieści Doktor Żywago (Doctor Zhivago, 1965)^[17] w reżyserii Davida Leana w roli Kostojeda czy spaghetti western Sergio Leone Za kilka dolarów więcej (Per Qualche Dollaro in Più, 1965) jako Wild^[18]. Do historii przeszedł również monolog aktora wygłoszony w listopadzie 1971 w Deutschlandhalle w Berlinie, zatytułowany Jezus Chrystus Zbawiciel.

Zagrał w 134. filmach, pięć z nich w reżyserii Wernera Herzoga przeszło do historii kina: Aguirre, gniew boży (Aguirre, der Zorn Gottes, 1972), Nosferatu wampir (Nosferatu: Phantom der Nacht, 1979), Woyzeck (1979) i Fitzcarraldo (1982)^[19]. Łącznie wystąpił w 300 rolach teatralnych i filmowych^[4].

Według autobiografii Kinskiego Ich brauche Liebe (Potrzebuję miłości, 1987) żadna ze scen seksu w dramacie Shūji Terayamy Owoce namiętności (Les fruits de la passion, 1981) na podstawie powieści Pauline Réage nie była udawana. Był reżyserem, scenarzystą i odtwórcą tytułowej roli (wybitnego skrzypka Niccolò Paganiniego) biograficznego dramatu muzycznego Paganini (1989)^[20]. Był to ostatni film, w którym zagrał^[21].

Życie prywatne

11 czerwca 1952 ożenił się z piosenkarką Gislinde Kühbeck, z którą miał córkę Polę (ur. 23 marca 1952 w Berlinie)^[22]. W roku 1955 rozwiódł się. 30 października 1960 poślubił aktorkę Brigitte Ruth Tocki, z którą miał córkę Nastassję (ur. 24 stycznia 1961 w Berlinie)^[23]. Po jedenastu latach małżeństwa doszło do rozwodu w 1971 roku. W latach 1971–1979 jego żoną była Minhoi Loanic, z którą miał syna Nanhoïa Nikolaia (ur. 30 lipca 1976 w Paryżu)^[24]. W latach 1987–1989 był mężem Debory Caprioglio^[25], z którą nie miał dzieci.

Śmierć

Klaus Kinski zmarł w Kalifornii na zawał serca w wieku 65 lat. Jego ciało zostało skremowane, a prochy wrzucone do Pacyfiku^[26].

Kontrowersje

Klaus Kinski w ciągu swojego życia uchodził za bardzo ekscentrycznego artystę. W latach 70. wiele osób uważało go za zmanierowanego gwiazdora filmowego. W spektaklu Jezus Chrystus Zbawiciel Kinski wcielił się w rolę oskarżyciela Jezusa, co wystarczyło, by przedstawienie zakończyło się skandalem. Nawet najlepsze ze swoich filmów nazywał „beznadziejnymi szmirami”, a reżyserów wyzywał od „nieudolnych durniów”. O swojej filmowej karierze mawiał: „Jestem dziwką – robię to tylko dla pieniędzy”. Werner Herzog, który znał Kinskiego od lat 50., powiedział po latach: „Kinski nie był aktorem. Nienawidził tego zawodu. Był jedynym geniuszem, jakiego udało mi się spotkać”. Herzog ujawnił także, że jeszcze gdy jako nastolatek dzielił z nim mieszkanie, Kinski dostawał nieraz kilkudniowych napadów szału. Rozbijał wówczas naczynia, niszczył meble.

13 stycznia 2013 do niemieckich księgarń trafiła autobiograficzna książka Kindermund (Dziecięce usta), gdzie starsza córka, Pola Kinski, oskarżyła ojca o molestowanie seksualne i tyranizowanie całej rodziny^[27]. W wywiadzie dla tygodnika „Stern” Pola Kinski ujawniła, że jej ojciec molestował ją od piątego roku życia, a po raz pierwszy zgwałcił, gdy miała dziewięć lat^[28]. Sławny aktor finansował Poli kosztowny styl życia i obsypywał ją prezentami, nakazując jej milczenie^[29][30][31]. Z kolei młodsza córka, Nastassja Kinski, opisuje na łamach „Bild” atmosferę strachu panującą w domu – „Nie był ojcem. 99 procent czasu panicznie się go bałam. Był nieobliczalny, terroryzował całą rodzinę” – wyznawała w wywiadzie^[32][33].

Filmografia

Reżyseria

• Kinski Paganini (1989)
• Nosferatu a Venezia (1988)

Obsada aktorska

Filmy nakręcone z Herzogiem

• 1972: Aguirre, gniew boży (Aguirre, der Zorn Gottes)
• 1979: Nosferatu wampir (Nosferatu: Phantom der Nacht)
• 1979: Woyzeck
• 1982: Fitzcarraldo
• 1987: Cobra Verde

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Klaus Kinski w bazie IMDb (ang.)
• Klaus Kinski w bazie Filmweb
• Klaus Kinski w bazie Notable Names Database (ang.)