Kościół św. Marcina w Brunszwiku

Kościół św. Marcina w Brunszwiku

Martinikirche in Braunschweig

Kościół św. Marcina, widok od strony rynku
Państwo	Niemcy
Miejscowość	Brunszwik
Wyznanie	luterańskie
Kościół	Krajowy Ewangelicko-Luterański w Brunszwiku
Historia Data rozpoczęcia budowy ok. 1090
Dane świątyni Styl romański
Położenie na mapie Dolnej Saksonii Kościół św. Marcina w Brunszwiku
Położenie na mapie Niemiec Kościół św. Marcina w Brunszwiku
52°15′45″N 10°30′59″E/52,262500 10,516389

Widok od strony zachodniej

Widok od strony południowej, po lewej kaplica św. Anny

Wnętrze kościoła z widokiem na organy

Kościół Świętego Marcina w Brunszwiku – dawny kościół farny Starego Miasta, przykład architektury romańskiej i gotyckiej w Niemczech. Znajduje się przy zachodniej pierzei Rynku Starego Miasta.

Historia

Kościół został wzniesiony ok. 1090/95 r. Obok kościoła św. Błażeja, był najważniejszym kościołem dawnego Brunszwiku. Była to romańska trójnawowa bazylika z transeptem, oraz dwuwieżowym westwerkiem od zachodu. Od połowy XIII w. dokonano szereg przebudów, które nadały architekturze gotycki charakter. W 1434 do północnej nawy dodano kaplicę św. Anny. W 1528 został przejęty w ręce ewangelików, którzy opiekują się świątynią do dnia dzisiejszego.

Pomimo zniszczeń wojennych kościół zachował liczne dzieła sztuki - cenny zespół gotyckiej rzeźby architektonicznej oraz wystrój, głównie z XVII i XVIII w.

Architektura

Kościół jest gotycką trójnawową halą z prezbiterium zamkniętym poligonalną absydą. Zachowały się elementy romańskie, przede wszystkim dwuwieżowy westwerk. Wnętrze nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym wsparte na masywnych prostokątnych w planie filarach. Światło pada przez duże ostrołukowe okna z maswerkami, zarówno jak od strony naw bocznych jak prezbiterium. Surowe ściany wnętrza kontrastują z bogatą dekoracją zewnętrzną, na którą składają się cykle figuralne, oraz trójkątne wimpergi (z ozdobnymi ślepymi maswerkami) wieńczące przęsła naw bocznych, każde z nich nakryte jest własnym dachem. Od zewnątrz ściany są oszkarpowane. Od strony północnej dobudowana została w XV wieku kaplica św. Anny, o bogatej dekoracji architektonicznej. Elewacje nawiązują do dekoracji naw bocznych. Jedna z wimperg posiada relief z przedstawieniem Zmartwychwstania. Przy przyporach znajdują się pełnoplastyczne figury Trzech Króli, oraz Marii z Dzieciątkiem.

Dekoracja rzeźbiarska

Na zewnątrz liczne gotyckie rzeźby tworzące cykle figuralne (m.in. figury biskupów przy przyporach prezbiterium, oraz na szczytach transeptu, po północnej stronie przedstawienia apostołów, po południowej Panny Mądre i Panny Głupie. Do kościoła prowadzą portale, które są cennymi przykładami średniowiecznej rzeźby architektonicznej. Zachodni romański z XII w. i dwa południowe, gotyckie z tympanonami przedstawiającymi Agnus Dei i zaśnięcie NMP.

Ołtarz główny

Marmurowy ołtarz główny jest przykładem rzeźby barokowej. Swoją wysokością sięga sklepień. Wykonany został w latach 1722-25 przez Antona Detleva Jennera, składa się z jednej osi w górnej i jednej w dolnej kondygnacji, z tym że boczne osie tworzą ozdobne arkady z przejściami. W części środkowej mozaika z przedstawieniem Baranka Bożego, siedmioma pieczęciami, oraz symbolami Ciała i Krwi Chrystusa. Powyżej Ostatnia Wieczerza w formie płaskorzeźbionego reliefu. Scenę flankują pełnoplastyczne figury Mojżesza, oraz Izajasza. Podobne figury wieńczą dolną kondygnacje, przedstawiają Ewangelistów. W górnej kondygnacji przedstawienie Ukrzyżowania, na zwieńczeniu pełnoplastyczna dynamiczna scena Zmartwychwstania.

Ambona

Manierystyczna ambona jest dziełem J. Röttgera. Wykonana została w latach 1617-21. Podstawę jej stanowi pełnoplastyczna rzeźba przedstawiająca patrona kościoła, Świętego Marcina (biskupa Tours w latach 316-397) dzielącego się swoim płaszczem z żebrakiem. Ukazany jest jako rycerz w typowym dla XVII w uzbrojeniu. Na korpusie ambony znajdują się cykl bożonarodzeniowy - Zwiastowanie, Nawiedzenie, Narodzenie Chrystusa, Obrzezanie ponadto figury Czterech Ewangelistów. Schody oprowadzące do ambony zdobi balustrada z reliefami ze scenami Pokłon Trzech Króli, Prezentacja Chrystusa w świątyni oraz Ucieczka do Egiptu. Baldachim zdobią płaskorzeźby ze scenami pasyjnymi, oraz anioły trzymające w rękach arma Christi. Na zwieńczeniu postać Chrystusa Chrystusa jako Sędziego Świata.

Organy

Obecny instrument o 45 registrach pochodzi z 1957-73 powstał na miejscu dawnego z 1897. Zachował się barokowy prospekt dzieło J. Röttgera wykonany w latach 1617-21, z figurami Apostołów. Natomiast balustrada empory organowej pochodzi z 1630 na której znajdują się reliefy ze scenami pasyjnymi, począwszy od Pojmowania, cykl zamyka scena Ukrzyżowania .

Dzwony

W westwerku zawieszonych jest dziewięć dzwonów, z czego trzy są zabytkowe. Najstarszy z nich to Dzwon Trzech Króli (Drei-Königs-Glocke) pochodzi z przełomu XIV i XV w. Dwa nowożytne z XVII w. to św. Marcin (Predigt-/ Martinsglocke) oraz największy ze wszystkich dzwonów tego kościoła - Wielki Orzeł (Großer Adler)^[1].

Kaplica Świętej Anny

Kaplica Świętej Anny została ufundowana w 1434 przez Wasmona von Kemme. Zbudowana na planie oktogonu. Pełni rolę baptysterium, centralną część zajmuje wykonana z brązu przez B. Sprankera chrzcielnica z 1441, z reliefami ilustrującymi cykl chrystologiczny. W 1618 Jürgen Röttger wykonał ozdobny baldachim zawieszony nad misą chrzcielną. Z 1673 pochodzi ozdobna krata otaczająca chrzcielnicę. Sklepienie wsparte jest na ozdobnych wspornikach z przedstawieniami symboli Ewangelistów (orzeł, wół, anioł i lew). Ściany kaplicy zachowały bogatą późnogotycką dekorację rzeźbiarską. Na narożach figury rodziców Marii - Świętych Joachima i Anny, Madonny z Dzieciątkiem, oraz Trzech Króli. Poniżej siedziska z baldachimami ozdobionymi płaskorzeźbionymi popiersiami mieszczan, muzykującymi aniołami na konsolach oraz parzyście ustawione figurki Świętych na ścianach czołowych baldachimu.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona kościoła (niem.)
• Galeria zdjęć