Kołobrzeg

Kołobrzeg

miasto i gmina
Kołobrzeg, 2021
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kołobrzeski
Data założenia	VIII wiek
Prawa miejskie	1255
Prezydent	Anna Mieczkowska
Powierzchnia	25,67 km²
Wysokość	0–14[1] m n.p.m.
Populacja (30.06.2021) • liczba ludności • gęstość	45 930[2] 1789,2 os./km²
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-100 do 78-107
Tablice rejestracyjne	ZKL
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego Kołobrzeg
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kołobrzeg
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Kołobrzeg
54°10′40″N 15°34′37″E/54,177778 15,576944
TERC (TERYT)	3208011
SIMC	0950026
Hasło promocyjne: Klimatyczny Kołobrzeg
Urząd miejski ul. Ratuszowa 13 78-100 Kołobrzeg
Strona internetowa
BIP

Kołobrzeg (niem. Kolberg) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie kołobrzeskim, położone na Pomorzu Zachodnim, u ujścia rzeki Parsęty, nad Morzem Bałtyckim, przy drodze krajowej nr 11 i drodze ekspresowej nr S6. Czwarty ośrodek miejski województwa (pod względem liczby ludności), uzdrowisko z trzema letnimi kąpieliskami morskimi.

Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Kołobrzeg liczył 45 930 mieszkańców^[2] i był pod względem liczby ludności czwartym (po Szczecinie, Koszalinie oraz Stargardzie) miastem w województwie zachodniopomorskim, a także 95. spośród najludniejszych miast w Polsce^[3].

W ujściu rzeki znajduje się port morski z funkcjami: handlową, pasażerską, rybacką i jachtową. W mieście i okolicach występują źródła wody mineralnej, solanki oraz pokłady borowiny. W Kołobrzegu leczy się głównie choroby górnych dróg oddechowych, krążenia i choroby stawów. Kołobrzeg jest także regionalnym ośrodkiem kulturalnym. W okresie letnim odbywają się tu liczne koncerty popularnych piosenkarzy, muzyków, kabaretów. Miasto jest siedzibą kapituły kolegiackiej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej Kościoła katolickiego.

Położenie

Zabudowa nad Parsętą

Kołobrzeg leży w środkowej części wybrzeża województwa zachodniopomorskiego, w północnej części powiatu kołobrzeskiego u ujścia rzeki Parsęty do Zatoki Pomorskiej. Miasto jest położone na pograniczu dwóch makroregionów Pobrzeża Szczecińskiego i Pobrzeża Koszalińskiego. Ujściowy odcinek doliny Parsęty i wschodnia część miasta należy do Wybrzeża Słowińskiego, natomiast zachodni kraniec Kołobrzegu należy do Wybrzeża Trzebiatowskiego^[4].

Historycznie Kołobrzeg leży na Pomorzu Zachodnim, gdzie związany był z biskupim księstwem kamieńskim. Od 1815 roku w rejencji koszalińskiej, w prowincji Pomorze. W 1946 r. Kołobrzeg włączono do województwa szczecińskiego. W latach 1950–1975 należał do województwa koszalińskiego (dużego), a w 1975–1998 woj. koszalińskiego (małego).

Według danych z 1 stycznia 2012 r. powierzchnia miasta wynosiła 25,67 km²^[5], co stanowi 3,54% powierzchni powiatu kołobrzeskiego.

W rejestrze urzędowym wyróżnia się 8 części miasta: Kostrzewno, Lubinia, Lubostronie, Podczele, Przylaski, Radzikowo, Radzikowskie Przedmieście, Żółczyce^[6].

Środowisko naturalne

Kanał Drzewny z mostu ul. E. Łopuskiego

Przez środkową część miasta przepływa rzeka Parsęta wraz z jej odnogą rzeczną – Kanałem Drzewnym.

Miasto leży w dolinie rzeki Parsęty, która oddziela Wybrzeże Trzebiatowskie od Wybrzeża Słowińskiego. Kołobrzeg położony jest na nizinnym i podmokłym obszarze zaplecza wydm nadmorskich. Ok. 3 km² zurbanizowanego obszaru miasta znajduje się na wysokości 0–2,5 m, a wskutek tego zagrożone zalaniem przez podnoszący się poziom morza^[8]. Abrazja brzegu morskiego i zagrożenie powodzią sztormową jest przyczyną prowadzonych tu zabiegów ochrony wydm nadmorskich. Miasto jest przykładem silnej antropopresji obszarów nadbrzeżnych. Z powodu obecności obiektów infrastruktury wypoczynkowo-uzdrowiskowej, portowej i obiektów handlowych w strefie brzegowej nastąpiło całkowite przekształcenie i zanik naturalnych wydm nadmorskich po wschodniej części ujścia Parsęty. Po zachodniej stronie ujścia Parsęty na odcinku ok. 1,5 km znajduje się wysoki szeroki wał wydmowy^[9]. Wysoczyzna morenowa wschodniej części miasta Kołobrzeg położona jest na wysokości 7–8 m n.p.m. Ograniczona od północy umocnionym brzegiem klifowym przechodzi bez wyraźnych krawędzi w dolinę przymorską^[10].

Miasto Kołobrzeg znajduje się na wschodnim skłonie antykliny Kołobrzegu, wysoko wypiętrzonej struktury permo-mezozoicznej pociętej siecią uskoków. Ze strukturą antykliny Kołobrzegu wiąże się występowanie wód mineralnych ujmowanych dla celów leczniczych. Są one, obok wysokiej jakości borowiny, podstawowym surowcem leczniczym decydującym o walorach uzdrowiskowych Kołobrzegu. Należą one do reliktowych wód mezozoicznych, a odnawianie ich zasobów następuje drogą ascenzji wód słonych z poziomu triasowego i cechsztyńskiego wzdłuż linii tektonicznych^[10].

Przyroda

(c) I, Trututu, CC-BY-SA-3.0

Ekopark Wschodni pod miastem

Według podziału geobotanicznego szaty roślinnej Polski, miasto Kołobrzeg należy do strefy klimatycznej pobrzeża bałtyckiego w środkowoeuropejskiej prowincji niżowo-wyżynnej. Strefa Pobrzeże Południowobałtyckie charakteryzuje się zatorfionymi dolinami przymorskimi, wydmami z roślinnością piaskową oraz płaskimi płatami pomorskiej moreny dennej i wzgórzami moreny czołowej zajętymi przez lasy. Charakterystyczną roślinnością tej krainy są torfowiska wrzosowiskowe (właściwie wrzoścowe) oraz lasy bukowe i mieszane, olszyny, wilgotne bory sosnowe i lasy sosnowo-mieszane. Osobliwościami florystycznymi tych lasów są: jarząb szwedzki i wiciokrzew pomorski^[11].

Kołobrzeski bindaż

Park im. Stefana Żeromskiego

Plac 18 Marca

Władze miasta w 1996 roku objęły ochroną użytek ekologiczny Ekopark Wschodni w Podczelu, który stanowi zbiorowisko łąkowe i szuwarowe roślinności halofilnej z wieloma gatunkami słonorośli mających tu jedyne stanowisko w Polsce.

Część terenów miasta znajduje się w granicach dwóch obszarów Natura 2000, tj. Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski oraz Dorzecze Parsęty. Północna część miasta (od ul. Grzybowskiej, Wolności, Kamiennej) należy do Koszalińskiego Pasa Nadmorskiego.

