Kościół św. Anny w Święcanach

Kościół św. Anny w Święcanach

A-160 z dnia 31.03.1972 r.[1]
kościół parafialny
Widok od strony wschodniej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Święcany
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Anny w Święcanach
Wezwanie	św. Anny
Historia Data zakończenia budowy 1520
Położenie na mapie gminy Skołyszyn Święcany, kościół św. Anny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Święcany, kościół św. Anny
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Święcany, kościół św. Anny
Położenie na mapie powiatu jasielskiego Święcany, kościół św. Anny
49°46′14,1″N 21°16′28,7″E/49,770583 21,274639

Kościół pw. św. Anny

Kościół św. Anny w Święcanach – rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Anny znajdujący się w Święcanach wzniesiony 1520.

Późnogotycka Grupa Pasyjna na belce tęczowej z 1540 należy do najcenniejszych zabytków świątyni.

Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.

Całkowita powierzchnia kościoła wynosi 281m²^[2].

Historia

Jan Długosz podaje, że już w latach 60. XV w. istniał w Święcanach kościół parafialny, który prawdopodobnie spłonął. Obecnie zachowana świątynia, zgodnie z tradycją, powstała w 1520 (datę tę odnaleziono w XVIII w. na jednym z ołtarzy), poświęcony w 1521^[3]. W drugiej połowie XVI w. ściany i strop pokryto polichromią. W XVII w. kościół otoczono sobotami ufundowano nowe wyposażenie oraz wzniesiono wolno stojącą wieżę-dzwonnicę, którą w późniejszych latach dostawiono do korpusu nawowego. W 1863 do północnej ściany nawy dobudowano kaplicę św. Jana Nepomucena, a w latach 70. XIX w. do wieży dodano boczne aneksy. W 1871 artysta malarz Jan Tabiński wykonał nową polichromię zamalowując poprzednią. W 1900 pokrycia gontowe zastąpiono blachą. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 60. XX w. W latach 1992-94 w czasie prac konserwatorskich odkryto i odsłonięto XVI-wieczne polichromie na stropie oraz wykonano transfer dekoracji malarskiej Jana Tabińskiego. W 2005 poddano konserwacji ołtarz główny, w czasie którego po zdjęciu kilku warstw polichromii otrzymano pierwotną^[4].

• 

  Widok ogólny od strony wschodniej
• 

  Widok od stawów
• 

  Widok ogólny od strony północnej

Architektura i wyposażenie

Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej, na zewnątrz oszalowany. Złożony jest z prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz szerszej nawy. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia. Do nawy dostawione zostały: od północy czworoboczna kaplica, od południa przedsionek i od zachodu wieża o ścianach pochyłych, z niską izbicą nakrytą dachem namiotowym, przechodzącym w ostrosłupowy hełm. Nawa i prezbiterium nakryte są wysokim dachem dwuspadowym, krytym blachą, o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią.

Wnętrze nakryte jest stropem płaskim, w nawie z zaskrzynieniami, wspartymi na słupach. Strop nawy zdobi renesansowa polichromia figuralno-ornamentalna z II połowy XVI wieku, odsłonięta w latach 1992-1994. Na stropie w prezbiterium widoczna dekoracja kasetonowa namalowana przez Jana Tabińskiego. Prezbiterium oddzielone jest od nawy belkami: stropową i tęczową (również zakonserwowaną w latach 1992-1994), na tej ostatniej umieszczona jest późnogotycka Grupa Pasyjna z XVI w., wykonana przez twórcę określanego jako Mistrz Pasji Przydonickiej a ufundowana przez Feliksa Milnera, rajcę bieckiego. Z prezbiterium do zakrystii prowadzi późnogotycki portal zamknięty łukiem w ośli grzbiet.

Wyposażenie wnętrza pochodzi z różnych okresów. W późnobarokowym ołtarzu głównym z przełomu XVII/XVIII wieku umieszczony jest późnogotycki obraz św. Anny z lat 1530-40. Przy tęczy znajdują się dwa barokowe ołtarze boczne. Po lewej stronie ołtarz Matki Boskiej z 1710 z wkomponowanym w polu środkowym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1763 roku. Po prawej stronie ołtarz św. Antoniego z 1690 roku z jego obrazem. W kaplicy ołtarz św. Jana Nepomucena z 1770. Oprócz Grupy Pasyjnej na uwagę zasługują wolnostojące: polichromowana gotycka rzeźba św. Wojciecha z lat 1430-40 i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIV wieku. Barokowa ambona pochodzi z 1740. Chór muzyczny malowany w arkadki mieści się nad głównym wejściem z organami z 1965. Poprzednie bezcenne zabytkowe barokowe organy przekazane zostały w 1965 do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i po remoncie zamontowano w kościele z Bączala Dolnego^[5].

• 

  Widok od strony południowej
• 

  Elewacja frontowa
• 

  Widok od strony zachodniej

Otoczenie kościoła

Obok świątyni stoi dzwonnica typu parawanowego wymurowana z cegły w 1910, do której przeniesiono trzy dzwony z wieży kościoła^[6]. W czasie I i II wojny światowej okupanci rekwirowali dzwony na cele wojenne. Nowe dzwony zakupiono: jeden w 1945 w Świątkowej i trzy w 1974. Kościół ogrodzony jest starym murem z dzikiego kamienia rzecznego z drewnianym płotem i murowanymi kapliczkami.

• 

  Widok od strony północnej
• 

  Dzwonnica
• 

  Kapliczka przykościelna

Przypisy

Bibliografia

• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Sebastian Wypych Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2001, str. 163 ISBN 83-85557-88-1, ISBN 83-85368-79-5
• TadeuszT. Ślawski TadeuszT., Święcany. Zarys monograficzny, Skołyszyn: Stowarzyszenie Miłośników Skołyszyna i Okolicy, 1995, ISBN 83-86744-10-3, OCLC 69457921 .
• Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, KrzysztofK. Zieliński (red.), Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, 2015, s. 280-281, ISBN 978-83-61577-68-3, OCLC 922211420 .

Linki zewnętrzne

• Kościoły drewniane, Święcany
• Diecezja Rzeszowska, Parafia Święcany. diecezja.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-19)].