Kościół św. Anny w Wilnie

Ten artykuł od 2011-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kościół św. Anny w Wilnie Vilniaus Šv. Onos bažnyčia
kościół
Fasada kościoła św. Anny (2014)
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wilno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Anna
Historia Data rozpoczęcia budowy 1495 Data zakończenia budowy 1500
Dane świątyni Styl gotyk ceglany, flamboyant Architekt nieznany Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wolnostojąca
Położenie na mapie Wilna Kościół św. Anny w Wilnie
Położenie na mapie Litwy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Anny w Wilnie
54°40′59″N 25°17′36″E/54,683056 25,293333

Kościół św. Anny w Wilnie − kościół usytuowany w stolicy Litwy (Wilnie), przy ulicy Maironio (dawniej św. Anny) 8, tuż przy brzegu rzeki Wilejki. Wybudowany w stylu późnego gotyku gdańskiego.

Powstał na przełomie XV i XVI wieku, z fundacji wielkiego księcia litewskiego i późniejszego króla polskiego Aleksandra Jagiellończyka, jako kaplica św. Anny przy znajdującym się na tyłach zespole klasztornym bernardynów. Architektem był najpewniej budowniczy miejski z Gdańska, Michał Enkinger, przysłany tu przez radę miejską Gdańska na prośbę króla. Po pożarze w roku 1563 odbudowano zwalone sklepienia, a w 1581 roku świątynia została wyświęcona w obecności biskupa krakowskiego i wileńskiego Jerzego Radziwiłła i późniejszego arcybiskupa lwowskiego Jana Solikowskiego. W 1747 roku Jan Krzysztof Glaubitz wzniósł w kościele trzy nowe ołtarze. Świątynia remontowana była jeszcze kilkakrotnie; gruntownie w latach 1900-1904 (po kolejnym pożarze) pod kierunkiem Józefa Piusa Dziekońskiego i Sławomira Odrzywolskiego.

Według opowiadań, Napoleonowi podczas wyprawy na Moskwę tak się spodobał kościół św. Anny, że z chęcią przeniósłby go do Paryża. W 1812 roku na kilka lat kościół zamieniono na magazyn wojskowy.

W literaturze często mylony jest z renesansowym, nieistniejącym kościołem św. św. Anny i Barbary przy wileńskim Dolnym Zamku, zbudowanym z inicjatywy króla i wielkiego księcia Zygmunta II Augusta jako mauzoleum jego dwóch żon.

Świątynia posiada efektowną, koronkową fasadę, dekorowaną 33 rodzajami ceglanych kształtek. Podobną maswerkową dekorację mają szczyty kościoła franciszkanów św. Trójcy i znajdującej się przy nim kaplicy św. Anny w Gdańsku oraz dom kupców hanzeatyckich (tzw. Dom Perkuna) w Kownie. Wyposażenie kościoła jest neogotyckie, z XIX wieku, jedynie późnobarokowe ołtarze (główny i dwa boczne), zaprojektowane przez Jana Krzysztofa Glaubitza, pochodzą z XVIII wieku. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Anny Samotrzeć.

Obok kościoła stoi neogotycka dzwonnica z roku 1874 (arch. Nikołaj Czagin), nawiązująca stylem do późnego gotyku.

Tuż obok kościoła znajdują się pomnik Adama Mickiewicza i kościół Bernardynów.

Galeria

• 

  Kościół na akwaforcie Zygmunta Vogla (1807)

• 

  Nawa główna (2012)

• 

  Pomnik Adama Mickiewicza na tle kościoła św. Anny i kościoła Bernardynów

Bibliografia

• Władysław Zahorski, Kościół św. Anny w Wilnie, Wilno 1905 (dostępne na: kpbc.umk.pl).
• Architektura gotycka w Polsce, Warszawa 1995, t. II, s. 256-257.
• Lietuvos Architekturos Istorija, t.I, Vilnius 1987, s. 140nn.
• Robert Kunkel, Fundacje Aleksandra Jagiellończyka w Wilnie i Krakowie [w:] Sztuka około 1500, Warszawa 1997, s. 129-143.

Linki zewnętrzne

• Kościół św. Anny w Wilnie na pocztówkach z lat 1900–1939 – kolekcja w bibliotece Polona