W mieście jest 6 parków o łącznej powierzchni 62,9 ha, z których największy Park im. Stefana Żeromskiego (31,1 ha) został założony w XIX wieku i stanowi nadmorski park zdrojowy tutejszego uzdrowiska.

Klimat

Kołobrzeg leży w krainie klimatycznej zwanej Pobrzeżem Kołobrzeskim w obrębie klimatów bałtyckich. Klimat miasta kształtowany jest pod wpływem Morza Bałtyckiego. Kołobrzeg posiada znacznie zróżnicowany klimat miejscowy. Można tu wyróżnić kilka mikroregionów klimatycznych: 1) klimat plaży, 2) klimat parku i lasu na wydmach na zachód od parku, 3) klimat terenów zabudowanych (centrum miasta i uzdrowisko), 4) klimat terenów zabagnionych i doliny Parsęty na południe od miasta, 5) klimat obszarów wysoczyznowych. Suma rocznych opadów w Kołobrzegu przekracza średnie dane liczbowe odnotowane dla kraju, a średnia roczna temperatura wynosi około 8 °C. Ze względu na charakterystyczny klimat od wielu lat znane jest jako uzdrowisko i letnisko polskiego wybrzeża.

Uzdrowisko

W uzdrowisku prowadzone jest leczenie w następujących kierunkach: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby układu nerwowego, choroby reumatologiczne, choroby kardiologiczne i nadciśnienie, choroby górnych dróg oddechowych, choroby dolnych dróg oddechowych, cukrzyca, otyłość, choroby endokrynologiczne, osteoporoza, choroby skóry^[12].

Na terenie uzdrowiska znajdują się udokumentowane następujące naturalne surowce lecznicze zaliczane do kopalin podstawowych: wody lecznicze i podziemne, peloid leczniczy (torf)^[13].

W Kołobrzegu znajdują się 24 zakłady lecznictwa uzdrowiskowego^[14].

Historia

Panorama miasta z Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego

Panorama Kołobrzegu, koniec XIX wieku

Falochron wschodni, wejście do portu ok. 1899 roku, w tle "Strand Hotel" i stacja pilotów

Ogród różany domu zdrojowego Strandschloss ok. 1900 roku

(c) Bundesarchiv, Bild 102-10018 / CC-BY-SA 3.0

Dom zdrojowy Strandschloss w 1930 roku, zniszczony w 1945 roku, widok z molo

Panorama Kołobrzegu w 1945 roku

Kołobrzeg jest jedną z najstarszych osad na Pomorzu Zachodnim, która rozwinęła się dzięki wytwarzaniu w jej pobliżu soli. Zalążkiem Kołobrzegu był powstały około 880 roku gród w Budzistowie, położony kilka km na południe od dzisiejszego miasta. Od lat 80. X wieku w czasach Mieszka I podjęto rozbudowę grodu wprowadzając do konstrukcji wałów charakterystyczne dla Piastów konstrukcje izbicowe. W 1000 roku Bolesław I Chrobry założył tu biskupstwo, właściwe terytorialnie dla całego Pomorza, którego biskupem został Reinbern, jednakże upadło ono w latach 1007–1013^[15]. W 1103 i 1107 miasto było najeżdżane przez Bolesława III Krzywoustego, który w 1122 doprowadził do ponownego chrztu mieszczan^[16], po jego śmierci w 1138 władcy Polski utracili kontrolę nad Kołobrzegiem, który wszedł w skład księstwa pomorskiego. W XIII wieku Kołobrzeg dostał się pod kuratelę biskupów kamieńskich. W 1255 roku książę Warcisław III i biskup kamieński na północ od osady w Budzistowie lokowali nowe miasto na prawie lubeckim (prawa miejskie). W II połowie XIII w. rywalizacja handlowa tych obu ośrodków doprowadziła do upadku starego Kołobrzegu. Od XIV wieku miasto było członkiem bałtyckiej Hanzy, w następnym wieku toczyło zwycięskie wojny z sąsiednimi miastami oraz z biskupstwem kamieńskim^[16]. Tu w 1564 roku cech kowali zagwarantował sobie w statucie, że ludność pochodzenia słowiańskiego nie będzie przyjmowana^[17].

W 1653 miasto przejęli brandenburczycy, którzy zamienili je w twierdzę. Od tego czasu miasto wyczerpane wojną trzydziestoletnią i peryferyzacją zaczęło podupadać. W 1761 podczas wojny siedmioletniej miasto zdobyli Rosjanie.

W 1807 twierdza Kołobrzeg (niem. Festung Kolberg) została oblężona przez wojska Napoleona. Polskie oddziały na Kołobrzeg prowadził płk Sułkowski. Komendantem twierdzy był hrabia pruski, major Gneisenau. Miasto broniło się aż do podpisania traktatu pokojowego w Tylży, który zakończył wojnę. Wydarzenie to urosło w Prusach do rangi legendy. Major Gneisenau otrzymał awans na podpułkownika i zyskał znaczną sławę jako dowódca.

W 1830 powstał pierwszy zakład kąpieli solankowych.

W 1859 Kołobrzeg uzyskał połączenie kolejowe ze Szczecinem i Gdańskiem. Szybki rozwój uzdrowiska nastąpił po utraceniu przez miasto statusu twierdzy. W 1899 został otwarty dom zdrojowy (Strandschloß).

Decyzją króla Prus Wilhelma I twierdza została zlikwidowana w 1872 roku, rozpoczęła się rozbiórka fortyfikacji i stopniowo zaczął się zmieniać charakter miasta. W tym samym roku miasto weszło w skład powiatu Kolberg-Körlin.

W 1911 miasto uzyskało rangę kurortu. W czasie I wojny światowej Kołobrzeg wraz ze swoimi sanatoriami i domami wypoczynkowymi przekształcił się w wielki szpital wojskowy. 12 lutego 1919 Kołobrzeg stał się główną naczelnego dowództwa armii niemieckiej z feldmarszałkiem Hindenburgiem na czele^[18].

W 1920 roku miasto zostało wyłączone z powiatu Kolberg-Körlin, stając się odtąd powiatem grodzkim w rejencji koszalińskiej.

W 1933 roku dużą liczbę głosów otrzymała tu NSDAP Adolfa Hitlera, który został honorowym obywatelem miasta.

W listopadzie 1944 roku rozkaz Hitlera ogłosił ponownie Kołobrzeg twierdzą. W mieście znajdowało się wówczas 85 tys. mieszkańców i uchodźców, bronionych przez garnizon w sile 3 tys. żołnierzy. Pierwszy atak na twierdzę Armia Czerwona (1 Gwardyjska Armia Pancerna) przypuściła 4 marca 1945. Po kilku dniach do walki weszła 6 Dywizja Piechoty Wojska Polskiego, 3 Dywizja Piechoty i pododdziały saperów.

Po 14 dniach walki, 18 marca 1945 Kołobrzeg został zdobyty przez I Armię Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Stanisława Popławskiego i wojska I Frontu Białoruskiego pod dowództwem marszałka Gieorgija Żukowa. Szczególnie ciężkie walki prowadzono o koszary w południowo-zachodniej części miasta, Stare Miasto, parowozownię. Punktem zwrotnym było ściągnięcie ze zdobytego wcześniej Koszalina baterii katiusz, po 60 seriach wystrzelonych w kolegiatę (960 rakiet) została ona zniszczona, a oddziały polskie mogły wejść do śródmieścia. Ostatnim punktem oporu Niemców był Fort Ujście, na którym obecnie stoi wieża latarni morskiej. Część żołnierzy niemieckich, jak też 70 tys. cywili zdołano ewakuować drogą morską do Świnoujścia^[19]. Poległo 2300 żołnierzy niemieckich^[20].

