Kość kwadratowa

Czaszka wróbla zwyczajnego, P. domesticus; kość kwadratowa – q

Kość kwadratowa, kość czworoboczna[1] (os quadratum) – rodzaj kości budującej staw żuchwowy, która położona jest po stronie czaszki. Drugą kością połączoną tym stawem jest natomiast kość stawowa.

Kość kwadratowa występuje u wszystkich kręgowców z wyjątkiem ssaków, u których została zastąpiona przez kość skroniową, sama ulegając przekształceniu w kowadełko, które jest jedną z kosteczek słuchowych[2].

Ptaki

U ptaków wolna, ruchoma kość czworoboczna łączy żuchwę z czaszką za pomocą kilku wyrostków stawowych. Górny wyrostek processus oticus łączy kość czworoboczną z prooticum (k. przeduszna) i squamosum (k. łuskową). Drugi wyrostek – wyrostek mięśniowy k. czworobocznej – pełni funkcję przyczepu dla mięśnia musculus protractor quadrati. Podczas skurczu mięśni żuchwy wysuwa się naprzód naciskając na łuk jarzmowy, który pod wpływem tego ruchu unosi do góry górną szczękę dzioba i opuszcza żuchwę. Dolna część kości czworobocznej ma jeden wyrostek, który rozgałęziony jest na 3 sęczki: jeden łączy kość kwadratową z łukiem jarzmowym, drugi z żuchwą, natomiast trzeci z pterygoideum (kość skrzydłowa)[1].

Przypisy

  1. ↑ a b III Szkielet. W: Bronisław Ferens i Roman J. Wojtusiak: Ornitologia ogólna. Ptak, jego budowa i życie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 64, 66, 68.
  2. ↑ Balerstet J, Sabath Karol. Podstawy ewolucjonizmu. Wydawnictwo Operon, Rumia 2001

Media użyte na tej stronie

Skull of Sparrow.jpg
Diagram of the skull of a House Sparrow, from a zoology textbook. The caption reads: Skull of Sparrow, slightly enlarged (ventral view, mandible removed): m, foramen magnum; c, occipital condyle; bs, basisphenoid; r, rostrum; 1, quadratojugal bar; 2, palato-pterygoid bar; q, quadrate; ptg, pterygoid; pl, palatine; v, vomer; lch, lachrymal; mx, maxillary portion of quadrojugal bar; pmx, premaxillary; pr pl, palatine process of premaxillary; pr m, maxillary process of premaxillary; o, opening between orbits and cranial cavity (closed in life by membrane).