Kołokoł (pismo)

Kołokoł
Winieta pisma „Kołokoł” z 15 lipca 1861 roku
Częstotliwość	dziennik
Państwo	Wielka Brytania
Wydawca	Aleksander Hercen
Tematyka	polityczna
Pierwszy numer	1 lipca 1857
Ostatni numer	1867 (1870)

Kołokoł (pol. Dzwon) – rosyjska gazeta rewolucyjna wydawana przez Aleksandra Hercena na emigracji w latach 1857–1867.

Pierwszy numer ukazał się 1 lipca 1857 roku. Jednym z głównych redaktorów pisma był Mikołaj Ogariow, z Kołokołem współpracował także Michał Bakunin. „Kołokoł” wychodził początkowo w Londynie, następnie w Genewie. Mottem „Kołokoła” były słowa: Vivos voco (Wzywam żywych).

W pierwszych latach istnienia „Kołokoł” cieszył się ogromną popularnością w społeczeństwie rosyjskim, liczyli się z nim nawet wrogowie. „Kołokoł” posiadał rozległą sieć korespondentów, którzy bardzo dokładnie informowali redakcję o wszystkim, co się dzieje w kraju. Demaskatorskie artykuły w „Kołokole” wzbudzały popłoch wśród biurokracji rosyjskiej. „W niektórych sferach i kołach obawiano się Hercena bardziej niż rządu” – pisał książę Mieszczerski, reakcyjny publicysta rosyjski, mając na uwadze piętnowanie nadużyć administracji i obszarników, czemu wiele uwagi poświęcała redakcja „Kołokoła”. Zdecydowanie propolskie stanowisko Hercena w dobie powstania styczniowego oraz spadek ruchu rewolucyjnego w Rosji w drugiej połowie szóstego dziesięciolecia wpłynęły na znaczne zmniejszenie się poczytności czasopisma. W roku 1867 Hercen zmuszony był zrezygnować z wydawania „Kołokoła”.

W 1870 roku Ogariow, Bakunin i Siergiej Nieczajew podjęli nieudaną próbę reaktywacji pisma, ukazało się jedynie kilka numerów.

Bibliografia

• Michał Bakunin „Pisma wybrane”, t. 2, Warszawa 1965

Józef Kowalski „Rewolucyjna demokracja rosyjska a powstanie styczniowe”, Warszawa 1949