Kościół Świętej Trójcy w Warszawie (Solec)

Kościół Świętej Trójcy
w Warszawie
Distinctive emblem for cultural property.svg 539/1 z dnia 01.07.1965 r.[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny świątyni
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Świętej Trójcy na Solcu w Warszawie

Wezwanie

Święta Trójca

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Trójcyw Warszawie”
Ziemia52°13′53″N 21°02′23″E/52,231389 21,039722
Kościół Św. Trójcy w Warszawie na Solcu na drzeworycie Michała Starkmana z ok. 1855
Wnętrze świątyni

Kościół Świętej Trójcy w Warszawieświątynia rzymskokatolicka pod wezwaniem Świętej Trójcy znajdująca się przy ul. Solec w Warszawie.

Historia

Pierwszy kościół powstał przed 1339 r. jako kościół filialny parafii św. Jana w miejscu obecnej figury św. Barbary na rogu ulic Solec i Ludnej. W XV wieku kościół stał się kościołem parafialnym dla mieszkańców osad Solec, Sielce, Czerniaków, Mokotów, Kałęczyn, Ujazdów, Saska Kępa (d. Solecka Kępa).

Parafia Świętej Trójcy na Solcu powstała na początku XV wieku[3]. Trynitarzy sprowadził ze Lwowa biskup poznański Stanisław Jan Witwicki i nadał im poza miastem t.j. za ulicą Zakroczymską na gołem polu niedaleko Wisły kaplicę S-go Krzyża, którą ostatniemi czasy zwano kościółkiem gwardyi (23 lipca 1688 r.). Nie mieli tam księżą wygody, bo pomieszczenie szczupłe i daleko było od miasta; woleli kościółek Ś-to Krzyski zostawić dla starców, wysłużonych zakonników, …a sami pragnęli przyjąć większą fundacyją w mieście na dwunastu przynajmniej księży, jak ich prawidła wymagały… (pisownia oryginalna)[4].

Fundatorem kościoła i klasztoru po namowach królowej Marii Kazimiery był wojewoda czernihowski Fryderyk Felkerzamb (Otton Fryderyk Felkerzamb?) i jego żona Elżbieta Windischgraetz, którzy przeszli z protestantyzmu na katolicyzm. Felkerzamb kupił od wojewody ruskiego Marka Matczyńskiego dworek za 10 000 zł, a także zapisał trynitarzom summy (siedem tysięcy złotych z procentem po siedm od sta[5]) na wsi swojej Ołtarzewie pod Warszawą, a w dzień poświęcenia kaplicy zrobił drugi zapis, i raz wraz pamiętał o swojej fundacyi[4]. Trynitarze zajęli dworek 4 sierpnia 1693 r. a Felkerzamb zaczął budować kaplicę. Wreszcie na dniu 21 listopada 1693 r. zjechał Witwicki z dwoma drugiemi biskupami na Solec, to jest z chełmińskim Kazimierzem Szczuką, i inflanckim Popławskim w gronie wielu prałatów; licznych znowu gości sprosił na tę uroczystość sam Felkerzamb. Witwicki kaplicę poświęcił i pierwsze w niej odprawił nabożeństwo, założyciel zaś gości uraczył obiadem w samym klasztorze, poczem biskup oddał zabudowania trynitarzom i ogłosił klauzurę zakonną[4].

Obecny murowany budynek kościoła na Rynku Soleckim był budowany od 1698 r., przypuszczalnie według projektu Tylmana z Gameren[2]. Prace wstrzymywała m.in.: wojna rosyjsko-szwedzka, powódź 1 sierpnia 1713 r. i następne, ale przede wszystkim brak funduszy. Osobiste zaangażowanie króla Augusta II Mocnego i jego sympatia dla prezydenta klasztoru O. Hieronima (Włocha) skutkowały założeniem w Ujazdowie kalawryi z wielą kaplicami, o której głucha wieść tylko w kronice Warszawy pozostała[4] (darowanej przez króla „na wieczne czasy” trynitarzom), za prowadzenie której trynitarze otrzymywali wynagrodzenie z kasy królewskiej, a ponadto otrzymywali hojne ofiary od wiernych odwiedzających kalwarię. Kościół wybudowano prawdopodobnie na wzór kościoła Świętej Trójcy przy ul. Lope de Vega w Madrycie. Świątynię na Solcu w 1726 wyświęcił biskup kijowski Samuel Ożga.

