Kościół św. Jerzego na Wawelu
 nr rej. A-07 z 24.03.1933[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | Wawel |
| Rozpoczęcie budowy | przed 1243 |
| Zniszczono | 1804 |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′13,2″N 19°56′05,0″E/50,053667 19,934722 | |
Kościół św. Jerzego – gotycki kościół wznoszący się od średniowiecza na wzgórzu wawelskim w Krakowie, zburzony w latach 1803–1804.
Historia
Data powstania kościoła oraz jego pierwotny wygląd nie są znane. Według Jana Długosza miał zostać zbudowany przez Mieszka I[2]. W 1243 r. miał być inkastelowany przez Konrada mazowieckiego[3]. Odnaleziono relikty romańskiej kamieniarki, co wskazuje, że świątynia ta mogła być murowana[4]. Kościół w XIII w. wzmiankowany jest jako należący do benedyktynów z Tyńca[5].
W 1346 r. kościół został przebudowany w stylu gotyckim za sprawą Kazimierza Wielkiego[3]. Jan Długosz wspomina, że zastąpiono wówczas świątynią murowaną budowlę drewnianą, możliwe jest więc, że romański murowany kościół uległ wcześniej destrukcji[6]. W 1365 r. otrzymał rangę kolegiaty[7]. Był zbudowany z wapienia pińczowskiego, miał prostokątne prezbiterium, a mury były wzmocnione z zewnątrz przyporami; od południa przylegała do budynku zakrystia[7].
Z chwilą wkroczenia Austriaków do Krakowa Wawel przeznaczono na cele wojskowe. W 1803 r. zdecydowali oni o zburzeniu świątyni (m.in. wraz z sąsiednim kościołem św. Michała), rok później świątynia została całkowicie wyburzona[8]. Wyposażenie sprzedano na licytacji, jego część trafiła do krakowskiego kościoła św. Norberta[8]. Później na zewnętrznym dziedzińcu zamku wawelskiego, który powstał właśnie przez austriackie wyburzenia, wyeksponowany został zarys fundamentów kościoła św. Jerzego[9].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-01-24].
- ↑ Pianowski 1994 ↓, s. 103.
- ↑ a b Rożek 1983 ↓, s. 96–97.
- ↑ Firlet, Pianowski 2007 ↓, s. 59.
- ↑ Pianowski 1984 ↓, s. 106.
- ↑ Firlet, Pianowski 2007 ↓, s. 64.
- ↑ a b Pianowski 1984 ↓, s. 161.
- ↑ a b Rederowa 1957 ↓, s. 116–117.
- ↑ Rożek 2006 ↓, s. 344.
Bibliografia
- Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski: Wawel do roku 1300. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: 2007, s. 45–66, seria: Biblioteka Krakowska. 150.
- Michał Rożek: Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa. Kraków: 2006.
- Zbigniew Pianowski: Najstarsze kościoły na Wawelu. W: Chrystianizacja Polski południowej. Materiały sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku. Kraków: 1994, s. 41–71, seria: Rola Krakowa w Dziejach Narodu. 13.
- Zbigniew Pianowski: Z dziejów średniowiecznego Wawelu. Kraków – Wrocław: 1984.
- Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 95–120, 1983.
- Danuta Rederowa. Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego (1796-1809). Część I: Zagadnienia urbanistyczne. „Rocznik Krakowski”. XXXIV, s. 62–178, 1957.
Linki zewnętrzne
- Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Jerzego. W: Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2016-10-16].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzgórze Wawelskie,d. kościół św. Jerzego,Kraków
Autor: RaNo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wawel Hill - Kosciol sw. Jerzego
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.15 N
- S: 49.95 N
- W: 19.76 E
- E: 20.26 E