Podczas działań wojennych w 1945 roku, znanych jako Bitwa o Kołobrzeg, miasto zostało zniszczone w 95%^[21].

18 marca 1945 roku odbyły się w Kołobrzegu zaślubiny Polski z morzem. Obrzędu tego dokonał żołnierz – kapral Franciszek Niewidziajło (w 1963 roku wzniesiono przy Alei Nadmorskiej Pomnik Zaślubin Polski z Morzem)^[22].

W 1945 roku zbudowano na starym XVIII-wiecznym forcie Ujście latarnię morską będącą jednocześnie pomnikiem poległych w walkach o miasto żołnierzy polskich i radzieckich. Na tarasie fortu utworzono mały cmentarz, gdzie złożono ekshumowane z różnych miejsc ciała poległych żołnierzy. W 1953 roku część, a w 1963 roku resztę prochów przeniesiono na Cmentarz Wojskowy. W 1948 roku na Placu 18 Marca również wzniesiono pomnik ku czci poległych żołnierzy polskich i radzieckich^[22].

W 1967 roku Kołobrzeg otrzymał formalnie status uzdrowiska^[23].

W 1975 miasto Kołobrzeg zostało odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[24].

W 1977 roku, na ul. Kasprowicza róg ul. Grottgera, wzniesiono przed ówczesnym Zespołem Szkół Medycznych pomnik – obelisk Wandy Wasilewskiej^[25].

W latach 1950–1975 oraz do 1998, Kołobrzeg był trzecim co do wielkości miastem województwa koszalińskiego. W 1998 w Kołobrzegu odnotowano największą liczbę ludności – 48 tys. ludzi. Od 1999 roku siedziba powiatu w granicach województwa zachodniopomorskiego. 30 września 2006 r. Kołobrzeg otrzymał Honorową Flagę Rady Europy^[26].

W 2012 r. Kołobrzeg (Marine Hotel, a dla dziennikarzy i zaplecza organizacyjnego Sand Hotel) był centrum pobytowym na Euro 2012 reprezentacji Danii^[27].

Toponimia

Tablica upamiętniająca 750-lecie uzyskania praw miejskich

Nazwa miejscowości wzmiankowana była po raz pierwszy w formie salsae Cholbergiensis w pochodzącej z początków XI wieku kronice Thietmara z Merseburga, w której pod rokiem 1000 zapisano, że biskupem miejscowego kościoła został Reinbern i podlegał on arcybiskupowi Radzimowi^[28]. Łacińskie salsa wskazuje, że była to pierwotnie osada warzelników soli^[29]. W żywocie świętego Ottona z XII wieku zanotowano formę Colbrege. Nazwa w formie Cholbreg pojawia się także w Kronice Galla Anonima. Na przestrzeni lat występowały znaczne wahania pisowni, m.in. Colbreg (1140), Coluberch (1159), Choleberch (1175), Choleberge (1180), Colubriech (1184), Cholberge (1253)^[30]. W języku niemieckim nazwa utrwaliła się w formie Colberg, później Kolberg. W języku polskim notowano m.in. formy w Kolbrzegu, do Kolberka (1659-65) oraz do Kolberga (1809). W wydanym w 1883 roku IV tomie Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego miasto występuje pod polską nazwą Kołobrzeg. Forma ta była powszechnie stosowana także w okresie międzywojennym, m.in. na polskich mapach wojskowych^[31]. W 1945 roku po objęciu miasta przez polską administrację używaną urzędowo była nazwa Kołobrzeg. Została ona oficjalnie zatwierdzona 19 maja 1946 roku^[32].

Nazwa miasta pochodzi od prasłowiańskich apelatywów *kolъ ‘pal’ i *bergъ ‘brzeg’, też ‘wzgórze’. Określała ona pierwotnie miejsce opalisadowane nad brzegiem lub na wzniesieniu. Niektórzy badacze rekonstruują nazwę jako *Gol-o-bregъ, z pierwszym członem wywodzącym się od prasłowiańskiego *golъ czyli ‘goły, nieporośnięty, bezleśny’. Mało prawdopodobna jest hipoteza, która łączy nazwę z przyimkiem koło ‘obok, przy’ i brzeg. Porównanie z nazewnictwem całej Słowiańszczyzny pokazuje, że nie tworzono takich nazw pośród nazw od wyrażeń przyimkowych typu Podgóra, Zalas. Przytaczana jest także wersja, według której nazwa oznaczała pierwotnie ‘brzeg z kołem, drągiem’ i odnosiła się do faktu, że Słowianie pomorscy organizowali nadbrzeżną służbę sygnałową i ostrzegawczą przez stawianie drągów do zawieszania znaków. Nazwa niemiecka powstała poprzez zastąpienie drugiego członu nazwy przez apelatyw Berg ‘góra’ i opuszczenie spójki -o-^[29].

Architektura i urbanistyka

Panorama Kołobrzegu z kawiarni „Widokówka” w sanatorium „Perła Bałtyku” (dawniej „Kombatant”)

Neogotycki Ratusz (1829–1832)

(c) Tola-102 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Kamienice przy placu Ratuszowym

Jednym z nadmorskich obiektów jest kołobrzeskie molo, które ma długość 220 metrów i jest najdłuższym żelbetowym molem w Polsce. Kolejnym charakterystycznym obiektem dla tego nadmorskiego miasta jest latarnia morska wybudowana w 1946 r. na miejscu poprzedniej wysadzonej w marcu 1945 r. przez wojska niemieckie. Wzdłuż kołobrzeskiej plaży zbudowano Bulwar Jana Szymańskiego.

Kołobrzeg znajduje się na liście miast Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. Najlepszym przykładem architektury gotyckiej w mieście jest bazylika mariacka oraz Baszta Lontowa. Architektura neogotycka to przede wszystkim ratusz miejski, gmach kołobrzeskiej poczty oraz kościół rektoralny Niepokalanego Poczęcia NMP. Przykładem stylu modernistycznego jest kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.

Po ustaniu działań wojennych w gruzach leżało prawie 90% budynków Kołobrzegu^[33]. Niektóre obiekty udało się odremontować, ale w większości odgruzowanego miasta postawiono dużą liczbę bloków z tzw. wielkiej płyty. Dopiero w latach 80. zaczęto przebudowę centrum miasta. Wokół dawnego Rynku i katedry powstała nowa dzielnica, która nie odtwarzała ani dawnych podziałów własnościowych, ani też przedwojennej zabudowy, lecz była raczej próbą stworzenia nastroju staromiejskiego^[34].

Tereny kolejowe oddzielają uzdrowisko od miasta, stanowią barierę przestrzenną w rozwoju układu miejskiego. Przed wojną pomimo istnienia portu Meikuhle – park zdrojowy położony na lewym brzegu Parsęty miał w sezonie stałe połączenie z częścią prawobrzeżną kurortu – tereny uzdrowiskowe rozciągały się po obydwu brzegach rzeki.

