Kluzjowate
| |||
 Clusia lanceolata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | różopodobne | ||
| Rząd | malpigiowce | ||
| Rodzina | kluzjowate | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Clusiacaceae Lindley Nat. Syst. Bot., ed. 2: 74. 13 Jun 1836, nom. cons. | |||
| Synonimy | |||
|---|---|---|---|
| |||
Kluzjowate, okrętnicowate (Clusiacaceae Lindl., Guttiferae Juss.[3]) – rodzina roślin zielnych i drzewiastych z rzędu malpigiowców. Obejmuje ok. 750 gatunków grupowanych w 14 rodzajów. Rośliny te występują w strefie międzyzwrotnikowej[4], we florze Polski brak jej rodzimych przedstawicieli. Do ważnych roślin użytkowych należy uprawiany powszechnie w tropikach mangostan właściwy, ale i inne gatunki z rodzaju mangostan dostarczają jadalnych, choć bardziej kwaśnych owoców. W Ameryce Południowej dla jadalnych owoców uprawia się także gatunki Platonia insignis, Moronobea coccinea i Garcinia brasilensis. Z nasion roślin z rodzaju Allanblackia i gatunku Garcinia indica pozyskuje się oleje służące do wyrobu margaryn odpowiednio w Afryce Zachodniej i Azji. Z soku mlecznego niektórych gatunków wyrabia się barwniki[4].
Morfologia
.jpg)
- Pokrój
- Zimozielone krzewy i drzewa, zarówno naziemne jak i rosnące jako epifity. Różne części roślin pokryte są gruczołkami, a w pędach znajdują się rurki mleczne wydzielające w przypadku uszkodzenia biały lub żółty sok mleczny. Wzdłuż pędów wytwarzają często korzenie powietrzne[4].
- Liście
- Naprzeciwległe, rzadko okółkowe, bez przylistków u nasady, ale czasem z parą gruczołków. Blaszki zwykle ogonkowe, pojedyncze, całobrzegie[4].
- Kwiaty
- Zebrane w wierzchotkowe kwiatostany w szczytowej części pędów lub w kątach liści, rzadziej wyrastają pojedynczo. Kwiaty są obupłciowe lub jednopłciowe i zawsze promieniste. Działki kielicha występują w liczbie dwóch, czterech lub pięciu (rzadko do 20) i są zwykle wolne. Płatki korony w liczbie (najczęściej) czterech lub pięciu, są wolne. Pręciki liczne, rzadziej tylko cztery, są wolne lub wyrastają zebrane w pęczki. Pylniki pękają podłużnymi pęknięciami. Zalążnia górna, powstaje z 1–5 owocolistków (rzadko 20), z których każdy tworzy szyjkę słupka lub zrastają się w jedną. Znamię jest siedzące[4].
- Owoce
- Torebki lub jagody zawierające nasiona z osnówkami lub oskrzydlone[4].
Systematyka
W przeszłości rodzina była różnie ujmowana, w tym często szeroko, jako Guttiferae obejmując rośliny wyodrębniane obecnie w rodziny dziurawcowatych, gumiakowatych i Bonnetiaceae. Podział na mniejsze rodziny nastąpił po odkryciu siostrzanej relacji między dziurawcowatymi i zasennikowatymi[4].
- Pozycja systematyczna i podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina wąsko definiowana (tylko 14 rodzajów) jako grupa siostrzana dla Bonnetiaceae, wchodzi w skład kladu wspólnego m.in. z dziurawcowatymi w obrębie rzędu malpigiowców (Malpighiales)[2].
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział i wykaz rodzajów[5]
| kluzjowate |
| |||||||||||||||
Podrodzina Clusieae Choisy
- Chrysochlamys Poeppig
- Clusia L. – kluzja, okrętnica
- Dystovomita (Engl.) D'Arcy
- Tovomita Aublet
- Tovomitopsis Planchon & Triana
Podrodzina Garcinieae Choisy
- Allanblackia Bentham
- Garcinia L. – mangostan
Podrodzina Symphonieae Choisy
- Lorostemon Ducke
- Montrouziera Planchon & Triana
- Moronobea Aublet
- Pentadesma Sabine
- Platonia Mart.
- Symphonia L.f.
- Thysanostemon Maguire
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-01] (ang.).
- ↑ Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes
- ↑ a b c d e f g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 309-310. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ List of Genera in HYPERICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera [online], Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2009-12-12] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Alex Popovkin, Bahia, Brazil from Brazil, Licencja: CC BY 2.0
Symphonia globulifera L. f.
Autor: Scott Zona, Licencja: CC BY 2.0
Clusia lanceolata
Fairchild Tropical Botanic Garden, Miami, Florida, USAAutor: SMasters, Licencja: CC BY-SA 3.0
Purple mangosteen fruit (Garcinia mangostana), together with its cross section. It's a seasonal fruit. The outer part of the fruit skin will be very hard.