Kluski śląskie
 Kluski śląskie najczęściej występują jako dodatek do mięs i sosów, mogą jednak stanowić także samodzielne danie | |
| Inne nazwy | Kluski białe (biołe), guminowe, gumione, kartofelmelklezy, gumiklyjzy |
|---|---|
| Rodzaj | kluski |
| Kuchnia | polska, śląska |
| Miejsce powstania | Polska Śląsk |
| Składniki | |
ziemniaki, mąka ziemniaczana | |
| Uwagi | |
| |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: Medycyna praktyczna[1] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kluski śląskie (kluski białe, biołe, guminowe, gumione, kartofelmelklezy, gumiklyjzy)[3] – rodzaj klusek ziemniaczanych przygotowanych z gotowanych[3] ziemniaków i mąki ziemniaczanej, formowane w mocno spłaszczone kulki z wgłębieniem, gotowane w osolonym wrzątku.
Kluski śląskie wpisane są na Listę produktów tradycyjnych województwa opolskiego oraz osobno śląskiego[3][4]. Są popularną potrawą na Dolnym[5] i Górnym Śląsku.
Charakterystyka
Kluski śląskie przygotowuje się z ugotowanych ziemniaków połączonych w stosunku objętościowym 4:1[6][7] lub 3:1 z mąką ziemniaczaną z dodatkiem soli (do smaku). Opcjonalnie dodaje się także surowe jajka[3][8]. Najczęściej gotowe kluski mają około 4-5 cm szerokości i 2,5 cm wysokości[3][4]. W zależności od użytego gatunku ziemniaków i koloru żółtka jajka, przyjmują barwę białokremową, lekko żółtą a nawet koloru żółtka[3][4]. Wgłębienie w klusce oprócz funkcji dekoracyjnej spełnia rolę miejsca, w którym zatrzymuje się podany z potrawą sos. „Dziurka” pomaga także równomiernie ugotować kluski.
Jeszcze gorące, ugotowane ziemniaki przeciska się przez praskę lub mieli w maszynce po czym łączy z pozostałymi składnikami[8]. Z wyrobionego ciasta formuje się wałek, który następnie kraja się na kawałki, którym następnie nadaje się pożądane kształty[8]. Charakterystyczną „dziurkę” robi się palcem[3]. Uformowane w ten sposób kluski gotuje się w osolonej wodzie.
Ziemniaki i mąka przygotowane do ugniatania ciasta
Przygotowywanie ziemniaków przed ugnieceniem ciasta
Formowanie klusek (z pominięciem etapu formowania wałka)
Formowanie klusek (jak obok)
Sposób podawania
Kluski śląskie podaje się zwłaszcza jako dodatek do pieczonych dań mięsnych z sosem (na Górnym Śląsku zwłaszcza z roladami) lub przyrządzanej na rozmaite sposoby kapusty[3]. Występują także jako danie podstawowe, okraszone stopioną słoniną. Kluski śląskie można podawać również na słodko z dodatkiem śmietany i cukru, bądź dżemu.
Na Górnym Śląsku, gdzie znane są kluski białe i czarne, podawane są one do obiadu na osobnych półmiskach.
Legenda o Bramie Kluskowej
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Paulina Augustyn, Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?, „Medycyna Praktyczna”, www.mp.pl, 2015 [dostęp 2016-05-21].
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Kluski śląskie (tzw. biołe kluski). W: Lista produktów tradycyjnych (woj. opolskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
- ↑ a b c Kluski białe śląskie. W: Lista produktów tradycyjnych (woj. śląskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
- ↑ Barbara Jakimowicz-Klein, Grzegorz Sobel: Kuchnia Wrocławia. Wrocław: Darbud, 2008, s. 99. ISBN 978-83-61379-00-3.
- ↑ Otylia Słomczyńska, Stanisława Sochacka: Nowa kuchnia śląska. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu, 1989, s. 209.
- ↑ hasło „kluski śląskie białe”. W: Elżbieta Łabońska: Śląska kucharka doskonała. Katowice 1990: Fundacja dla Śląskiego Instytutu Naukowego Fundacja dla Uniwersytetu Śląskiego.
- ↑ a b c 1.6.1. Ciasta wyrabiane na stolnicy (hasło „kluski śląskie”). W: Małgorzata Konarzewska: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik do nauki zawodu kucharz w technikum i szkole policealnej. Wyd. 2011. T. 2. REA s.j., s. 41. ISBN 978-83-7141-980-5.
Media użyte na tej stronie
Autor: Mariuszjbie, Licencja: CC BY 3.0
Przygotowywanie ziemnieków do ugniecenia ciasta na kluski śląskie.jpg
Autor: Mariuszjbie, Licencja: CC BY 3.0
Ziemniaki i mąka przygotowane do ugniatania ciasta na kluski śląskie
Autor: Mariuszjbie, Licencja: CC BY-SA 4.0
kluski śląskie w trakcie formowania