Dawny układ fortyfikacji został wchłonięty przez miasto w XIX wieku. Tradycja twierdzy – miasta obronnego jest utrwalona w jego strukturze przestrzennej^[35]. Tereny koszar i poligonów otaczają miasto kręgiem podobnie jak niegdyś fortyfikacje. Ich niedostępność spowodowała współcześnie powstanie nowych przedmieść – osiedli zabudowy jednorodzinnej w zupełnej izolacji od układu miejskiego^[35].

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców Kołobrzegu – 31 grudnia 2007^[7]:

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 46 463 mieszkańców^[36].

Piramida wieku mieszkańców Kołobrzegu w 2014 roku^[37].

Gospodarka

Falochrony portowe, wejście do portu morskiego Kołobrzeg

Funkcja portowa jest najstarszą funkcją miastotwórczą Kołobrzegu, choć miasto rozwijało się w oderwaniu od portu. Dzisiaj tereny portowe, miejskie i uzdrowiskowe zlewają się ze sobą.

W mieście działa port handlowy z funkcją rybacką, jachtową oraz z przystanią pasażerską (Polska Żegluga Bałtycka). Część obiektu stanowi port wojenny. Port handlowy w Kołobrzegu ma znaczenie regionalne^[38]; obroty ładunkowe w 2003 r. wynosiły 150,8 tys. ton. W okresie przedwojennym port kołobrzeski miał prawie dwukrotnie wyższe obroty ładunkowe tj. 234,2 tys. ton. Flota rybacka w 2004 r. Kołobrzegu składała się ze 114 jednostek^[38]

W Kołobrzegu funkcjonuje morskie przejście graniczne. Ruch graniczny w porcie wyniósł w 2003 roku 9714 osób^[38].

Według danych z 2008 roku Kołobrzeg miał 9181 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 7456 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 67 spółdzielnie oraz 101 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego^[7].

W listopadzie 2017 r. w powiatowym urzędzie pracy było zarejestrowanych 780 mieszkańców Kołobrzegu, co stanowiło 2,8% osób w wieku produkcyjnym^[39]

W Kołobrzegu butelkuje się wodę mineralną z okresu lodowcowego oraz sprzed czwartorzędu^[40]

Transport

Transport drogowy

Z Kołobrzegu wychodzi droga krajowa nr 11 oraz 2 drogi wojewódzkie.

Od południa do centrum Kołobrzegu wchodzi droga wojewódzka nr 102, która ok. 2,5 km przed Kołobrzegiem odbiera także ruch drogi wojewódzkiej nr 162. Droga nr 102 stanowi w mieście ciąg ulic: 6 Dywizji Piechoty, Trzebiatowska oraz Kamienna, a następnie łączy się drogą krajową nr 11, tj. ulica Koszalińska biegnąca na wschód. Układ ten stanowi główną oś komunikacji samochodowej Kołobrzegu. Z ronda Solidarności od drogi nr 11 odchodzi droga wojewódzka nr 163 w kierunku południowo-wschodnim.

W 2005 r. na końcowym odcinku (3,4 km) drogi nr 102 wyliczono średni dobowy ruch, wynoszący 17,4 tys. pojazdów/dobę, z czego 87,2% stanowiły samochody osobowe, 8% lekkie samochody dostawcze, a 2,2% samochody ciężarowe^[41].

W 2009 r. WIOŚ w Szczecinie sporządził mapy imisji hałasu na drodze nr 102 w Kołobrzegu, z długookresowym średnim poziomem dźwięku wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku. Na analizowanym obszarze oceniono, że na terenach zagrożonych ponadnormatywnym hałasem zameldowanych jest prawie 4,5 tys. osób, z czego 8% tej grupy narażonych jest na przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu od 10 do 20 dB. W porze nocnej zagrożonych jest 4,3 tys. mieszkańców^[42].

Drogi przechodzące przez Kołobrzeg

Droga	Trasa	Ulica
	Kołobrzeg→ Koszalin→ Piła→ Poznań→ Lubliniec→ Bytom	ul. Portowa, ul. Jagiellońska, ul. Unii Lubelskiej, rondo Solidarności, ul. Koszalińska
	Kołobrzeg→ Trzebiatów→ Dziwnów→ Międzyzdroje	ul. Kamienna, ul. Młyńska, rondo bpa I. Jeża, ul. Trzebiatowska, ul. 6 Dywizji Piechoty
	Kołobrzeg→ Białogard→ Połczyn-Zdrój→ Czaplinek→ Wałcz	rondo Solidarności, ul. Bolesława Krzywoustego

Autobus obsługujący linię nr 2

Środkami komunikacji miejskiej w Kołobrzegu są autobusy należące do spółki Komunikacja Miejska Kołobrzeg, która świadczy usługi przewozowe na terenie miasta i przyległych terenach podmiejskich.

W mieście znajdują się 144 przystanki komunikacji drogowej, których właścicielem lub zarządzającym jest samorząd Kołobrzegu^[43].

W sezonie letnim komunikacja miejska obsługuje również połączenia z dworca w Kołobrzegu do Ustronia Morskiego i Dźwirzyna.

Transport kolejowy

Dworzec kolejowy w Kołobrzegu

Kołobrzeg to ostatni przystanek wielu pociągów zmierzających na wybrzeże. Kołobrzeski dworzec kolejowy stanowi regionalny punkt wyjazdowy dla podróżnych, co sprawia, że latem dworzec potrafi być bardzo zatłoczony. Kołobrzeg łączy ze Szczecinem szynobus Urzędu Marszałkowskiego woj. zachodniopomorskiego.

Do miasta prowadzą dwie linie kolejowe:

• 404 – relacji Szczecinek→ Białogard→ Kołobrzeg,
• 402 – relacji Goleniów→ Kołobrzeg→ Koszalin.

Transport morski

Port morski Kołobrzeg

MS Jantar realizujący połączenie promowe na linii Kołobrzeg – Nexø

W miesiącach od kwietnia do października z portu morskiego w Kołobrzegu wypływają pasażerskie rejsy turystyczne na Bornholm do Nexø^[44], a w wakacje także na Christiansø^[45]. Połączenie obsługiwane przez statek MS Jantar realizowane jest przez Kołobrzeską Żeglugę Pasażerską. Jednostka w 2017 roku przewiozła na Bornholm ok. 30 tys. osób z Polski. Statek na pokład zabiera tylko pasażerów i rowery, jest szczególnie wrażliwy na trudne warunki pogodowe. Rejs trwa ok. 4,5 h w jedną stronę^[46]. W 2012 roku duńska spółka NeKo Seaways miała uruchomić połączenie na linii Nexø – Kołobrzeg promem pasażersko-samochodowym, lecz firma zbankrutowała jeszcze przed dokończeniem budowy zamówionego w tureckiej stoczni statku Odin Baltica mogącego zabrać na pokład 275 pasażerów i 50 samochodów. Władze duńskiego portu w Nexø od kilku lat starają się o kolejne połączenie promowe z portem w Kołobrzegu chcąc zwiększyć częstotliwość rejsów. Problemem jest znalezienie odpowiedniego armatora mogącego eksploatować prom pasażersko-samochodowy na tej trasie^[47]. W sezonie letnim po redzie i kanale portu kursują również stylizowane statki wycieczkowe m.in. MS Viking.

