Kościół św. Marcina w Jaworze
 A/1899/79[1] z dnia 29.03.1949, | |||||||||||||
 widok ogólny | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres | Szkolna 1 | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Jawora  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |||||||||||||
 51°03′07″N 16°11′33″E/51,051944 16,192500 | |||||||||||||
Kościół św. Marcina w Jaworze – kościół katolicki w Jaworze, pod wezwaniem św. Marcina z Tours, aktualnie należy do Parafii św. Marcina w Jaworze.
Położenie
Kościół położony jest w północno-zachodniej części średniowiecznego miasta, na wzgórzu o wysokości 203 m n.p.m. Od północy teren świątyni ogranicza zachowany fragment muru obronnego, od zachodu ulica Poniatowskiego, a od południa i wschodu ulica Szkolna i Kościelna, wraz z budynkiem plebanii.
Historia
- 1242 – Pierwsza wzmianka o świątyni.
- ok. 1330 – IV ćw. XIV w. – Budowa gotyckiego kościoła.
- 1446 i 1573 – Budowa części zachodniej.
- 1523–1650 – Kościół służy gminie ewangelickiej.
- XVIII w., 1865–1866, 1883, 1960–1962 – Restauracja kościoła
Architektura
Najstarszymi elementami kościoła jest budynek plebanii oraz prezbiterium. Na ścianach tego ostatniego zachowało się wiele dekoracji pochodzących z wczesnego gotyku, takie jak zwornik w kształcie rozety na sklepieniu zakrystii oraz proste laskowanie w oknie od północnej strony. Prezbiterium jest jednonawowe i czteroprzęsłowe, o wymiarach 21 m długości na 9 m szerokości. W południowej ścianie znajduje się otwór wejściowy obramowany gotyckim portalem z II połowy XIV w., w którego tympanonie znajduje się wyobrażenie św. Marcina na koniu, w stroju rycerskim, dzielącego się swą szatą z żebrakiem.
Świątynia jest trójnawowa, wszystkie są tej samej wysokości – 13,7 metra. Każda nawa jest nakryta osobnym dachem dwuspadowym. Wymiary kościoła wynoszą 53 m długości, 24,1 m szerokości (6,5 m nawa północna, 10,4 m nawa główna i 7,2 m nawa południowa) oraz 13,7 m wysokości.
Wnętrza naw przykryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Żebra spływają na wsporniki przyścienne, połączone z przyporami. W miejscach przecięć każdego przęsła znajdują się zworniki. Zarówno wsporniki jak i zworniki są zdobione dekoracjami rzeźbiarskimi. Sklepienia są pokryte wykonanymi w technice suchego fresku malowidłami przedstawiającymi motywy roślinne.
Okna są wysokie, niezbyt smukłe, podobnie jak cała bryła kościoła. Podzielone są na trzy części i wypełnione witrażami pochodzącymi z lat siedemdziesiątych XIX wieku.
Kościół posiada jedną wieżę, od strony północnej, zbudowaną na planie kwadratu, zwieńczoną namiotowym daszkiem. W przeszłości istniała południowa wieża, która jednak uległa zawaleniu w 1533 roku, a odbudowana została jedynie do wysokości szczytu kościoła. Po tym wydarzeniu wybudowano w latach 1534-1536 nową wieżę po północnej stronie. W roku 1573 dobudowano od strony zachodniej małą wieżę na planie koła. Bryła kościoła jest zbudowana z łamanego granitu, a do prac wykończeniowych wykorzystano piaskowiec ciosany.
Teren wokół świątyni otoczony jest murem dawnego cmentarza z licznymi epitafiami.
W 2003 przy ul. św. Marcina (przy bramie kościelnej) z fundacji Anieli Turek został postawiony pomnik Jana Pawła II. Pomnik wykonany jest z piaskowca[2].
Galeria
Brama kościelna
(c) Art Jarka, CC BY-SA 3.0Portal główny
Ołtarz główny
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2013-08-11].
- ↑ Pomnik Jana Pawła II.na str. polskaniezwykla.pl
Bibliografia
- Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 117-118, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077.
- Rybotycki Jan: Dzieje parafii rzymskokatolickiej i kościoła Św. Marcina w Jaworze: (1242-1992), Dzieje parafii rzymsko-katolickiej i kościoła Św. Marcina w Jaworze : (1242-1992)
- Kościół pw. św. Marcina w Jaworze. zabytkidiecezjilegnickiej.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-05)].
Linki zewnętrzne
- Kościół św. Marcina - St. Martinskirche na portalu polska-org.pl
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: Danapass, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jawor, pl. Kościelny - kościół parafialny p.w. św. Marcina, XIII-XIX (zabytek nr rejestr. A/1899/79)
Autor: Pnapora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jawor, pl. Kościelny - kościół parafialny p.w. św. Marcina, XIII-XIX (zabytek nr rejestr. A/1899/79)
Autor: Mohylek, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jawor, pl. Kościelny - kościół parafialny p.w. św. Marcina, XIII-XIX (zabytek nr rejestr. A/1899/79)
.jpg)