Kościół Świętych Piotra i Pawła w Tarnawatce
 A/5 z dnia 13.09.2000 | |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
Widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tarnawatce | ||||||||||||||||||
| Wezwanie | Świętych Apostołów Piotra i Pawła | ||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Tarnawatka _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Tarnawatka") | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego _location_map.png "Mapa lokalizacyjna powiatu tomaszowskiego") | |||||||||||||||||||
 50°32′08,2″N 23°23′30,8″E/50,535611 23,391889 | |||||||||||||||||||
Kościół Świętych Piotra i Pawła w Tarnawatce − rzymskokatolicki kościół w Tarnawatce, wzniesiona ok. 1890 jako cerkiew prawosławna.
Historia
Okres prawosławny i unicki
W Tarnawatce w 1578 r. istniała prawosławna cerkiew parafialna, która po unii brzeskiej przeszła do Kościoła unickiego. W 1679 r. miejscowa parafia została erygowana po raz drugi jako unicka. Wtedy też we wsi wzniesiono nową drewnianą cerkiew[1]. Została ona przemianowana na prawosławną w momencie likwidacji unickiej diecezji chełmskiej[2]. Przy cerkwi funkcjonował cmentarz, który jeszcze przed zmianą wyznania w 1875 r. został przeniesiony za wieś. Po 1875 r. w Tarnawatce utworzono jeszcze jedną nekropolię prawosławną[1].
Murowana nowa cerkiew w Tarnawatce była jedną z jedenastu świątyń, które w latach 80. i 90. XIX w. zaprojektował dla parafii na ziemi chełmskiej Wiktor Syczugow. Plan opracowany przez architekta posłużył do wzniesienia dwóch świątyń - w Tarnawatce i w Kobylanach. Budynek przeznaczony był dla 400 wiernych[3]. Obiekt pozostawał w rękach prawosławnych do bieżeństwa. Po wyjeździe prawosławnej ludności w głąb Rosji został zamknięty.
Okres katolicki
Po zakończeniu I wojny światowej obiekt został zrewindykowany na rzecz Kościoła katolickiego. Niektórzy autorzy katoliccy utrzymują, że prawosławni mieszkańcy Tarnawatki sami zrzekli się praw do cerkwi, co Grzegorz Pelica uważa za nieprawdopodobne[2].
W związku ze zmianą wyznania świątyni w latach 1929-1930 świątynia została przebudowana, najważniejsze zmiany dotyczyły kształtu wieży[4]. W czasie II wojny światowej kościół został przekazany przez niemiecką administrację okupacyjną prawosławnej diecezji chełmsko-podlaskiej i był współużytkowany przez prawosławnych i katolików. Po zakończeniu działań wojennych obiekt ponownie stał się wyłączną własnością parafii katolickiej[2].
Architektura
Świątynia tarnawacka jest budowlą trójdzielną, jednonawową, z kwadratową nawą pokrytą dachem czteropołaciowym, który wieńczy niewielka cebulasta kopuła na cylindrycznym bębnie. Dzwonnica cerkiewna wznosi się nad przedsionkiem, również ją wieńczy kopuła[3].
Przypisy
- ↑ a b D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994, s. 215-216.
- ↑ a b c G. J. Pelica, Ślady wyrwane z zapomnienia, "Przegląd Prawosławny", nr 5(251), maj 2006
- ↑ a b P. Cynalewska-Kuczma: Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 98. ISBN 83-232-1463-8.
- ↑ P. Cynalewska-Kuczma: Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 150. ISBN 83-232-1463-8.
|
.jpg){kind=small}
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
.jpg)
(c) kuba13 / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Dawna cerkiew z 1890 r. Od 1921 r. służy jako kościół rzymskokatolicki pw. Apostołów Piotra i Pawła. Do kościoła prowadzi aleja pomnikowych lip drobnolistnych.