W centrum Kołobrzegu, na wyspie Solnej zlokalizowana jest marina, której dwa baseny są przystosowane do przyjęcia ponad 100 jachtów. Pierwszym z basenów jest Basen Jachtowy, w którym cumują jednostki mające do 3 metrów zanurzenia. Drugi basen jest zdolny do przyjęcia jedynie łodzi, których zanurzenie wynosi do 1 metra. Dla okrętów z większym zanurzeniem przewidziano keję z głębokością 5,5 m.

Przy Basenie Jachtowym znajduje się również zabytkowy fort.

Transport lotniczy

Pod Podczelem (8 km od centrum Kołobrzegu) znajduje się poradzieckie wojskowe lotnisko Kołobrzeg-Bagicz, które jest wykorzystywane przez prywatną firmę Lotnisko Bagicz Sp. z o.o. 9.09.2012 zostało ponownie otwarte i będzie przyjmowało małe samoloty pasażerskie do 20 osób. Lotnisko jest czynne w charakterze sezonowym (kwiecień – październik), obecnie planowana jest rozbudowa infrastruktury lotniska co może wydłużyć jego działalność. Istnieje możliwość, aby po rozbudowie lotnisko mogło przyjmować większe samoloty pasażerskie.

Najbliższy port lotniczy Szczecin-Goleniów znajduje się ok. 99 km od Kołobrzegu^[48] (79 km w linii prostej), posiadający połączenia lotnicze do Warszawy, Anglii, Irlandii, Norwegii i czarterowe do Egiptu.

Infrastruktura turystyczna

Bulwar Jana Szymańskiego w Kołobrzegu

Główną gałęzią lokalnej gospodarki jest działalność uzdrowiskowo-turystyczna. Liczne sanatoria (27 ośrodków sanatoryjnych o łącznej liczbie łóżek sięgającej 6500^[7]) i domy wypoczynkowe. W 2008 r. miasto posiadało 56 obiekty zbiorowego zakwaterowania na 11 098 miejsc. Znajduje się tu kilkanaście luksusowych hoteli. W tym luksusowy 5-gwiazdkowy Marine Hotel, Hotel Aquarius i Diune Hotel oraz 4-gwiazdkowe: Shuum Boutique Wellness Hotel, Sand Hotel, Hotel Diva SPA, Leda SPA, Arka Medical SPA i Baltic Plaza Hotel mediSPA & fit. W ciągu całego 2008 roku z noclegu w Kołobrzegu skorzystało 247 494 osób, z których 35,5% stanowili turyści zagraniczni^[7]. W 2011 r. z noclegu skorzystało już blisko 950 tys. osób^[49]. Ewenementem jest fakt, że cały powiat kołobrzeski udzielił w 2012 roku prawie 3,7 mln noclegów, co plasuje go na III miejscu w Polsce po Warszawie i Krakowie^[50].

Widok na plażę wschodnią z mola. W tle Pomnik Zaślubin z Morzem

Kąpielisko morskie Kołobrzeg Wschód (Kąpielisko Centralne)

W Kołobrzegu zorganizowano 3 kąpieliska morskie:

• Kołobrzeg Plaża Zachodnia o długości 200 m;
• Kołobrzeg Plaża Centralna o długości 397 m;
• Kołobrzeg Plaża Wschodnia (Podczele) o długości 100 m.

W 2013 r. sezon kąpielowy określono na okres od 24 czerwca do 31 sierpnia^[51].

W 2012 r. kąpieliska Plaża Zachodnia i Wschodnia spełniały wytyczne wymogi jakościowe dla wody w kąpielisku Unii Europejskiej, a Plaża Centralna spełniała wymogi obowiązkowe^[52]. W 2012 r. Sanepid pobrał próbki wody morskiej z trzech kąpielisk w Kołobrzegu. Uzyskano klasyfikację: Plaża Zachodnia: ocena doskonała, Plaża Wschodnia: dobra i Plaża Centralna: dostateczna. Trzeba dodać, że na żadnej z kołobrzeskich plaż nie znaleziono substancji smolistych, ani obecności sinic^[53].

W mieście i okolicach występują źródła wody mineralnej (Perła Bałtyku), solanki oraz pokłady borowiny. W Kołobrzegu leczy się głównie choroby górnych dróg oddechowych i krążenia, choroby stawów, jak również zaburzenia przemiany materii (cukrzyca). W mieście przez cały rok działają 23 zakłady uzdrowiskowe, z których w 2007 roku 39% korzystających stanowili goście zagraniczni^[7].

Liczba korzystających z noclegów w Kołobrzegu rocznie^[7]:

Latarnia morska, pozostałości umocnień twierdzy kołobrzeskiej

W mieście znajdują się 3 punkty informacji turystycznej^[a]. Władze miasta powołały Centrum Promocji i Informacji Turystycznej, którego zadaniem jest promocja Kołobrzegu jako największego kurortu nadmorskiego w Polsce.

W mieście funkcjonuje publiczny system wypożyczania rowerów pod nazwą Kołobrzeski Rower Miejski.

Szlaki turystyczne

Na terenie Kołobrzegu funkcjonują trzy piesze szlaki turystyczne:

• Szlak Nadmorski im. Czesława Piskorskiego (europejski długodystansowy szlak pieszy E9),
• Szlak Solny,
• Szlak im. Jana Frankowskiego

Na terenie miasta nie istnieje zorganizowany system dróg i szlaków rowerowych^[54][b]. W mieście działa Stowarzyszenie Turystyki Rowerowej „Bicykl”, które wytyczyło wiele szlaków rowerowych po powiecie kołobrzeskim. W Kołobrzegu rozpoczyna się kilka szlaków rowerowych gminy Kołobrzeg i gminy Ustronie Morskie. Przez miasto przechodzi międzynarodowy szlak rowerowy R-10, który został wytyczony wzdłuż wybrzeża Bałtyku, oraz rozpoczyna się polski odcinek Bike the Baltic.

Tereny o szczególnym znaczeniu dla ruchu turystycznego to rejon Starego Miasta, dzielnica portowa i teren uzdrowiska wschodniego.

Edukacja

Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia

W Kołobrzegu znajduje się 8 przedszkoli oraz 1 miejski żłobek. W 2006 roku uczyło się 2954 dzieci w szkołach podstawowych oraz 201 dzieci w szkołach podstawowych specjalnych. Na terenie miasta znajduje się 7 szkół podstawowych^[c] oraz 2 szkoły specjalne^[55].

W 2006 roku w mieście uczyło się 1821 gimnazjalistów w sześciu gimnazjach oraz 134 uczniów w dwóch gimnazjach specjalnych^[55].

Kultura

Kołobrzeg w kulturze i sztuce

Tę sekcję od 2019-05 należy dopracować: wymaga pogłębienia i rozwinięcia. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Obraz A. von Koztebue – zdobycie twierdzy kołobrzeskiej w 1761 podczas wojny siedmioletniej

Miasto występuje w historycznej twórczości artystycznej. M.in. rycina z panoramą Kołobrzegu figuruje na Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego z 1618 roku autorstwa Eilharda Lubinusa. W 1752 r. niemiecki malarz batalista Alexander von Kotzebue przedstawił zdobycie twierdzy kołobrzeskiej podczas wojny siedmioletniej.

