Kościół św. Elżbiety w Gdańsku
 398 z dnia 06.09.1971 r.[1] | |||||||||||||||
| kościół rektorski | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres | ul. Elżbietańska 1 | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Gdańska  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||||||||
 54°21′13,86″N 18°38′45,38″E/54,353850 18,645939 | |||||||||||||||
Kościół św. Elżbiety, ok. 1900
Kościół św. Elżbiety w Gdańsku – zabytkowy kościół rektorski, leżący w granicach parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej. W latach 1622-1820 była to druga świątynia gdańskich kalwinistów.
Architektura
Świątynia jest budowlą gotycką z cegły, jednonawową, posiada jedną wieżę na osi, gwiaździste prezbiterium i jedną boczną kaplicę.
Kalendarium i organy
- 1393-1394 – do istniejącego przytułku dla ubogich i chorych[2] dobudowano kaplicę św. Elżbiety. Przytułek został zamieniony w szpital.
- 1417 – ukończono budowę właściwego kościoła św. Elżbiety, którego sylwetka do czasów obecnych zasadniczo nie zmieniła się. Zmianie uległa jedynie wieża i jej hełm.
- 1547 – rozpoczęto budowę wysokiego wału fortyfikacyjnego. Zlikwidowano wtedy niektóre zabudowania szpitalne oraz cmentarz przykościelny. Zamurowano główne wejście do kościoła.
- 1557 – świątynia przeszła w ręce ewangelików reformowanych.
- 1844 – władze miasta sprzedały kościół wojsku. Do 1945 roku był to kościół garnizonowy, w którym odprawiano nieliczne nabożeństwa.
- Koniec XIX w. – usunięto wały fortyfikacyjne.
- 1945 – na przełomie marca i kwietnia kościół razem ze szpitalem przykościelnym zostały spalone. Odbudowy podjęli się księża pallotyni. Po 1945 r. nie odtworzono hełmu wieży, zastępując go daszkiem.
- 1947 – otwarcie odbudowanego kościoła.
- 1956-1958 – po październiku 1956 otrzymano pozwolenie na odbudowę dawnego szpitala, który odtąd pełni rolę domu duszpasterskiego.
- 1993 – po remoncie kościół otrzymał obecny wystrój wnętrza.
Znajdujące się w kościele do 1945 r. organy zostały zbudowane w latach 1735-36 przez Andrzeja Hildebrandta i miały 29 głosów. W 1912 r. przebudowano je na system elektropneumatyczny z 24 głosami. Instrument uległ zniszczeniu w pożarze kościoła wznieconym 30 marca 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej. Dzisiejsze, zbudowane w 1957 r., mają 15 głosów[3].
Galeria
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2010-05-03].
- ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
- ↑ Andrzej Januszajtis Ostatni koncert organisty. Jak zmarł du Grain [dostęp 03.02.2014]
Linki zewnętrzne
- Strona kościoła
- Szpitalny kościół z czasów średniowiecza (historia)
- Widok kościoła z przełomu XIX i XX wieku
- Archiwalne widoki kościoła w bibliotece Polona
Zabytki Starego Miasta w Gdańsku
| Średniowieczne | |
|---|---|
| Nowożytne | |
| Współczesne |
Media użyte na tej stronie
Gdańsk location map.png
Autor:
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Autor:
OpenStreetMap contributors
,
Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Poland adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL COA kościół św.svg
Autor: Tomasz Steifer, Licencja: CC BY 2.5
herb kościoła ś.Elżbiety w Gdańsku/S.Elisabeth Church (Gdańsk) COA
Autor: Tomasz Steifer, Licencja: CC BY 2.5
herb kościoła ś.Elżbiety w Gdańsku/S.Elisabeth Church (Gdańsk) COA
Danzig St. Elisabethkirche.JPG
Kościół św. Elżbiety w Gdańsku.
Kościół św. Elżbiety w Gdańsku.
Gdańsk Kościół św. Elżbiety.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Stare Miasto, ul. Elżbietańska 1 / Wały Jagiellońskie - rzymskokatolicki kościół rektorski ojców pallotynów, pw. św. Elżbiety, 1394, XIX, po 1945
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Stare Miasto, ul. Elżbietańska 1 / Wały Jagiellońskie - rzymskokatolicki kościół rektorski ojców pallotynów, pw. św. Elżbiety, 1394, XIX, po 1945
Stare Miasto Subdivision.svg
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stare Miasto na mapie gdańskiego Śródmieścia.
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stare Miasto na mapie gdańskiego Śródmieścia.
Gdańsk Kościół św. Elżbiety.jpg
Gdańsk Stare Miasto, kościół św. Elżbiety.
Gdańsk Stare Miasto, kościół św. Elżbiety.
Kościół śwElżbiety drzwi.jpg
Autor: Tomasz Steifer, Licencja: CC BY 2.5
Brązowe drzwi kościoła św.Elżbiety w Gdańsku.
Autor: Tomasz Steifer, Licencja: CC BY 2.5
Brązowe drzwi kościoła św.Elżbiety w Gdańsku.