Kościół św. Anny w Białej Podlaskiej

Kościół Świętej Anny
w Białej Podlaskiej
Distinctive emblem for cultural property.svg A/58 z dnia 07.08.1956 r. oraz 19.11.1966 r.[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Biała Podlaska

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Anny w Białej Podlaskiej

Wezwanie

Świętej Anny

Położenie na mapie Białej Podlaskiej
Mapa konturowa Białej Podlaskiej, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Annyw Białej Podlaskiej”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Annyw Białej Podlaskiej”
Ziemia52°01′58,5480″N 23°07′03,3240″E/52,032930 23,117590

Kościół w Białej Podlaskiej w województwie lubelskim. Kościół parafialny parafii św. Anny w Białej Podlaskiej.

Historia

Wybudowany w 1572, na pogorzelisku wcześniejszej świątyni (z 1525), pierwotnie jako zbór braci polskich.

Po wypędzeniu braci polskich w 1596 przez Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotkę”, przebudowany w latach 1596-1603 i w 1603 wyświęcony pod wezwaniem św. Anny.

Korpus prostokątny, murowany, w stylu zapóźnionego gotyku, o czym świadczą lekko ostrołukowe okna, i skarpy przyporowe.

Na polecenie Radziwiłła, do głównego korpusu dobudowano od strony wschodniej nieco węższe, zamknięte absydą prezbiterium i doń przylegające: zakrystię i skarbiec. Zaś w części zachodniej wydzielono trójarkadowy chór muzyczny.

Od południa barokowa kaplica „Różańcowa”, z 1625, pierwotnie przeznaczona na miejsce spoczynku Tekli z Wołłowiczów Radziwiłłowej, żony ówczesnego właściciela miasta Aleksandra Ludwika Radziwiłła.

Od północy barokowa kaplica pod wezwaniem św. Jana Kantego z początku XVIII w. Uważana jest przez wielu za najcenniejsze dzieło barokowe na Podlasiu. Warto też zwrócić uwagę na jej barokową wieżyczkę wschodnią. Kaplica ma bogatą sztukaterię, zdobią ją późnobarokowe obrazy na plafonie odtwarzające życie Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła na ziemi i po śmierci.

Ołtarz główny, barokowy zbudowano przed 1696 z czarnego marmuru dębnickiego. Fundatorką była Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się herb Radziwiłłów w postaci czarnego orła z trzema złotymi trąbami na piersi.

Z inicjatywy Katarzyny z Sobieskich Radziwiłłowej umieszczono na zewnątrz na kopule u stóp łacińskiego krzyża nad sygnaturką półksiężyc turecki, dla uczczenia zwycięstwa jej brata Jana III Sobieskiego nad islamem.

Od zachodu kruchta z 1873 w stylu neorenesansu lubelskiego. Wystrój wnętrz barokowy.

Od wschodniej strony świątyni, jako część murowanego ogrodzenia znajduje się trójarkadowa, dzwonnica bramna.

Korpus główny kościoła stał się wzorcem dla późniejszej i pomniejszonej w skali kaplicy wchodzącej w skład zespołu pałacowo-obronnego Radziwiłłów w Białej. Pod koniec XVIII w. stał się też natchnieniem dla twórców jednosalowego kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Neplach.

Na dachu świątyni znajduje się krzyż u którego podstawy widnieje leżący islamski złoty półksiężyc, umieszczony tam na pamiątkę zwycięstwa nad Turkami pod Wiedniem (w 1683).


Znani parafianie i osoby związane z kościołem

  • Władysław Gruszecki (1812 – 1876) – polski prawnik i ekonomista, członek Rady Stanu Królestwa Polskiego. W 1835 roku pobrał się w kościele św. Anny ślubem z Ludwiką Lewicką (zm. 1850)[2].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-06-11].
  2. M.J. Minakowski: Władysław Benedykt Gruszecki z Gruszki h. Lubicz. Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. [dostęp 2018-04-08].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL BialaPodlaska kosciol SwAnny tabernakulum.JPG
Autor: Krzysztof Lasoń (Krzys L), Licencja: CC BY-SA 4.0
Biała Podlaska, kościół św. Anny, tabernakulum.
Biala Podlaska kosciol Sw Anny widok z choru.jpg
(c) Krzys L z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Biała Podlaska, kościół św. Anny, widok z chóru Autor: Krzys L
POL Biała Podlaska Church.jpg
Autor: Hubert Śmietanka, Licencja: CC BY-SA 2.5
Biała Podlaska, kościół pw. św. Anny z 1572 r., dawny zbór ariański.
Biała Podlaska location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Biała Podlaska, Poland
Ta mapa of Biała Podlaska została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
POL BialaPodlaska kosciol SwAnny obraz OfiarowanieNMP.JPG
Autor: Krzysztof Lasoń (Krzys L), Licencja: CC BY-SA 4.0
Biała Podlaska, kościół św. Anny, obraz Ofiarowanie NMP w ołtarzu głównym
BialaPodlaska kosciol SwAnny gorna czesc oltarza glownego.jpg
Autor: Krzysztof Lasoń, Licencja: CC BY-SA 3.0
Biała Podlaska, kościół św. Anny, górna część ołtarza głównego.