Pod koniec II wojny światowej nazistowska propaganda wykorzystała wydarzenia z wojny napoleońskiej i obrony Kołobrzegu w 1807 roku, by nakręcić film Kolberg. Była to wielkobudżetowa produkcja ukazująca bohaterskich mieszczan i chłopów zjednoczonych ponad podziałami, którzy brali udział w walce z przeważającymi siłami francuskimi. W 2005 r. z okazji jubileuszu 750-lecia nadania praw miejskich kompozytor Jan Maślankiewicz-Pogány skomponował „Kantatę Kołobrzeską”. Tematyka utworu nawiązuje do historii, życia ludności oraz głównych zabytków Kołobrzegu.

Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu w dniu 19 października 2005 r. monetę „Kołobrzeg” o nominale 2 zł wykonaną stemplem zwykłym w stopie Nordic Gold.

Życie kulturalne

Regionalne Centrum Kultury w Kołobrzegu

Kołobrzeg jest także regionalnym ośrodkiem kulturalnym. W okresie letnim mają miejsce – liczne koncerty popularnych piosenkarzy, muzyków, kabarecistów. Regionalne Centrum Kultury w Kołobrzegu im. Z. Herberta prowadzi stałe zajęcia artystyczno-plastyczne, teatralne oraz taneczne. Patronuje młodzieżowym zespołom wokalnym i chóralnym. Organizuje coroczny festiwal Interfolk, czyli Międzynarodowe Spotkanie z Folklorem, a także inne imprezy o charakterze kulturalnym. Kino Piast jest miejscem spotkań Dyskusyjnego Klubu Filmowego. W latach 1968–1990 w mieście odbywał się Festiwal Piosenki Żołnierskiej^[56].

W Kołobrzegu organizowanych jest wiele wystaw stałych i czasowych o charakterze artystycznym oraz historycznym. W kołobrzeskim ratuszu mieści się Galeria Sztuki Współczesnej, w której eksponowane są wystawy kołobrzeskich plastyków, a także poza lokalnych środowisk artystycznych. Galeria prowadzi również działalność edukacyjną, m.in. organizowane są przez galerię lekcje sztuki dla dzieci i młodzieży ze szkół.

Pałac rodziny von Braunschweig będący siedzibą oddziału Muzeum Oręża Polskiego

Miejska Biblioteka Publiczna im. Galla Anonima

W mieście znajduje się Muzeum Oręża Polskiego, w którym prezentowane są zbiory militariów pochodzących od wczesnego średniowiecza do współczesności. W pałacyku Braunschweigów mieści się oddział muzeum zajmujący się ponadtysiącletnią historią miasta. W swoich zbiorach oddział prezentuje także kolekcję rzadko spotykanych narzędzi pomiarowych, a także specjalistycznych miar warsztatowych. Do tutejszego muzeum należy również zacumowany w porcie okręt patrolowy ORP Fala, zbudowany w 1964 roku, następnie po zakończeniu służby przekształcony w muzeum^[57]

Oprócz Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu znajduje się prywatne Muzeum Kołobrzeskie „Patria Colbergiensis”. Zostało otwarte w 2014 roku. Placówka jest zlokalizowana w podziemiach kołobrzeskiego ratusza. Pomieszczenia zaadaptowane zostały, na ekspozycję ukazującą poprzez zabytki, historię Kołobrzegu.

W Kołobrzegu placówką gromadzącą zbiory biblioteczne jest Miejska Biblioteka Publiczna im. Galla Anonima. W 2008 roku posiadała ona 149 720 woluminów, z których korzystało 8889 czytelników^[58]. Biblioteka tworzy kilka placówek tj. wypożyczalnię ogólną, wypożyczalnię beletrystyki, bibliotekę młodzieżową i bibliotekę dziecięcą. W mieście działa także filia Biblioteki Pedagogicznej im. Zenona Klemensiewicza w Koszalinie, która posiada księgozbiór z 27499 woluminami^[59].

W Kołobrzegu znajduje się 1-salowe kino „Wybrzeże” z 287 miejscami na widowni, w którym w 2008 roku odbyło się 1668 seansów filmowych^[7].

Imprezy cykliczne

VII Festiwal Piosenki Poetyckiej im. Jacka Kaczmarskiego „Nadzieja”

Bój o Kołobrzeg (2010)

Pomnik Sanitariuszki

Cmentarz Wojenny

Imprezy organizowane cyklicznie w Kołobrzegu (chronologicznie):

• Międzynarodowy Bieg Zaślubin – 15 marca, od 1986 r. – impreza ma na celu uczczenie Rocznicy Zakończenia Walk o Kołobrzeg i Zaślubin z Morzem, a także popularyzację biegania jako naturalnej formy ruchu. Bieg na dystansie 15 km^[60].
• Regaty Smoczych Łodzi na rzece Parsęcie – maj / czerwiec^[61] – impreza organizowana od 2001 roku, nie odbyły się w 2008
• Europejski Dzień Morza – 20 maja, ostatnio w 2009^[62], Dni Morza 2010 w Szczecinie, Dzień Morza w Gdańsku
• Pociąg specjalny Pirat prowadzony lokomotywą parową z okazji Dnia Dziecka
• „Bursztynowe Pióro”/„Połów w Kołobrzeg” – czerwiec – konkurs poetycki, wieczór poetycki
• Festyn Osiedla Ogrody „Bezpieczne Wakacje”
• Festiwal Szantowy „Na Fali” – maj^[63]
• Regaty „Srebrny Dzwon” – lipiec^[64]
• Kołobrzeski Piknik Wojskowy – lipiec^[65]
• Sunrise Festival – czwarty weekend lipca
• Międzynarodowy Festiwal „Muzyka w Katedrze” – od czerwca do sierpnia, co tydzień w czwartek^[66]
• Festiwal Piosenki Poetyckiej im. Jacka Kaczmarskiego „Nadzieja” – lipiec^[67]
• Międzynarodowy Festiwal Szachowy – sierpień^[68]
• Międzynarodowe Spotkania z Folklorem „Interfolk” – sierpień^[69]
• Obchody Regionalnych Światowych Dni Turystki – październik^[70]
• Międzynarodowy Konkurs Satyryczny „Papkinada” – październik, w 2010 r. odwołana

Media lokalne

• Telewizja lokalna
  • Telewizja Kablowa Kołobrzeg
• Lokalne rozgłośnie radiowe
  • Radio Kołobrzeg
• Prasa lokalna
  • Gazeta Kołobrzeska
  • Kulisy Kołobrzeskie
  • kołobrzeski dodatek Głosu Koszalińskiego
• Internet
  • gazetakolobrzeska.pl
  • okkolobrzeg.pl
  • e-KG.pl
  • informacje.kolobrzeg.pl
  • takze.pl
  • miastokolobrzeg.pl

Sport

Hala Milenium

Głównym kompleksem sportowym jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji przy ul. Łopuskiego. Największą halą sportową w mieście jest hala „Milenium” z płytą boiska o wymiarach 24×48 m i trybunami na 1307 miejsc siedzących. Hala została oddana do użytku w październiku 2000 roku. Organizowane są w niej imprezy sportowe, kulturalne, targi, wystawy i przyjęcia. Centrum sportowe posiada: małą salę zapaśniczą o wymiarach 12×12 m przygotowaną do treningów sportów walki, salę fitness o wymiarach 28×16 m przygotowaną również do zajęć tanecznych, siłownię, boisko do gry w minipiłkę nożna (2 na 2). Znajduje się tu także centrum rekreacji dla dzieci o powierzchni 550 m²^[71].

