Koło południkowe

Koło południkowe Repsold z Obserwatorium Astronomicznego UAM w Poznaniu

Koło południkowe – astronomiczny instrument pomiarowy służący do wyznaczania rektascencji i deklinacji gwiazd, czasu gwiazdowego i słonecznego oraz do astronomicznego wyznaczania długości i szerokości geograficznej. Należy do grupy instrumentów południkowych.

Pierwowzory koła południkowego były znane już w starożytnosci (jedna z takich konstrukcji została opisana w Almageście Ptolemeusza), ale w postaci zbliżonej do współczesnej zostało wynalezione na przełomie XVII i XVIII wieku. Po wprowadzeniu pewnych modyfikacji konstrukcyjnych, było powszechnie wykorzystywane w XIX i XX wieku do opracowania katalogów pozycyjnych gwiazd. Koło południkowe jest rodzajem instrumentu przejściowego, wyposażonego dodatkowo w precyzyjne podziałki umożliwiające odczyt wysokości obiektu obserwowanego w chwili kulminacji.

Inne instrumenty południkowe

• Instrument przejściowy (instrument przejściowy prosty i łamany)
• Koło wertykalne (koło wysokościowe, koło wierzchołkowe)

Bibliografia

• EugeniuszE. Rybka EugeniuszE., Astronomia ogólna, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1983, s. 62, ISBN 83-01-02706-1, OCLC 749761563 .
• HieronimH. Hurnik HieronimH., Instrumenty obserwacyjne astrometrii od gnomonu do CCD i interferometru optycznego, Poznań: Wydaw. Naukowe UAM, 2000, ISBN 83-232-1011-X, OCLC 749867678 .