Klemens von Metternich

Klemens Lothar Fürst von Metternich-Winneburg

Data i miejsce urodzenia	15 maja 1773 Koblencja, Niemcy
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1859 Wiedeń, Austria
Odznaczenia

Klemens Lothar Wenzel Fürst von Metternich-Winneburg-Ochsenhauzen^[1] (ur. 15 maja 1773 w Koblencji, Niemcy, zm. 11 czerwca 1859 w Wiedniu) – austriacki książę, polityk i dyplomata, wieloletni minister spraw zagranicznych (1809–1848) i kanclerz Austrii (1821–1848). Zwolennik konserwatyzmu.

Życiorys

W 1788 jako 15-latek rozpoczął studia w Strasburgu. Od 1790 do 1794 studiował w Moguncji. W latach 1790–1794 podczas studiów w Moguncji asystował ojcu na placówce w Brukseli. Brał udział w charakterze mistrza ceremonii w koronacjach Leopolda II (1790) i Franciszka II (1792). W roku 1794 rodzina Metternichów przeprowadziła się z Anglii do Wiednia.

W 1795 ożenił się z hrabiną Marią-Eleonorą von Kaunitz-Rietberg, córka dyplomaty księcia Ernsta Christopha von Kaunitza-Rietberga, mecenasa Mozarta, i wnuczką niedawnego kanclerza austriackiego księcia Wacława Antoniego von Kaunitza-Rietberga, przez co uzyskał odpowiednie koneksje na dworze. Jego kariera dyplomaty rozpoczęła się w 1797, kiedy został członkiem westfalskiego kolegium hrabiowskiego. W roku 1801 odbył pierwszą misję dyplomatyczną w Dreźnie zakończoną niepowodzeniem. Dwa lata później prowadził misję dyplomatyczną w Berlinie, gdzie poznał francuskich dyplomatów. W roku 1806 został mianowany ambasadorem Austrii we Francji.

W 1808 został odwołany z Paryża i 8 października objął dozór nad Ministerstwem Zewnętrznym (Zagranicznym). W roku 1812 poparł kampanię Napoleona w Rosji (wysłanie 30 tysięcy żołnierzy przez Austrię). Rok później otrzymał tytuł książęcy.

Był jedną z głównych postaci na kongresie wiedeńskim (18 września 1814 – 9 czerwca 1815) i wielkim propagatorem restauracji. Na kongresie powiedział, że trzeba unieszkodliwić bezecny spisek, który od pół wieku pracuje nieustannie nad obaleniem istniejącego porządku i tronów. Prawdopodobnie Metternich wątpił w istnienie wszechspisku, ale sformułowania tego typu ułatwiały głoszenie, iż monarchowie mają obowiązek ochraniać „niewinne ludy” przed „niecnymi knowaniami”. W roku 1818 wziął udział w kongresie w Akwizgranie w ramach Świętego Przymierza.

Przyczynił się do powstania Świętego Przymierza. Skutecznie dążył do utrzymania stanu rozdrobnienia Niemiec i Włoch, dzięki czemu Austria zdobyła silną pozycję w tych krajach. Zaaranżował małżeństwo portugalskiego następcy tronu a późniejszego cesarza Brazylii – Pedra I i Marii Leopoldyny Austriackiej, sfinansował także austriacką ekspedycję do Brazylii. W 1816 otrzymał z rąk cesarza Franciszka I zamek Johannisberg (Rheingau), gdzie spędzał dużo czasu. Zwolennik europejskiej równowagi sił, dążył do osłabienia Francji i Rosji, podważał pozycję Prus i udaremnił plan stworzenia zjednoczonej konstytucyjnej Rzeszy Niemieckiej.

25 maja 1821 otrzymał tytuł Kanclerza Domu, Dworu i Cesarstwa. W roku 1835 po śmierci Franciszka I (Franciszek zrzekł się korony cesarskiej Świętego Cesarstwa Rzymskiego pod wpływem Napoleona I i panował jako cesarz austriacki pod tym właśnie numerem) na tron wstąpił Ferdynand I i wpływy Metternicha wyraźnie zmalały, zwłaszcza w polityce wewnętrznej. Okres od 1821 do 1848 nazywany jest „epoką Metternicha”. Metternich był rzecznikiem legitymizmu i bezwzględnej walki z ruchami rewolucyjnymi i niepodległościowymi w całej Europie. Z Austrii uczynił kraj rządów policyjnych, cenzury i reglamentacji wszystkich dziedzin życia.

13 marca 1848 w czasie Wiosny Ludów został zmuszony do rezygnacji z urzędu i ucieczki do Londynu. Tam odwiedził go Disraeli.

W roku 1851 powrócił do Wiednia. Od 1852, po śmierci protegowanego przez siebie ministra, księcia Felixa zu Schwarzenberga ponownie nieoficjalnie doradzał cesarzowi i kolejnym ministrom spraw zagranicznych. Jego siedzibą, także miejscem pochówku, był klasztor pocysterski (znany jako osiągnięcie sztuki baroku), w Plasach niedaleko Pilzna w Czechach.

Odznaczenia

• Order Złotego Runa (Austria)^[1]
• Krzyż Wielki Orderu Marii Teresy (Austria)^[1]
• Krzyż Wielki z Brylantami Orderu Świętego Stefana (Węgry)^[2]
• Wielki Złoty Krzyż Honorowy Cywilny (Austria)^[3]
• Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania (Rosja)^[1][2]
• Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)^[1][2]
• Krzyż Wielki Orderu Świętej Anny (Rosja)^[1][2]
• Order Ducha Świętego (Francja)^[2]
• Order Słonia (1814, Dania)^[1][2]
• Order Annuncjaty (Sabaudia)^[1][2] w 1815 przez Wiktora Emanuela I króla Sardynii^[4]
• Order Orła Czarnego (Prusy)^[1][2]
• Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy)^[1][2]
• Order Królewski Serafinów (Szwecja)^[1]
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania)^[1][2]
• Order Świętego Huberta (Bawaria)^[1][2]
• Order Orła Złotego (Wirtembergia)^[1]
• Krzyż Wielki z Brylantami Orderu Wierności (Badenia)^[1][2]
• Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Anglia)^[1][2]
• Order Pour le Mérite cywilny (Prusy)^[5]
• Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)^[2][6]
• Order Świętego Januarego (Sycylia)^[2][6]
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia)^[6]
• Krzyż Wielki Orderu Korony (Wirtembergia)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja)^[1][2]
• Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia)^[6]
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)^[2]
• Order Korony Rucianej (Saksonia)^[2][6]
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)^[2][6]
• Krzyż Wielki Orderu Gwelfów (Hanower)^[2][6]
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Złotego (Hesja)^[2][6]
• Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Jerzego (Parma)^[6]
• Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego (Weimar)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Albrechta Niedźwiedzia (Saksonia-Anhalt)^[2]

Przypisy

Literatura

• Franz Herre, Barbara Floriańczyk: Metternich. Orędownik pokoju. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996. ISBN 83-06-02493-1.
• Nowa encyklopedia powszechna PWN t. 4, Warszawa 1998.
• Encyklopedia Białych Plam t. XII, Radom 2003, s. 62–64.