Przy hali Milenium mieści się aquapark, w skład którego wchodzi: basen sportowy o wymiarach 25×12,5 m i głębokości do 1,8 m, łaźnia parowa, sauna sucha, basen rekreacyjny i 2 zjeżdżalnie. W 2006 roku oddano halę z torami łuczniczymi, gdzie odbywają się także treningi sportów zespołowych. W kompleksie sportowym w okresie zimowym czynne jest także lodowisko. W skład kompleksu wchodzi strzelnica z 6 stanowiskami strzeleckimi^[71].

• Stadion sportowy, ul. Śliwińskiego;
• Sala Sportowa (ul. Wąska), przeznaczenie: treningi i mecze piłki koszykowej i siatkówki, sztuki walk wschodnich, sala na 400 miejsc i minisiłownia.

Kluby sportowe

Lista klubów sportowych biorących udział w rozgrywkach ogólnopolskich:

• SKK „Kotwica” Kołobrzeg
• Miejski Klub Piłkarski „Kotwica” Kołobrzeg
• KMKL Sztorm
• UKS OPP Powiat Kołobrzeski^[72]
• KSŁ „Mewa” Kołobrzeg – Kołobrzeskie Stowarzyszenie Łuczników „Mewa”, klub łuczniczy
• Klub Strzelecki Kołobrzeg
• Klub Bilardowo - Snookerowy CUE CLAN
• UKS Zapasy Kołobrzeg

Wspólnoty wyznaniowe

(c) I, JDavid, CC BY 2.5

Bazylika konkatedralna

W Kołobrzegu znajduje się konkatedra diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Istnieje 6 parafii, które wchodzą w skład dekanatu Kołobrzeg i 1 parafia garnizonowa pw. św. Macieja. W mieście znajdują się dwa domy zgromadzeń zakonnych: franciszkanów i felicjanek^[d].

Miasto posiada także inne wspólnoty religijne. Znajduje się tu parafialna cerkiew greckokatolicka Opieki Przenajświętszej Bogurodzicy (ul. Szpitalna)^[73] oraz kilka kościołów protestanckich, do których należą: zbór Ewangelicznego Związku Braterskiego^[74], zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego^[75], zbór Kościoła Chrystusowego^[76] oraz zbór zielonoświątkowy „Droga Życia”^[77]. W mieście działają również trzy zbory Świadków Jehowy (w tym grupa niemieckojęzyczna)^[78].

(c) Tola-102 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Pomnik Tysiąclecia

W latach 1000–1007 miasto było stolicą diecezji kołobrzeskiej, której ordynariuszem był biskup Reinbern. Diecezja ta upadła w wyniku reakcji pogańskiej. Od 1187 roku miasto należało do biskupów kamieńskich i wchodziło w skład biskupiego dominium zwanego księstwem kamieńskim. W XVI wieku w wyniku reformacji kołobrzeżanie przyjęli luteranizm. W 1557 r. Kołobrzeg stał się siedzibą superintendenta luterańskiego. W XVII wieku powstała w mieście parafia kalwińska. Do XIX wieku w mieście nie było parafii katolickiej. Wzrost liczby katolików spowodował jednak, że w 1889 roku powołano tu parafię rzymskokatolicką pw. św. Marcina. Podlegała ona początkowo diecezji wrocławskiej, a po I wojnie światowej - diecezji berlińskiej. Po II wojnie światowej parafie protestanckie uległy likwidacji, a jedyna katolicka parafia w Kołobrzegu znalazła się w granicach administratury apostolskiej z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim. W 1972 r. rzymskokatolicka parafia kołobrzeska została włączona do diecezji koszalińskiej, nawiązującej tradycją do biskupstwa kołobrzeskiego. W latach 90. XX wieku po zniesieniu wielu ograniczeń administracyjno-prawnych^[79] w Kołobrzegu powołano kilka nowych parafii rzymskokatolickich, które wyodrębniły się z parafii konkatedralnej.

Administracja, samorząd i polityka

Siedziba urzędu miasta

Kołobrzeg ma status gminy miejskiej. Organem uchwałodawczym i kontrolnym jest Rada Miasta Kołobrzegu, w której zasiada 21 radnych^[80], wybieranych w 4 okręgach wyborczych.

Organem wykonawczym władzy samorządowej od 1987 roku jest prezydent miasta. Kołobrzeg tytuł prezydenta miasta otrzymał w 1987 roku jako 1 z 11 miast, które nie posiadały wtedy wymaganej liczby 50 tys. mieszkańców^[84]. W 1990 roku kiedy podwyższono wymagane kryterium do 100 tys. mieszkańców^[85], tytuł prezydenta dla Kołobrzegu został zachowany.

Skład Rady Miasta 2018–2023: Kamil Barwinek, Maciej Bejnarowicz, Bartosz Bieńkowski, Bogdan Błaszczyk, Renata Brączyk, Artur Dąbkowski, Małgorzata Grotto, Adam Hok, Jacek Kalinowski, Przemysław Kiełkowski, Piotr Lewandowski (do 2021), Zbigniew Malinowski (od 2021), Wiesław Parus, Krzysztof Plewko, Piotr Rzepka, Agnieszka Trafas, Danuta Wilk, Karolina Szarłata-Woźniak, Jacek Woźniak, Dariusz Zawadzki, Izabela Zielińska, Łukasz Zięba.

Prezydenci Kołobrzegu

• Jerzy Roszkiewicz (naczelnik, później pierwszy prezydent miasta)
• Henryk Bieńkowski (1990–1998)
• Bogdan Błaszczyk (1998–2001)
• Zbigniew Błaszczuk (2001–2002)
• Henryk Bieńkowski (2002–2006)
• Janusz Gromek (2006–2018)
• Anna Mieczkowska (od 2018)^[86]

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu samorządu Kołobrzegu wynosiły 187,7 mln zł, a dochody budżetu 217,2 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 27,6 mln zł, co stanowiło 12,7% poziomu dochodów^[87].

Mieszkańcy Kołobrzegu wybierają 21 radnych do Rady Miasta Kołobrzeg oraz 12 z 19 radnych do Rady Powiatu w Kołobrzegu (w 4 okręgach wyborczych)^[88]. Mieszkańcy wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu nr 3. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 13.

Miasto Kołobrzeg jest członkiem związków międzygminnych: Związek Miast i Gmin Morskich^[89], Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP, Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania^[90], Związek Miast Polskich^[91], Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty^[92], Stowarzyszenie Gmin, Powiatów i Województw „Droga S11”^[93], Kołobrzeska Lokalna Grupa Rybacka^[94], Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna^[95].

Kołobrzeg jest siedzibą i obszarem właściwości Sądu Rejonowego w Kołobrzegu. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz sprawy gospodarcze są rozpatrywane przez Sąd Rejonowy w Koszalinie^[96]. Miasto jest obszarem właściwości Sądu Okręgowego w Koszalinie^[97]. Kołobrzeg (właśc. powiat kołobrzeski) jest obszarem właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie^[98].

Podział administracyjny

Podział administracyjny Kołobrzegu

Obszar miasta jest podzielony na 9 jednostek pomocniczych – osiedli. Każde z osiedli posiada organy samorządowe. Organem uchwałodawczym każdego jest rada osiedla, która liczy 15 radnych. Organem wykonawczym jest zarząd osiedla w liczbie 5 osób spośród członków rady osiedla^[99].

