Kościół św. Agnieszki i klasztor Karmelitanek Trzewiczkowych we Lwowie

Kościół św. Agnieszki we Lwowie

Były kościół św. Agnieszki
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Miejscowość	Lwów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Agnieszki
Historia Data zakończenia budowy 1661-1667 1743-1744 Data poświęcenia 1729 Data zamknięcia 1782 Aktualne przeznaczenie siedziba Ukraińskiej Akademii Nauk im. Stefanyka (ukr. Львівська національна наукова бібліотека імені В.Стефаника НАН України)
Dane świątyni Architekt Bernard Meretyn
Położenie na mapie Lwowa Kościół św. Agnieszki we Lwowie
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Agnieszki we Lwowie
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Kościół św. Agnieszki we Lwowie
49°50′11,34″N 24°01′31,03″E/49,836483 24,025286

Kościół św. Agnieszki i klasztor Karmelitanek Trzewiczkowych we Lwowie – zabytkowy dawny kościół klasztorny, położony przy ulicy Stefanyka 2 (ukr. вул. Стефаника B., 2) (1827-1946 – ul. Ossolińskich 2).

Historia

Pierwsze starania o otwarcie placówki dla sióstr karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie podjęto w latach 30. XVII wieku z poparciem arcybiskupa Stanisława Grochowskiego. W 1637 magistrat miasta wyraził zgodę, zastrzegając jednocześnie, aby budynki klasztorne powstały z drewna. Dla potrzeb mającego powstać klasztoru nabyto place na Przedmieściu Halickim, pomiędzy Góra Kaleczą a Szemberkowską. Budowę klasztoru umożliwiła fundacja ordynata ostrogskiego i wojewodzica krakowskiego, księcia Aleksandra Janusza Zasławskiego a także, szesnaście lat później, rodziny Macieja Strusia Gołockiego. Kościół wraz z klasztorem został wzniesiony w stanie surowym w latach 1671-1677 a ostateczne wykończenie budowy nastąpiło w 1729 i wtedy też arcybiskup Jan Skarbek konsekrował kościół. Zespół klasztorny ufortyfikowano. W 1735 (lub 11 maja 1732^[1]) w zespole wybuchł pożar niszcząc znaczną część budynków co spowodowało konieczność ich odbudowy. Świątynię odbudował i przebudował w stylu rokokowym w latach 1743-1744 Bernard Meretyn.

Kościół św. Agnieszki był jednym z pierwszych w Polsce zbudowanych na planie elipsy. Stanowiła ona jego centralną część i poprzedzona była trzynawowym korpusem i otoczona kaplicami połączonymi w obejście. Ponad budowlą, na sześciu połączonych arkadowo filarach, umieszczono imponującą, monumentalną kopulę. Od strony ul. Kopernika znajdował się portyk kolumnowy. Świątynia była ozdobiona wazonami rokokowymi i parapetami a jej wyposażenie stanowiło 9 ołtarzy.

Można śmiało stwierdzić, że obok katedry św. Jura i kościoła Dominikanów, kościół św. Agnieszki był najładniejszą osiemnastowieczną świątynią we Lwowie^[2].

W 1772, w momencie zajęcia Lwowa przez Austriaków w wyniku pierwszego rozbioru Polski w konwencie żyło 38 zakonnic.

W 1782 wyniku reform józefińskich przeprowadzonych przez cesarza Józefa II władze austriackie zlikwidowały zakon karmelitanek trzewiczkowych.

W 1783 gmachy poklasztorne przejęło seminarium łacińskie „Generalne Studium Duchowne”, które po 10 latach przeniosło się do dawnego klasztoru karmelitanek bosych. Na jego miejsce wprowadziły się instytucje wojskowe, m.in. magazyny wojskowe i piekarnia. Doprowadziło to kompleks kościelno-klasztorny do ruiny a dzieła zniszczenia dopełniły kolejne pożary: w 1804 i 1812.

Zrujnowany zespół klasztorny zakupił w 1817 hrabia Józef Maksymilian Ossoliński, z myślą adaptowania go na bibliotekę założonej przez siebie fundacji. Plany odbudowy sporządził Jerzy Głogowski – budowniczy, malarz i grafik, który do Lwowa przybył z Krakowa^[3].

Zobacz też

• Kościół Matki Boskiej Gromnicznej i klasztor Karmelitanek Bosych we Lwowie
• Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Przypisy

Bibliografia

• Jurij Smirnow, Historia świątyń rzymskokatolickich Lwowa, cz. I
• Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3
• Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki starego Lwowa, wyd. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, ISBN 83-85083-02-2