Murowany budynek klasztoru wzniesiono w latach 1773–1779.

Represje, jakie spadły na Kościół katolicki w Polsce po powstaniu styczniowym, dotknęły również zakon ojców trynitarzy, który wraz z innymi zakonami został rozwiązany ukazem carskim z 1864 roku. Zakonnikom pozwolono jedynie mieszkać na terenie klasztoru do śmierci ostatniego z ojców. W 1887 roku kościół Świętej Trójcy w trosce o dobro duchowe wiernych przejęła władza diecezjalna.

W latach 1881–1883 dobudowano do kościoła nową fasadę, wydłużając nawę od strony ulicy.

W 1904 roku zbudowano kaplicę Serca Jezusowego.

W 1939 kościół został znacznie uszkodzony, ponieważ w wyniku ostrzału zawaliła się część sklepień i dach. Kościół został prawie całkowicie zniszczony podczas powstania warszawskiego w 1944[6]. Odbudowa trwała do lat 60. XX wieku.

W latach 1980–2015 w klasztorze mieściło się Muzeum Archidiecezji Warszawskiej[7].

26 sierpnia 2017 kościół i parafia decyzją kardynała Kazimierza Nycza zostały przekazane karmelitom bosym.

Wnętrze

  • Figura Jezusa Nazareńskiego znajdująca się w kościele od 1726 roku.

Pozostałe informacje

  • W kościele znajduje się od 1726 cudowna figura Pana Jezusa Nazareńskiego – najstarszy zabytek hiszpańskiej kultury religijnej w Warszawie. Druga taka figura znajduje się w kościele św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie.
  • W kościele w dniu 3 października 1893 roku został ochrzczony przyszły prezydent Warszawy Stefan Starzyński.
  • W kościele w dniu 3 czerwca 1942 roku wzięli ślub Barbara Drapczyńska i poeta Krzysztof Kamil Baczyński.
  • Od 2002 roku organizowane są tu cykliczne imprezy Hiszpańska niedziela na Solcu organizowane przez Fundację Viva Solec.
  • W podziemiach kościoła od XVIII wieku chowano zmarłych zakonników.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-05-22].
  2. a b Historia. solec.karmelicibosi.pl. [dostęp 2020-08-01].
  3. Karmelici bosi na Solcu. Zakonnicy w niedzielę obejmą parafię Świętej Trójcy – archwwa.pl.
  4. a b c d Julian Bartoszewicz, Kościoły warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym W drukarni S. Orgelbranda, Warszawa 1855, ss 285 – 295.
  5. Józef Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej diecezyi poznańskiej t. III, Nakładem Księgarni J.K. Żupańskiego, Poznań 1863, s 152.
  6. Tadeusz Podgórski: Zwiedzamy Warszawę. Warszawa: Sport i Turystyka, 1956, s. 261.
  7. Historia Muzeum. W: Muzeum Archidiecezji Warszawskiej [on-line]. maw.art.pl. [dostęp 2020-09-26].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kościół św. Trójcy na Solcu 2018.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół św. Trójcy na Solcu
Kosciol trynitarzy warszawa.png
Kościół Św. Trójcy w Warszawie na Solcu (dawniej księży trynitarzy)
KswietejTrojcywWwie.JPG
Autor: Foma, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św.Trójcy w Warszawie, na Solcu. Wnętrze.