Klawikord

Klawikord
Tangenty

Klawikord – najstarszy instrument klawiszowy strunowy, skonstruowany po raz pierwszy przez Domenico Pisaurensisa w XVI wieku[1][2].

Budowa, działanie i brzmienie instrumentu

Struny wprawiane są w drgania za pomocą tangentów (listewek), które naciskają i dzielą struny po przyciśnięciu klawiszy[1][2]. Powoduje to, że dźwięk wydawany przez klawikord jest bardzo cichy[1][2]. Klawikord jest znacznie mniejszy od klawesynu i pianina, ma też tylko jedną klawiaturę o zakresie 4 oktaw. Kolejna różnica w stosunku do klawesynu to sposób wydobywania dźwięku. Struny klawesynu są szarpane, co daje nieporównywalną do klawikordu, ostrzejszą barwę dźwięku oraz brak możliwości gradacji dynamicznej w zależności od siły uderzenia w klawisz. Struny klawikordu są uderzane przez tangenty bezpośrednio za pomocą dwuramiennej dźwigni klawiszowej, przez co otrzymuje się barwę nadzwyczaj delikatną, ale przez to słabą dynamicznie, za to z możliwością stałej kontroli natężenia dźwięku w funkcji siły uderzenia w klawisz. Pochodzący od starożytnego monochordu, klawikord rozpowszechnił się w I połowie XVI wieku, ale wskutek ograniczonych możliwości muzycznych oraz niskiego natężenia dźwięku zawsze pozostawał w cieniu klawesynu i generalnie służył jako instrument do ćwiczeń. Wielkimi miłośnikami klawikordu byli Johann Sebastian Bach i jego syn Carl Philipp Emanuel Bach. W drugiej połowie XVIII wieku został ostatecznie wyparty przez nowsze instrumenty, jak fortepian czy klawesyn[2].

Używany głównie do gry solowej. Jean Paul o klawikordzie i klawesynie metaforycznie: Niektórzy ludzie są jak klawikordy, grają tylko w samotności; inni są jak klawesyny, które należą do koncertu[3].

Przypisy

  1. a b c Klawikord | Muzykoteka Szkolna (pol.). muzykotekaszkolna.pl. [dostęp 2017-09-19].
  2. a b c d Klawikord – Encyklopedia Muzyki – RMF Classic. rmfclassic.pl. [dostęp 2017-09-19].
  3. Alina Mądry: Carl Philipp Emanuel Bach, estetyka – stylistyka – dzieło. Poznań 2003, s. 103.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Clavichord-JA Haas 007.jpg
Autor: Original uploader was InFairness at en.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Klawikord
Tangenty.JPG
Autor: Bechstein, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tangenty klawikordu.