Kościół św. Andrzeja Apostoła w Polnej

Kościół św. Andrzeja Apostoła

A-618 z dnia 18.02.1991[1]
kościół parafialny
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Polna
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Andrzeja Apostoła
Wezwanie	św. Andrzeja Apostoła
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Krzyża świętego, bł. Jana Balickiego
Historia Data zakończenia budowy pierwsza połowa XVI w.
Dane świątyni Wieża kościelna • liczba wież 0 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 Serca Pana Jezusa i św. Antoniego Liczba naw 1 Organy • liczba głosów 6 Dzwonnica • typ dzwonnicy • nazwa dzwonu parawanowa Maryja, św. Andrzej Ap., św. Florian
Położenie na mapie gminy wiejskiej Grybów Polna, kościół św. Andrzeja Apostoła
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Polna, kościół św. Andrzeja Apostoła
Położenie na mapie województwa małopolskiego Polna, kościół św. Andrzeja Apostoła
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Polna, kościół św. Andrzeja Apostoła
49°40′25,3″N 20°59′16,2″E/49,673694 20,987833
Strona internetowa

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Polnej – zbudowany w XVI wieku drewniany, rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Polnej, w Małopolsce, w powiecie nowosądecki, w gminie Grybów. Jest kościołem parafialnym Parafii św. Andrzeja Apostoła w Polnej. Włączony do szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

Historia

Drewniany kościół o cechach późnogotyckich z fundacji Gładyszów powstał około połowy XVI wieku, wzniesiony został w miejscu pierwotnego ufundowanego w 1297 r. przez Wizlansa Rittera z Melsztyna, jak wzmiankuje Jan Długosz w Liber beneficiorum. Przebudowany w połowie XIX stulecia (1820 r.) staraniem ówczesnej właścicielki wsi Tekli Stadnickiej, przez przedłużenie nawy frontowej od strony zachodniej oraz dobudowano dwie kruchty. Remontowany w latach 1966–68, a także od 1998 do około 2010 r.

Architektura i wyposażenie

Kościół jest orientowany, konstrukcji zrębowej, dwudzielny, ze ścianami oszalowanymi pionowo. Nawę i prezbiterium nakrywa stromy dach nad starszą częścią kościoła wsparty na więźbie storczykowej typu gotyckiego. W dachu sygnaturka z latarnią zwieńczona stożkowym daszkiem. Okna tylko od strony południowej; gotyckie okna uformowane w tzw. ‘ośli grzbiet’. Do nawy dobudowane kruchty. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia.

Wewnątrz stropy płaskie z zakrzywieniami w nawie. W latach 60. XX wieku (1965–66) w prezbiterium kościoła odkryto polichromowaną dekorację pochodzącą z XVI wieku przez konserwatorów Zofię i Wojciecha Dziurawców. W prezbiterium polichromia fundowana prawdopodobnie przez Mikołaja Gładysza i jego żonę Elżbietę z Jordanów pochodzi z lat 1595–1607. Na stropie prezbiterium ornamentalne wzory patronowe, na ścianach – cykl 29 scen z Życia i Męki Chrystusa, Sąd Ostateczny, apostołowie (dwie z nich – święci Piotr i Paweł – mają nadnaturalne rozmiary) oraz klęczące postacie fundatorów (z herbami Gryf i Trąby). Na ścianie bocznej nad drzwiami znajduje się scena ścięcia św. Jana Chrzciciela. Zachowały się też fragmenty malowideł z XVIII w. o motywach architektonicznych.

W ołtarzu głównym obraz św. Andrzeja Apostoła z XVIII w. oraz z końca XVI w. cenny zabytkowy późnorenesansowy obraz Matki Bożej Wspomożenia Wiernych z Dzieciątkiem odkryty spod przemalówek w 1967 roku (w 2004 poddany gruntownej konserwacji i renowacji razem z całym ołtarzem). W głównym ołtarzu także (obraz) zasuwa obrazu NMP przedstawia św. Józefa Oblubieńca. Ołtarz główny Matki Bożej i dwa boczne Serca Pana Jezusa i św. Antoniego pochodzą z XVIII w. W zwieńczeniu lewego ołtarza – obraz św. Małgorzaty z połowy XVIII w. Ambona pochodzi z XVIII w., a chrzcielnica i kropielnica z XVI w. Organy 6-głosowe firmy Rieger-Jaegerndorf^[2][3][4]. W nawie kościoła znajduje się obraz (z 2002 r.) bł. ks. Jana Balickiego; w bocznym ołtarzu Serca Pan Jezusa są umieszczone właśnie relikwię bł. Jana Balickiego, który był wikariuszem w tej parafii^[5][6]. Parafia posiada także relikwię Krzyża świętego.

Dzwony

Obok kościoła stoi murowana trójprzelotowa dzwonnica parawanowa z XIX w. wybudowana w 1901 r. Od roku 1969 znajdują się w tej dzwonnicy trzy (nowe) wykonane w firmie Jana Felczyńskiego w Przemyślu.

Otoczenie

• Blisko kościoła znajduje się (nowy) budynek plebanii, która została wybudowana 1910 r.^[7]
• Niedaleko kościoła znajduje się również cmentarz, który jest cmentarzem parafialnym.

Galeria

• 

  Widok od strony południowej
• 

  Dzwonnica
• 

  Plebania

Przypisy

Bibliografia

• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 141, 142 ISBN 83-89188-08-2
• Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, ss. 192, 193 ISBN 978-83-60538-61-6