Kościół św. Mateusza w Gryżowie

Kościół św. Mateusza w Gryżowie
Distinctive emblem for cultural property.svg 932/64 z dnia 932/64[1]
kościół filialny
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

Kościół św. Mateusza w Gryżowie (2013)
Państwo Polska
Województwo opolskie
MiejscowośćGryżów
Wyznaniekatolickie
Kościółrzymskokatolicki
Parafiaśw. Katarzyny w Lipowej
Wezwanieśw. Mateusza
Wspomnienie liturgiczne21 września
Położenie na mapie gminy Korfantów
Mapa konturowa gminy Korfantów, blisko dolnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mateusza w Gryżowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mateusza w Gryżowie”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mateusza w Gryżowie”
Ziemia50°24′19″N 17°30′02″E/50,405278 17,500556

Kościół św. Mateusza w Gryżowie – rzymskokatolicki kościół filialny w Gryżowie, należący do parafii św. Katarzyny w Lipowej, w dekanacie Prudnik, diecezji opolskiej.

Historia

Pierwsze wzmianki o kościele w Gryżowie pochodzą z 1376. Prawdopodobnie już w 1430 był to kościół parafialny. Do momentu przebudów w XVII i XVIII wieku, które zatarły cechy style, budynek był zaliczany do najlepszych przykładów budownictwa sakralnego okresów romańsko-gotyckiego[3]. W 1725 na placu kościelnym została umieszczona barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena, wykonana z piaskowca. Jest to jedna z najstarszych rzeźb Nepomucena w regionie[4]. W czasie walk w rejonie wsi w 1945 zniszczony został hełm baniasty kościoła. Po zakończeniu II wojny światowej został zastąpiony sygnaturką[3].

Architektura

Kościół usytuowany jest w centrum wsi, otoczony murem kamiennym z wyeksponowanymi starymi płytami nagrobnymi[4]. Jest orientowany. Z zewnątrz od strony południowej i wschodniej jest ujęty trzema nieforemnymi przyporami. W centralnej osi zachodniej elewacji ujęte pasami boniowań prostokątne wejście z trójkątnym przyczółkiem, nad którym znajduje się oculus. Ściana szczytowa jest po bokach ujęta spływami, podzielona gzymsami. Szczyt wieńczy trójkątny przyczółek, poniżej znajduje się wnęka o łuku koszowym nadwieszonym[3].

Kościół posiada dach siodłowy o niemal równej wysokości kalenic. Nad nawą od strony zachodniej znajduje się ośmioboczna wieżyczka, którą wieńczy sygnaturka, nakryta daszkiem ostrosłupowym[3].

Najstarszą częścią kościoła jest prezbiterium o sklepieniu krzyżowo-żebrowym. Na kamiennym zworniku umieszczona jest płaskorzeźbiona głowa św. Jana Chrzciciela z ok. 1300[3]. Kościół posiada wyposażenie pochodzące z różnych okresów budowy, m.in.: rzeźbę św. Anny Samotrzeciej (XV w.), żeliwną płytę wotywna Ukrzyżowania (2 p. XVI w.), ołtarz główny (XVII w.), obraz św. Mateusza (XVIII/XIX w.), konfesjonał (XVIII w.)[4], obraz olejny Josepha Fahnrotha przedstawiający ubiczowanego Chrystusa w koronie cierniowej (XIX w.)[3].

Przypisy

  1. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2013 r. (województwo opolskie). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013, s. 64.
  2. ↑ Parafie według dekanatów, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2021-10-05] (pol.).
  3. ↑ a b c d e f Magdalena Urbaniak, Kościół filialny pw. Św. Mateusza, zabytek.pl [dostęp 2021-10-05] (pol.).
  4. ↑ a b c Piotr Kalicun, Gryżów – Urząd Miejski w Korfantowie, korfantow.pl [dostęp 2021-10-05].
Kościoły dekanatu Prudnik
kościoły
parafialne
kościoły
filialne

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Korfantów (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map Korfantów (gmina), Poland.
Nysa County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nysa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.68 N
  • S: 50.24 N
  • W: 16.88 E
  • E: 17.77 E
2013 Gryżów 11 Kościół św. Mateusza.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Gryżów – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Korfantów.