Kościół św. Katarzyny w Zamościu
 kl.V-Oa/18/57 z dnia 20.02.1957 r.oraz A/248 z 20.02.1983 r.[1] | |||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||
 Elewacja wschodnia | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu | ||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Zamościa  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||
 50°43′07,6883″N 23°15′08,4323″E/50,718802 23,252342 | |||||||||||
Kościół św. Katarzyny w Zamościu – barokowy kościół na Starym Mieście w Zamościu, wzniesiony w II poł. XVII wieku. Jest to kościół filialny wchodzący w skład parafii katedralnej pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła.
Bliźniaczą względem zamojskiego kościoła świątynią jest Kościół św. Michała Archanioła w Sandomierzu.
Lokalizacja
Poreformacki kościół św. Katarzyny znajduje się w północnej części zamojskiej starówki, z głównym wejściem od południa (niewielki placyk J. Jaroszewicza połączony z ul. L. Zamenhofa).
Historia
Kościół i klasztor reformatów ufundował IV ordynat Ordynacji Zamojskiej, Marcin Zamoyski oraz Hieronim Żaboklicki, ówczesny chorąży bracławski, związany z rodziną Zamoyskich. Budowa założenia według projektu J. M. Linka miała miejsce w latach 1680–1686. Początkowo była to świątynia pw. św. Andrzeja – do czasu rozbiorów Polski.
Okres pod zaborem austriackim
Po przejęciu miasta przez Austrię, jeszcze w XVIII wieku dokonano kasaty zakonu, a w 1806 przeznaczono ją na magazyn wojsk austriackich.
Okres pod zaborem rosyjskim
Po przejęciu miasta przez kolejnego zaborcę, Rosję, klasztor został rozebrany, a budynek kościoła, tak jak większość pozostałych obiektów w okresie zaborów, pozbawiono wielu elementów architektury i wystroju na styl klasycystyczny, m.in. rozebrano barokowe szczyty oraz sygnatury. Niemniej jednak zachowane zostało barokowe sklepienie krzyżowo-kolebkowe czy też pilastry i płyciny na ścianach od zewnątrz.
Okres po I wojnie światowej
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości mieścił się tu przez krótki okres teatr, ale ostatecznie, po renowacji w latach 1925–1926, przywrócono budynkowi funkcję kościoła (szkolnego) pw. św. Katarzyny (1927). Podczas II wojny światowej w krypcie pod kościołem ukryto skrzynię z obrazem Hołd pruski Jana Matejki[2].
Okres po II wojnie światowej
Po II wojnie światowej pojawił się tu marmurowy pomnik z urną wypełnioną prochami profesorów i uczniów zamojskich szkół średnich, jakich pozbawiono życia w czasie tej wojny. Ponadto znajdują się tu relikwie św. Andrzeja Boboli, a od niedawna relikwie św. Pio z Pietrelciny sprowadzone z Włoch. W roku 1939 w podziemiach kościoła przetrzymywano obraz Jana Matejki Hołd Pruski, który był wówczas poszukiwany przez Niemców. Obraz po niecałych trzech miesiącach trafił z powrotem do Krakowa.
Pod koniec lat 90. minionego stulecia przywrócono pierwotny wygląd zewnętrzny kościoła, zwłaszcza dach i szczyty od frontu, pośrodku i przy tylnej ścianie; wzbogacono również elewacje. Później przeprowadzono także prace remontowe wewnątrz świątyni. Po zachodniej stronie, w miejscu dawnego klasztoru, planowana jest budowa „Domu Trzeciego Tysiąclecia im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego”[3].
Wyposażenie
We wnętrzu tego jednonawowego kościoła można zauważyć takie elementy wystroju jak drewniane ołtarze, późnobarokowy obraz św. Katarzyny pod Madonną z Dzieciątkiem (I poł. XVIII wieku), rzeźby aniołów w stylu rokoko oraz obrazy miejscowych malarzy (z XX wieku) przedstawiające m.in. św. Huberta, św. Teresę. Jest tu także chór oparty o 3 arkady z kolumnami.
Otoczenie
Kościół został także otoczony nowymi murami, a przy wejściu na jego teren od północy stoi pomnik-krzyż poświęcony ofiarom katyńskim z 1940 r.
Elewacja południowa z wejściem
Pomnik-krzyż „Katyń 1940” od północnej strony kościoła
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-06-11].
- ↑ Muzeum Utracone – „Hołd pruski” przedstawia hołd lenny z... | Facebook, www.facebook.com [dostęp 2017-12-03] (fr.).
- ↑ Fundacja „Dom Trzeciego Tysiąclecia”.
Bibliografia
- Kowalczyk J., Zamość. Przewodnik, Zamość, Zamojski Ośrodek Informacji Turystycznej, 1995.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor:
Autor: MaKa~commonswiki, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik-Krzyż "Katyń 1940" przy kościele Św. Katarzyny w Zamościu
Autor: MaKa~commonswiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wnętrze kościoła pw. Św. Katarzyny na Starym Mieście w Zamościu