Kościół św. Jakuba w Gdańsku

Kościół św. Jakuba w Gdańsku
Distinctive emblem for cultural property.svg 658 z dnia 15.10.1973 r.[1]
kościół rektorski
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Gdańsk

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Jakuba

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jakuba w Gdańsku”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jakuba w Gdańsku”
Ziemia54°21′29,01″N 18°39′02,52″E/54,358058 18,650700

Kościół św. Jakuba w Gdańskukościół rektorski w Gdańsku, należący do parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej.

Kościół św. Jakuba według Petera Willera, 1687
Od strony Starego Miasta
Wnętrze

Architektura

Świątynia jest przykładem późnogotyckiego przyszpitalnego budownictwa sakralnego. Wczesnobarokowy hełm na wieży został przeniesiony z Bramy św. Jakuba. W latach 1815 - 1948 kościół nie pełnił funkcji sakralnych. Przetrwał pożogę II wojny światowej w dobrym stanie — był uszkodzony w niewielkim stopniu. Dzięki temu zachował się unikalny, późnorenesansowy strop belkowy z drewna modrzewiowego. Elementami obecnego wystroju są witraże, w tym wielki witraż w oknie w prezbiterium zaprojektowany przez Zofię Boduoin de Courtenay (w 2008 zamalowano polichromie tej autorki w nawie głównej, ale zachowały się dwa obrazy wkomponowane w ołtarze boczne[2]) oraz kamienny portal.

Kalendarium

  • 1415 – marynarze (szyprowie) gdańscy budują w tym miejscu kaplicę i szpital ku czci swego patrona, św. Jakuba (poświęcenie 18 marca 1415).
  • 1432-1437 – w miejsce kaplicy marynarze budują obecny kościół św. Jakuba.
  • 1433 1 sierpnia – poświęcenie nowej świątyni, która już 4 września zostaje spalona przez husytów; po odbudowie w formie jednonawowego korpusu z sygnaturką i z dzwonem ponowne poświęcenie w 1437
  • 1551 – rada miasta Gdańska przeznaczyła kościół dla Polaków.
  • 1556 – kościół przejmują protestanci – kazania nadal głoszone w języku polskim; komunia udzielana pod dwiema postaciami.
  • 1636 (lipiec) – pożar wywołany uderzeniem pioruna niszczy świątynię. Odbudowa trwa 3 lata. Z tego czasu pochodzi obecna wieża.
  • 1807 – wojska francuskie zmieniają kościół na obóz dla jeńców pruskich i rosyjskich.
  • 1808 – przywrócenie funkcji sakralnych
  • 1815 – wybuch w pobliskiej baszcie prochowej powoduje znaczne zniszczenia (gł. hełmu i dachów), kościół przestaje pełnić funkcje sakralną.
  • 1817 – kościół przebudowano na bibliotekę miejską i szkołę nawigacyjną. Od 1860 biblioteka zajmuje całość obiektu.
  • 1881 – osadzenie na wieży hełmu z rozbieranej bramy św. Jakuba
  • 1904 – biblioteka jest przeniesiona do nowego gmachu, w kościele do końca II wojny światowej mieści się Gdańska Izba Rzemieślnicza (z wystawą maszyn i biblioteką techniczną), z wyjątkiem I wojny światowej, kiedy pełni funkcję lazaretu.
  • 1946 – zniszczony w niewielkim stopniu zabytek (uszkodzone szczyty, dachy i brak oszklenia) przejmują oo. kapucyni.
  • 1948 – zakon kapucynów odbudował kościół marynarzy gdańskich. Kościół zostaje ponownie poświęcony.
  • 1952-1960 – powstają freski w nawie głównej, witraż św Jakuba, ambona, ołtarze boczne.
  • 2008 – zamalowane zostają freski w nawie głównej.
  • 21 maja 2011 – uruchomiona została iluminacja kościoła[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2010-05-06].
  2. Maria, Zofia Baudouin de Courtenay i malarstwo monumentalne, Gdańsk Strefa Prestiżu, 23 stycznia 2020 [dostęp 2020-07-18] (pol.).
  3. Św. Jakub jaśnieje po zmierzchu. trojmiasto.pl, 22 maja 2011. [dostęp 2011-05-22].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Stare Miasto Subdivision.svg
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stare Miasto na mapie gdańskiego Śródmieścia.
Gdańsk, wnętrze kościoła św. Jakuba.jpg
Autor: Stanislaw Kosiedowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk. Wnętrze kościoła św. Jakuba.
Gdansk-KosciolSwJakubaOdGnilnej.jpg
Autor: Stanislaw Kosiedowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na kościół św. Jakuba od strony ul. Gnilnej
Gdansk kosciol sw Jakuba 6.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk - kościół św. Jakuba
P. Willer kościół św. Jakuba w Gdańsku.JPG
Gdańsk Stare Miasto, kościół św. Jakuba. Na pierwszym planie obecnie przebiega ul. Wałowa.