Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu

Kościół św. Jana Chrzciciela
w Siewierzu

nr rej.: - 776/67 z dnia 17.06.1967 r. (woj. katowickie)[1] - A/733/2020 z dnia 13.11.2020 r. (woj. śląskie)[2]
Państwo	Polska
Miejscowość	Siewierz
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Macieja Apostoła w Siewierzu
Wezwanie	św. Jana Chrzciciela
Historia Data zakończenia budowy XII wiek Aktualne przeznaczenie kaplica cmentarna Fundator Piotr Włostowic
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • kamień, piaskowiec 13,2 m 9 m 6 m
Położenie na mapie Siewierza Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu
Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu
Położenie na mapie powiatu będzińskiego Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu
Położenie na mapie gminy Siewierz Kościół św. Jana Chrzciciela w Siewierzu
50°27′21,69″N 19°13′51,19″E/50,456025 19,230886

Widok z przodu

Absyda

Kościół św. Jana Chrzciciela – rzymskokatolicka świątynia znajdująca się w Siewierzu, jeden z najstarszych kościołów w Polsce. Do XV wieku kościół parafialny, później filialny, obecnie pełni funkcję kaplicy cmentarnej^[3].

Dane techniczne

Budowla mierzy 6 × 9 metrów, a od podłogi do szczytu dachu wysoka jest na 13,2 metra.

Do wnętrza świątyni prowadzi uskokowy portal, zamknięty półkoliście, z prostokątnym otworem wejściowym.

Okna są wąskie, podobne do strzelnic - o szerokości 15 cm, a wysokości 145 cm w świetle. Takie wymiary okien oraz jedne, małe drzwi wskazują na obronny charakter budowli, w której ludność okolicznego drewnianego grodu mogła się schronić podczas najazdu.

W półkolistej apsydzie widoczne są fragmenty dwuwarstwowej polichromii romańskiej z XII wieku ze słabo czytelnymi scenami figuralnymi (Maiestas Domini, święci). Zygmunt Świechowski określa postacie jako orantów. Ślady malowideł dostrzec można także na zewnętrznej północnej ścianie, a na zachodniej widoczne są pozostałości empory.

• 

  Drzwi wejściowe do kościoła

• 

  Fragment ściany wykonanej z ciosów piaskowca

• 

  Jeden z nagrobków na cmentarzu przy zabytkowym kościele

Historia

Świątynia ta została zbudowana prawdopodobnie w 1144^[4] lub 1164 z fundacji Piotra Włostowica – fundatora 70 kościołów. Należy do najstarszych świątyń w Polsce; obok rotundy św. Mikołaja na Górze Zamkowej w Cieszynie jest jednym z najstarszych zabytków architektury polskiej.

Kościół wykonany jest z kamienia ciosanego, w stylu romańskim, ze sklepieniem burgundzkim - uwiarygadnia to okres jego powstania; najpóźniej w XII wieku.

W tym kościele odbył się synod biskupów polskich (6 lipca 1233).

Pierwotnie gród siewierski był zlokalizowany wokół kościoła, jednak najprawdopodobniej po najazdach mongolskich został przeniesiony w miejsce dzisiejszego terenu zamku biskupiego w Siewierzu.

W nieznanym czasie budowla uległa pożarowi, co doprowadziło do zapadnięcia się sklepienia i nadwerężenia ścian. W takim stanie stał do 1639, kiedy to nieznany fundator ściągnął dach żelazem i wsparł przyporami rozchylone mury, pokrył je dachem, a zamiast burgundzkiego sklepienia zrobił płaski sufit. Dobudował też kruchtę.

Czasy współczesne

W latach 50. XX wieku kościółek przebudowano, przywracając go do pierwotnego stanu – usunięto przypory, pokryto dach gontem, przywrócono sklepieniu dawny styl.

W 1993 przeprowadzono remont dachu, kładąc nowe poszycie z podwójnych gontów.

Zobacz też

• biskupi krakowscy
• bitwa pod Siewierzem
• księstwo siewierskie
• Zagłębie Dąbrowskie

Przypisy

Bibliografia

• Korusiewicz Stanisław, Dzieje Księstwa Siewierskiego i Siewierza do roku 1900, Piekary Śląskie, 1990.
• Benedyktyni tynieccy w średniowieczu, Materiały z Sesji Naukowej Wawel – Tyniec, 13–15.10.1994; Roman Stelmach: Dokument z 6 lipca 1233 roku kończący spór między benedyktynami a premonstratensami wrocławskimi
• Zespół pod przewodnictwem Zastępcy Burmistrza Miasta i Gminy Iwony Kubik: Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Siewierz. Urząd miasta i gminy Siewierz. [dostęp 2009-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 lutego 2011)].
• Literatura do polichromii romańskiej, czyli rozdz. Czasy współczesne: Zygmunt Świechowski: Architektura romańska w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2000, s. 220–221. ISBN 83-7181-164-0.
• Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, PWN, Warszawa, s. 755 il. 206,
• Dutkiewicz J., Romańskie malowidła ścienne w Polsce, „Biuletyn Hist. Sztuki” 28 (1966).