Kościół Świętego Ducha w Sandomierzu

Kościół Świętego Ducha
w Sandomierzu
Distinctive emblem for cultural property.svg A.726/1-3 z dnia 20.01.1966, z 20.05 1967 i 9.03.1977[1]
(dawny zespół szpitalny)
kościół rektoralny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sandomierz

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Narodzenia NMP

Wezwanie

Świętego Ducha

Położenie na mapie Sandomierza
Mapa konturowa Sandomierza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Duchaw Sandomierzu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Duchaw Sandomierzu”
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego
Mapa konturowa powiatu sandomierskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Duchaw Sandomierzu”
Ziemia50°40′52,3″N 21°44′57,9″E/50,681194 21,749417

Kościół Świętego Ducha w Sandomierzu – kompleks budynków poklasztornych i poszpitalnych z przylegającym do nich kościołem rzymskokatolickim znajdujący się w zabytkowej części Sandomierza. Obecnie jest to kościół rektoralny przynależny do parafii katedralnej.

Historia

Początki kościoła związane są z rokiem 1222. Wtedy to kasztelan krakowski Żegota herbu "Topór" ufundował w Sandomierzu kościół i klasztor dla zgromadzenia kanoników regularnych de Saxia, zwanych Duchakami. Kompleks wybudowany został ostatecznie ok. 1303 r. Zadaniem zakonników było prowadzenie szpitala i przytułku dla najuboższej części społeczności miejskiej. Na utrzymanie zakonników, kościoła, zabudowań i podopiecznych fundator darował wieś Żyć (obecnie Szewce)[2].

Oryginalny kościół spłonął w czasie najazdu Litwinów w 1349 roku. Odbudowany został w końcu XIV w. Następnie wielokrotne pożary niszczyły jego zabudowę: 1525, 1612, 1633, 1647, 1759. Kolejne duże zniszczenia to działania wojenne z 1809 r.

Architektura

Wnętrze kościoła jest późnobarokowe.

Duchacy i Szarytki

Kościół i klasztor św. Ducha był w rękach Duchaków do 1784 r., a ostatni zakonnik ks. Janowski zmarł w 1814 r. W 1819 r. szpital i kościół powierzono zgromadzeniu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo – Szarytkom, które 8 grudnia 1819 r. przybyły do Sandomierza[3]. Szpital funkcjonował w tym miejscu do 1982 r.

Okno życia

25 marca 2009 r. nieopodal kościoła otwarto pierwsze w Sandomierzu „Okno Życia” pod patronatem Caritasu Diecezji Sandomierskiej[4].

Pomnik historii

Logo „Pomnik Historii”

22 listopada 2017 r. decyzją Prezydenta RP Andrzeja Dudy na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotra Glińskiego, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków, wpisano sandomierski historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy na listę pomników historii, przyznawany zabytkom nieruchomym o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalonym w powszechnej świadomości i mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski[5]. Obszar tego pomnika obejmuje zabytki sandomierskiej starówki, w tym między innymi bazylikę katedralną, sandomierskie kościoły pw. Nawrócenia świętego Pawła, pw. św. Jakuba, pw. św. Michała, pw. św. Józefa, pw. Ducha Świętego, Dom Długosza, średniowieczny układ urbanistyczny miasta, Brama Opatowska, ratusz, Collegium Gostomianum, Wąwóz Królowej Jadwigi i Wąwóz Piszczele[6][7].

Zabytki w niedalekiej odległości

  • Brama Opatowska – kościół zlokalizowany był pierwotnie na rogatkach miasta i służył pomocą biedocie miejskiej, stąd usytuowany był tuż przy bramie wjazdowej.
  • Synagoga w Sandomierzu – w jego pobliżu powstała dzielnica żydowska.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2013-01-23].
  2. ↑ Sandomierz: kościół Św. Ducha. dziedzictwo.ekai.pl. [dostęp 2013-01-23].
  3. ↑ Zabytki Sandomierza – Kościół św. Ducha. sandomierskie.com. [dostęp 2013-01-23].
  4. ↑ Abp Dzięga otworzył Okno Życia w Sandomierzu. opoka.org.pl, 2009-03-25. [dostęp 2013-01-23].
  5. ↑ Nowe Pomniki Historii. prezydent.pl, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-24].
  6. ↑ ks. Tomasz Lis: Sandomierskie zabytki pomnikiem historii. Gość Niedzielny, 23 listopada 2017. [dostęp 2017-11-24].
  7. ↑ NID: Nota prasowa: „Sandomierz – historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy”. prezydent.pl, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].

Linki zewnętrzne

Pomniki historii
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie

Pomnik Historii logo.svg

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Sandomierz location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Sandomierza, Polska
Sandomierz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Sandomierz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.90 N
  • S: 50.50 N
  • W: 21.33 E
  • E: 21.88 E
Sandomierz, kościół św. Ducha (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sandomierz, kościół św. Ducha