Rady osiedli mają wspierać i organizować inicjatywy społeczne w osiedlach. Ponadto są ciałem opiniodawczym^[100].

W 2016 r. w osiedlach 1, 3, 6, 7 wybory nie zostały przeprowadzone z racji niewystarczającej ilości zgłoszonych kandydatów.

Współpraca

Miasta i gminy partnerskie oraz nawiązujące współpracę

Flaga	Miasto/gmina	Data nawiązania współpracy
	Bad Oldesloe	1996-06-07[111]
	Barth	2001-05-26[111]
	Follonica	2006-05-14[112]
	Koekelberg (Bruksela)	2003-08-30[113]
	gmina Landskrona	2005-04-29[114]
	Nexø (gmina Bornholm)	brak formalnej umowy[115]
	gmina Nyborg	1992-04-28[115]
	Pankow (Berlin)	1994-05-30[111]
	Pori	lata 80. XX wieku[116]
	gmina Simrishamn	2001-05-26[114]
	Teodozja	2008-11-30[117]
	Opatija	2013-10-02[118]

Bezpieczeństwo

Komenda Powiatowa PSP

W Kołobrzegu mieści się Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, której obszarem działania jest cały powiat kołobrzeski. W jej strukturach działa jedna jednostka ratowniczo-gaśnicza PSP.

W mieście działa także specjalistyczna jednostka płetwonurków Ochotniczej Straży Pożarnej „Tryton”, której celem jest ratowanie ludzi na wodzie i pod wodą. Jednostka ta działa na terenie miasta, wód portowych, rzeki Parsęty oraz wód morskich przylegających do kąpieliska.

Zespół Służby SAR

W Kołobrzegu znajduje się Brzegowa Stacja Ratownicza Służby SAR, która na swoim wyposażeniu posiada łódź ratowniczą, specjalistyczny samochód ratowniczy oraz sprzęt przeciw rozlewowy. Na nabrzeżu promowym w kołobrzeskim porcie cumuje morski statek ratowniczy Szkwał, którego załoga w ciągu 15 min. od zgłoszenia jest gotowa do akcji ratowania życia ludzkiego na morzu^[119].

Komenda Powiatowa Policji w Kołobrzegu prócz miasta działa także na terenie innych gmin powiatu. Kołobrzeg posiada także straż miejską.

W Kołobrzegu znajduje się placówka Straży Granicznej, która obsługuje morskie przejście graniczne w Kołobrzegu. Zasięgiem służbowym obejmuje powiat kołobrzeski i powiat białogardzki.

Do lat 90. XX wieku, stacjonowało tu dużo jednostek wojskowych, jednak obecnie siedzibę ma tutaj 8 Batalion Remontowy, który w dniu 18 czerwca 2013 roku został podporządkowany Dowódcy 1 Pomorskiej Brygady Logistycznej im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz Komenda Punktu Bazowania Okrętów 8 Flotylli Obrony Wybrzeża w dawnym porcie wojennym.

Opieka zdrowotna

W Kołobrzegu znajduje się 20 aptek. W 2007 roku działało tu 18 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz 1 Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej „Regionalny Szpital” podległy samorządowi terytorialnemu^[120]. Praktyki lekarskie w Kołobrzegu prowadziło 37 lekarzy^[7]. Znajduje się tutaj Regionalny Szpital w Kołobrzegu z 15 oddziałami, szpitalnym oddziałem ratunkowym, 3 zakładami diagnostycznymi oraz 23 poradniami specjalistycznymi^[121]. Kolejną dużą placówką ochrony zdrowia jest 117 Szpital Wojskowy z Przychodnią SP ZOZ, który posiada 17 poradni specjalistycznych i 4 pracownie specjalistyczne^[122]. Przy szpitalu tym mieści się Międzynarodowe Centrum Dializ z poradnią nefrologiczną.

Honorowi obywatele Kołobrzegu

Lista osób, którym niemiecka rada miejska w Kolbergu nadała honorowe obywatelstwo miasta:

• Heinrich von Holleben (1784–1864) – pruski generał, 1807 przyniósł wiadomość o pokoju w Tylży, który zakończył oblężenie, 1857
• Paul Heyse – niemiecki pisarz, autor dramatu Colberg, 1890
• Hermann Haken – burmistrz Kołobrzegu, nadburmistrz Szczecina
• Adolf Hitler

Lista osób, którym Rada Miasta Kołobrzeg nadała tytuł Honorowy Obywatel Miasta Kołobrzeg:

• Jan Paweł II – tytuł nadany 22 grudnia 2004 (a odczytany 22 maja 2005^[123]) za dawanie świadectwa prawdzie oraz pomoc udzielaną rodakom w najtrudniejszych przełomowych momentach dziejów Ojczyzny^[124]
• ks. bp Ignacy Jeż – nadano w 2007 roku kierując się głęboką wdzięcznością [..] i w dowód uznania za zaangażowanie w rozwój Kościoła na terenie Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, a w szczególności w Kołobrzegu^[125]
• ks. prałat Józef Słomski – nadano kierując się głęboką wdzięcznością [..] i w dowód uznania za dokonania społeczne, a w szczególności za zaangażowanie w odbudowę Bazyliki Konkatedralnej pw. Wniebowzięcia NMP w Kołobrzegu^[126], klucze do miasta wręczono 11 listopada 2009 r.

Zasłużeni dla Miasta Kołobrzegu

Lista osób, którym Rada Miasta Kołobrzeg nadała tytuł Zasłużony dla Miasta Kołobrzegu:

• prof. Lech Leciejewicz^[127]
• Jan Olbryś^[128]
• płk dypl. Zbigniew Szymański^[129]
• Alex Lubawiński – przewodniczący Koła Przyjaciół Kołobrzegu w Berlinie Pankow^[130]
• Piotr Dernowski^[131]
• ks.prałat Józef Słomski
• Sebastian Karpiniuk

Osoby związane z Kołobrzegiem

Zobacz też

• stary cmentarz żydowski w Kołobrzegu
• nowy cmentarz żydowski w Kołobrzegu

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Leciejewicz L.: Gdzie zostały umieszczone pierwsze siedziby biskupie na pomorzu, Zeszyty Kulickie, nr 2.
• Leciejewicz L.: Początki miast nadmorskich na Pomorzu Zachodnim, Warszawa- Kraków, 1962
• Leciejewicz L.: Z badań nad początkami osad miejskich nad Bałtykiem we wczesnym średniowieczu, Archeologia Polski, t. VIII, z.2., Wrocław 1963
• Thietmar z Merseburga: Kronika Biskupa Merseburskiego Thietmara, wyd. M.Z. Jedlicki, Poznań 1953
• Widajewicz J.: Kilka uwag o genezie i przynależności etnicznej kultury pomorskiej, Zapiski Koszalińskie z. 3., Koszalin- Słupsk 1959, s. 2–9.
• Wikarjak J.: Pomorze zachodnie w żywotach Ottona, PWN, Warszawa, 1979

Linki zewnętrzne

• Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Kołobrzeg
• Kołobrzeg w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” z lat 1880–1902 (s. 277)
• Wirtualny spacer po mieście Kołobrzeg. kolobrzeg.vtour.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Kołobrzeg - Kolberg, Colbergna portalu polska-org.pl
• Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona