Kościół św. Gertrudy w Krakowie

Kościół św. Gertrudy

Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Gertruda z Nijvel
Wspomnienie liturgiczne	17 marca
Historia Data rozpoczęcia budowy 1429 Data zakończenia budowy 1432 Data zamknięcia 1810 Data zniszczenia 1822
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Dawna lokalizacja kościoła
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dawna lokalizacja kościoła
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dawna lokalizacja kościoła
Położenie na mapie Krakowa Dawna lokalizacja kościoła
50°03′35,28″N 19°56′28,08″E/50,059800 19,941133

Kościół św. Gertrudy – kościół pod wezwaniem św. Getrtudy mieszczący się niegdyś w Krakowie, na terenie dzisiejszych Plant w pobliżu ulicy Siennej. Zburzony w 1822 roku.

Historia

Niewielki kościół został wzniesiony w latach 1429–1432 z fundacji Mikołaja Wierzynka, na cmentarzu dla skazańców położonym tuż za krakowskimi murami miejskimi (w pobliżu bramy Nowej, na tyłach kompleksu kościoła i klasztoru dominikanów). Wierzynek chciał w ten sposób upamiętnić miejsce pochówku swego ojca, rajcy miejskiego Andrzeja Wierzynka, którego w 1406 osądzono pośpiesznie za defraudację miejskich pieniędzy, ścięto bez spowiedzi i pochowano w niepoświęconej ziemi^[1]. Kościół zburzony został w czasie potopu szwedzkiego, odbudowano go w latach 1666–1676. Konsekracji dokonał biskup Mikołaj Oborski. Był to wówczas niewielki kościółek, wzniesiony na planie kwadratu, z prostokątnym prezbiterium zamkniętym apsydą, sygnaturką na dachu i trzema ołtarzami wewnątrz. Kaplica spłonęła w czasie konfederacji barskiej, została ponownie odbudowana w 1778. W tym okresie była pokryta kopułą zwieńczoną latarnią.

Wokół kościoła znajdował się niewielki cmentarz, na którym chowano ściętych w Krakowie skazańców – aż do 1796, gdy krakowska rada miejska utraciła prawo miecza^[1]. Wówczas kościół stracił na znaczeniu, popadł w ruinę, w 1803 przeniesiono część sprzętów do kościoła św. Mikołaja. W 1810 kościół zamknięto, a w 1822 zburzono.

Pamiątką po świątyni jest m.in. nazwa pobliskiej ulicy św. Gertrudy oraz pochodzący z kościoła św. Gertrudy późnogotycki poliptyk ze sceną Koronacji Matki Boskiej i wizerunkami świętych na skrzydłach znajdujący się w kościele św. Mikołaja.

Pentaptyk znajdujący się obecnie w kościele św. Mikołaja.

Przypisy

Bibliografia

• Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 111–112, 1983. 

Linki zewnętrzne

• Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Gertrudy. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2015-01-24].