Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu

Kościół św. Jana Chrzciciela

nr rej.: – A/1624/96 z 29.03.1996 (woj. katowickie)[1] – A/533/2019 z 31.07.2019 (woj. śląskie)[2]
kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Sosnowiec
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu
Wezwanie	św. Jana Chrzciciela
Historia Data rozpoczęcia budowy 18 września 1897
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Sosnowca Kościół św. Jana Chrzciciela
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Jana Chrzciciela
Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół św. Jana Chrzciciela
50°14′14,600″N 19°09′23,699″E/50,237389 19,156583

Widok z boku

Kaplica

Dzwonnica z nowym hełmem

Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu – kościół znajdujący się w Sosnowcu – Niwce, przy skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Orląt Lwowskich.

Historia

Budowę nowego murowanego kościoła zainicjował kapelan filialny parafii zagórskiej w Niwce, ks. Jan Zmarzlik. 18 września 1897 ksiądz biskup Tomasz Teofil Kuliński położył kamień węgielny pod budowę projektowanej świątyni. Od 1907 budowę kontynuował ks. Franciszek Gola, któremu przydzielono wikariusza. Wówczas powstało probostwo i plebania. Parafianie przeprowadzali zbiórki funduszy na budowę świątyni. Budowę wsparło również francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, właściciel kopalni „Jerzy”. W 1910 kościół konsekrował biskup kielecki Augustyn Łosiński.

Fundatorami kościoła byli górnicy kopalni „Jerzy”, francuskie Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, hutnicy huty „Staszic” oraz mieszkańcy Niwki.

Projektantem kościoła był architekt Józef Pomian-Pomianowski. Wnętrze ozdabiała polichromia wykonana przez artystów krakowskich: Piotra Nizińskiego i pomagających mu malarzy ze szkoły Jana Matejki (nie zachowana)^[3].

Architektura

Kościół św. Jana Chrzciciela jest neogotycką, trzynawową pseudohalą z dużą liczbą szczytów, wieżyczek, fryzów arkadowych i gzymsów. Wymurowany jest z czerwonej, nieotynkowanej cegły^[3]

Fasada z dominującą, 65-metrową wieżą – dzwonnicą, znajduje się od strony północnej^[3], nad głównym wejściem umieszczony jest witraż. Wieża flankowana jest mniejszymi wieżyczkami. Dekorują ją wsporniki w kształcie ludzkich głów oraz gargulce, które zwrócone są w cztery strony świata. Na każdej z czterech ścian dzwonnicy znajdują się okna z witrażowymi przeszkleniami.

Elewacje boczne są 5-osiowe z przyporami.

Drzwi do kościoła są wykonane z dębu, ozdobione okuciami o motywach roślinnych.Okna ostrołukowe, wypełnione witrażami.

Sklepienie naw jest krzyżowo-żebrowe, zdobione licznymi malowidłami przedstawiającymi sceny biblijne oraz postacie świętych.

Zabytkowy wystrój i wyposażenie

• ołtarz główny i dwa ołtarze boczne, dębowe, wykonane przez artystę z Olkusza – Pawła Turbasa^[3]
• ambona
• konfesjonały
• organy wykonane w firmie J. Śliwińskiego we Lwowie na początku XX wieku
• 14 obrazów przedstawiających stacje drogi krzyżowej

Otoczenie kościoła

W otoczeniu znajduje się zabytkowa kaplica na rzucie ośmioboku, wykonana z czerwonej cegły. Wejście do niej prowadzi przez ostrołukowe drzwi. Oryginalne stare ogrodzenie zastąpiono nowym.

Stan zabytku

W kościele widać skutki szkód górniczych, Najbardziej uszkodzoną częścią kościoła jest wieża główna. wraz z dzwonnicą której hełm został przebudowany i nieznacznie obniżony.

Przypisy