Kościół św. Idziego w Inowłodzu

Kościół św. Idziego w Inowłodzu

765 z dnia 27.12.1967[1]
kościół filialny
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Inowłódz
Adres	Władysława Hermana
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Michała Archanioła w Inowłodzu
Wezwanie	św. Idziego
Położenie na mapie gminy Inowłódz Kościół św. Idziego w Inowłodzu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Idziego w Inowłodzu
Położenie na mapie województwa łódzkiego Kościół św. Idziego w Inowłodzu
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Kościół św. Idziego w Inowłodzu
51°31′38″N 20°13′38″E/51,527222 20,227222

Kościół św. Idziego w Inowłodzu – romański kościół zrekonstruowany w latach 1936-1938 przez Adolfa Szyszko-Bohusza.

Kościół nocą

(c) Tlumaczek, CC-BY-SA-3.0

Wnętrze kościoła

Posadzka w kościele

Historia

Świątynię według nowożytnej płyty inskrypcyjnej wybudowano w 1082 z fundacji Władysława Hermana, jednak w rzeczywistości pochodzi ona prawdopodobnie z XII w. (najpóźniej z 1138) i jest fundacją Bolesława Krzywoustego. Świątynię wymienia również Jan Długosz, podając rok 1086 jako datę fundacji. Równocześnie z kościołem powstał na tej samej górze klasztor Benedyktynek, który został w 1241 zburzony podczas najazdu tatarskiego. Nosi on cechy typowe dla architektury obronnej. Po powstaniu kościoła pw. św. Michała w 1520 starsza świątynia straciła znaczenie i zaczęła podupadać. Pierwszą próbę odnowienia kościoła podjęto w 1790, sprowadzając do niego z kapliczki w Giełzowie cudowny obraz Matki Boskiej Bolesnej.

W 1793 został ograbiony przez żołnierzy pruskich, a następnie zamieniony na magazyn zbożowy. Na początku XX wieku świątynia była zniszczona, a jej dach pokryty był słomą. Prace restauracyjne rozpoczęto z inicjatywy cara Mikołaja II. Kolejne zniszczenia zostały spowodowane przez I wojnę światową. Pierwsze, nieukończone prace rekonstrukcyjne prowadzono w latach 1924-1926. Ostateczny wygląd nadała mu restauracja prowadzona z inicjatywy prezydenta Ignacego Mościckiego, według projektu Wilhelma Henneberga. Wprowadzono wtedy wiele elementów obcych wcześniejszej architekturze kościoła – m.in. podwyższono o jedną kondygnację wieżę, a w nawie od strony zachodniej na miejscu otwartej arkady wybudowano emporę z tryforyjnymi przezroczami. Świątynię ponownie poświęcono 1 listopada 1938.

Przy kościele znajduje się cmentarz w Inowłodzu.

Architektura

Świątynię stanowi osiowe zestawienie cylindrycznej, zachodniej wieży z jednoprzestrzenną prostokątną nawą zakończoną od wschodu apsydą. Istotnym elementem jest oparcie wieży na zachodniej ścianie nawy oraz otwarcie jej wysoką arkadą na emporę. Na emporę prowadzą kręte schody a sama wieża w górnych kondygnacjach, przeprutych biforiami, pełni funkcję dzwonnicy. Podobny, do inowłodzkiego, układ kościoła można spotkać w hrabstwach wschodniej Anglii, gdzie datuje się je przeważnie na XI wiek. W każdym razie do Polski, która nie miała w tym czasie bezpośrednich kontaktów z Anglią, wzorzec świątyni mógł dotrzeć z Saksonii lub poprzez Saksonię. Datowanie kościoła na schyłek wieku XI potwierdza wątek muru z płaskich ciosów piaskowca układanych starannie w niskie warstwy, miejscami zaś w rybi szkielet (opus spicatum), jak również brak artykulacji ścian zewnętrznych (w formie charakterystycznych dla romanizmu lizen). Szczególnie istotnym elementem wystroju kościoła jest głowica, zapewne relikt przeźrocza biforium, ozdobiona ornamentem plecionkowym zamkniętym w ósemkę, z wolutami po bokach, stanowiąca dalekie echa kapitela klasycznego. Swoimi charakterystycznymi formami należy budowla inowłodzka do wczesnoromańskiej, jedenastowiecznej fazy pierwszego ogólnoeuropejskiego stylu^[2].

Nabożeństwa

W zabytkowym kościele odprawiane są w okresie letnim msze św. Mają one miejsce raz w tygodniu, w niedzielę^[3].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kościół w Inowłodzu w serwisie sztuka.net. sztuka.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Szlak Romański: Inowłódz, Żarnów, Końskie artykuł w serwisie Ciekawe Miejsca
• Publikacje i archiwalne zdjęcia kościoła w bibliotece Polona