Kościół św. Anny w Łysych

Kościół Świętej Anny

A-607 z 10.02.1965[1]
kościół filialny
widok od frontu
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Łyse
Adres	ul. Topolowa
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Chrystusa Króla Wszechświata
Wezwanie	św. Anny
Wspomnienie liturgiczne	26 lipca
Historia Data zakończenia budowy 1882
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno Wieża kościelna • liczba wież 2 Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 1+transept
Położenie na mapie gminy Łyse Kościół Świętej Anny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Świętej Anny
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kościół Świętej Anny
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego Kościół Świętej Anny
53°21′39,4″N 21°33′59,9″E/53,360944 21,566639

Kościół świętej Anny – rzymskokatolicki kościół filialny należący do parafii Chrystusa Króla Wszechświata w Łysych w dekanacie Myszyniec diecezji łomżyńskiej.

Historia

Jest to świątynia wzniesiona w 1882 jako rozbudowa istniejącej od 1789 kaplicy. Wybudowana została dzięki staraniom ks. Józefa Gadomskiego^[2]. Budowla była remontowana w latach 1965–1969^[3].

Kościoły w Lemanie, Turośli, Dąbrówce i Łysych to zespół czterech budowli sakralnych określanych mianem kościołów w stylu kurpiowskim. Wszystkie mają dwie wieże w ścianie frontowej i trójkątny szczyt. Forma ta nawiązuje do klasycystycznych tympanonów^[4].

Rozgłos, jaki kościół w Łysych zyskał dzięki organizowanym od 1969 konkursom na najpiękniejszą palmę wielkanocną^[5], sprawił, że świątynia była zbyt mała, by pomieścić wiernych i pielgrzymów. W latach 1998–2000 wystawiono nowy murowany kościół. Stara świątynia jest otwierana tylko w Niedzielę Palmową. Z kościoła wyrusza uroczysta procesja z palmami. We wnętrzu kościoła palmy prezentowane są na czas konkursu i przechowywane przez cały rok^[4].

Architektura

Wnętrze kościoła w Niedzielę Palmową 2022

Kościół jest drewniany, zbudowany w konstrukcji zrębowej^[3]. Ściany są szalowane z listwowaniem^[6]. Kościół ma jedną nawę. Budowla jest orientowana, na planie krzyża łacińskiego. Ramiona boczne tworzą kaplice zamknięte trójbocznie z kalenicami niższymi w stosunku do nawy głównej. Prezbiterium jest mniejsze w stosunku do nawy, ale tej samej szerokości, zamknięte jest trójbocznie. Do prezbiterium przylegają dwie boczne zakrystie^[3]. Do nawy od zachodu przylega kruchta z dwoma identycznymi kwadratowymi lamusami^[6].

Fasada frontowa jest dwukondygnacyjna. Druga kondygnacja jest czteroosiowa z oknami, ozdobiona dwiema wieżami, między którymi znajduje się trójkątny szczyt oddzielony od niższej kondygnacji wyraźnym gzymsem obitym blachą. W szczycie umieszczono medalion flankowany dwoma trójkątnymi okienkami^[6]. Wieże zbudowano na planie kwadratu, na szczycie przechodzą w ośmiokątne. Są zwieńczone dachami hełmowymi z podwójnymi latarniami^[3]. Elewacja południowa i północna są identyczne, z ryzalitami na zachodzie i wejściami na osi ścian naw bocznych. Na elewacji wschodniej, oprócz trójbocznie zamkniętego prezbiterium, widoczne jednoosiowe ściany zakrystii z oknami^[6].

Więźba dachowa kościoła jest krokwiowa, podwójna, wzmocniona jętkami na stolcach z zastrzałami^[6]. Dach świątyni jest jednokalenicowy i pokryty blachą^[3]. Na dachu, na skrzyżowaniu nawy głównej i ramion transeptu^[6], umieszczono czworokątną wieżyczkę na sygnaturkę zwieńczoną blaszanym dachem hełmowym z podwójną latarnią^[3]. Nad zakrystią i kruchtą dach jest pulpitowy^[6].

Do kościoła prowadzą drewniane, dwuskrzydłowe, spongowe drzwi umieszczone na osi symetrii elewacji frontowej. Drzwi do kruchty bocznej i zakrystii są drewniane, jednoskrzydłowe, spongowe. Wszystkie drzwi są szalowane w romby i nabijane kowalskimi gwoździami. Okna w kościele są prostokątne w drewnianych ramach, podwójne, dwu- i czteropolowe, z nadświetlem. W oknach prezbiterium zmontowano nadświetla z witrażami^[6].

Wnętrze nakryte jest stropem płaskim z fasetą obejmującym nawę i prezbiterium^[3]. Ramiona transeptu rozgraniczone są od nawy dwiema parami słupów o sfazowanych narożach z zastrzałami^[6]. Chór muzyczny podpierają dwa słupy^[3]. Jest lekko wysunięty do przodu w środkowej części^[6]. Na chórze stoi neobarokowy prospekt organowy z instrumentem z 1902 autorstwa Jana Szrejberta. Podłoga została wykonana z drewnianych desek. Polichromia ma formę geometrycznych wzorów. Została wykonana w II połowie XIX wieku^[3].

Pod względem rozplanowania kościół jest prawie identyczny jak świątynia w Turośli, różni się tylko zamknięciem ramion transeptu^[4].

Wyposażenie

Wyposażenie w stylu neobarokowym pochodzi głównie z końca XIX wieku. Należą do niego ołtarz główny, dwa ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica^[3].

Przypisy