Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu

Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu
Distinctive emblem for cultural property.svg A-207 z dnia 15 stycznia 1957 i z 11 lutego 1967[1]
kościół parafialny
Ilustracja
kościół widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Skalbmierz

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

kościół parafialny

Parafia św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu

Wezwanie

św. Jana Chrzciciela

Położenie na mapie Skalbmierza
Mapa konturowa Skalbmierza, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu”
Położenie na mapie gminy Skalbmierz
Mapa konturowa gminy Skalbmierz, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu”
Ziemia50°19′00″N 20°23′54″E/50,316667 20,398333
Strona internetowa

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzupolski rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Skalbmierzu, (powiat kazimierski), województwo świętokrzyskie.

Historia

Prezbiterium z romańską ścianą XII/XIII w.
Widok na prezbiterium
Wnętrze kościoła

Murowany kościół wzniesiony w końcu XII lub na początku XIII wieku, na pewno przed 1217 rokiem, gdyż w tym roku dokumenty wspominają Gubertusa Prepozyta Skalbmierskiego. Według tradycji fundacje kościoła przypisuje się Skarbimirowi Awdańcowi. Jednak kronikarz Jan Długosz sądził, że fundatorem romańskiej świątyni musiał być krakowski biskup. Była to budowla jednonawowa, zamknięta apsydą (w jej miejscu widnieje dziś trapezowe zamknięcie gotyckie z przyporami) i dwiema czworobocznymi wieżami od strony zachodniej, miała pokaźne rozmiary, wieże mierzyły przeszło 20 metrów wysokości. Kościół był przebudowany i inkastelowany w 1235 roku przez Konrada I mazowieckiego. W 1241 roku miejscowość najechali Tatarzy, zniszczyli świątynię.

Architektura

Obecny kościół wzniesiony został w stylu gotyckim w XV wieku, z zachowaniem pozostałości budowli romańskiej. Orientowany, murowany z kamienia, nietynkowany. Kronikarz Jan Długosz wspomina, że na miejscu dawnego kościoła, zniszczonego skutkiem wieku, za jego czasów, z ofiar złożonych przez wiernych oraz biskupów krakowskich, powstał wspaniały, nowy, murowany kościół. Budowany w dwóch fazach: nawy w I połowie XV wieku, a pod koniec XV wieku wydłużone – prezbiterium. W czasie budowy wzorowano się na typowych rozwiązaniach stosowanych w krakowskich kościołach gotyckich. Pozostałością pierwotnego romańskiego kościoła z przełomu XII i XIII wieku są: dwie wieże, zachodnia część prezbiterium i dolna część południowej ściany prezbiterium. Nawa główna z nawami bocznymi stanowią kwadrat. W każdej nawie są trzy przęsła. Prezbiterium równej szerokości z nawą główną. Obecne sklepienia naw z wieku XVII kolebkowo-krzyżowe, dla których wykorzystano pierwotne żebra przyścienne z XV wieku, sklepienie prezbiterium krzyżowo-żebrowe oryginalne gotyckie. Na przełomie XV i XVI stulecia od północy do prezbiterium dostawiono wysoką, dwuprzęsłową zakrystię oraz skarbczyk. Od strony północnej i południowej wznoszą się dwie wieże czworoboczne i czterokondygnacyjne, nieco podwyższone w II połowie XIX wieku z neogotyckimi hełmami. Portale: z kruchty północnej do nawy bocznej gotycki z I połowie wieku XV, ostrołukowy, o szerokich, bogato profilowanych ościeżach; z prezbiterium do zakrystii portal wczesnobarokowy z 1 połowy XVII wieku, marmurowy prostokątny. W XVII wieku do elewacji frontowej dobudowano nowy barokowy szczyt fasady, nad wejściem głównym umieszczono rzeźby przedstawiające postacie świętych.

Wnętrze

Obraz Jakuba Jordaensa lub jego warsztatu „Pokłon Trzech Króli”

Wystrój wnętrza kościoła głównie barokowy z XVII, XVIII wieku. Główny ołtarz pochodzi z 1908 roku i został wykonany na wzór dawnego barokowego z 1626 roku spalonego w 1906 roku. Obraz w głównym ołtarzu wykonany przez Aleksandra Mroczkowskiego w 1909 roku przedstawia Zwiastowanie. W kościele zachowało się osiem barokowych i rokokowych ołtarzy bocznych. Belka tęczowa z końca XVII wieku składa się z dwustronnego krzyża, po bokach figury Matki Bożej Bolesnej i św. Jana. Stelle po obu stronach prezbiterium wczesnobarokowe z połowy XVII wieku przedstawiające sceny z życia św. Jana Chrzciciela. W prezbiterium od strony południowej, na początku stall znajduje się renesansowa ławka przełożonego kolegiaty wykonana w 1592 roku. Ambona z połowy XVIII wieku. Na ścianach prezbiterium znajdują się napisy łacińskie, nazwiska i data 1556. Zachowane epitafia z XV–XX wieku. W kościele na ścianie południowej znajduje się obraz flamandzkiego malarza Jakuba Jordaensa lub jego warsztatu – „Pokłon Trzech Króli” z I połowy XVII wieku[2].

Małopolska Droga św. Jakuba

Kościół znajduje się na odnowionej trasie Muszla Jakuba.svg Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela i związana jest z pielgrzymowaniem do grobu św. Jakuba[3].

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Skalbmierz - kościół wnętrze (12.VIIII.2007).JPG
Autor: Sebastian Rózga, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skalbmierz - kościół parafialny, wnętrze, nawa główna.
Skalbmierz-kościół, romańska ściana prezbiterium (12.VII.2007).JPG
Autor: Sebastian Rózga, Licencja: CC BY-SA 3.0
Skalbmierz - Kościół wnętrze. Prezbiterium z ścianą romańską .
Skalbmierz - widok od południowego-wschodu (15.VIII.2007).JPG
Autor: Sebastian Rózga, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skalbmierz - kościół parafialny, widok od południowego wschodu.
Skalbmierz - Church of St. John the Baptist.JPG
Autor: Wuhazet Henryk Żychowski, Licencja: CC BY 3.0
Skalbmierz - kościół p.w. św. Jana Chrzciciela
Skalbmierz - kościół, obraz Jakuba Jordaensa lub jego warsztatu „Pokłon Trzech Króli” (10.VIIII.2014).JPG
Autor: SebastianR, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skalbmierz - kościół, obraz Jakuba Jordaensa lub jego warsztatu „Pokłon Trzech Króli”
Kazimierza County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kazimierza County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.40 N
  • S: 50.17 N
  • W: 20.28 E
  • E: 20.79 E
Skalbmierz location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map