Kościół św. Michała Archanioła w Lublinie (dzielnica Bronowice)
| Kościół | |||||||||||
 Widok na kościół od strony ul. Wolskiej | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Lublina  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||
 51°14′11,22″N 22°34′30,52″E/51,236450 22,575144 | |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Lublinie (Ave) – rzymskokatolicka świątynia wzniesiona w Lublinie w latach 30. XX wieku w obecnej dzielnicy Bronowice przy ulicy Fabrycznej.
Historia kościoła
Grunt pod budowę kościoła został zakupiony od Henryka Sachsa jeszcze w 1915 roku. Darowizną ze strony Sachsa był natomiast dwór (który zachował się do dzisiaj) gdzie początkowo mieściła się plebania (do 1974 roku). Pierwotnie na terenie dzisiejszego kościoła stał drewniany XVIII-wieczny kościółek (zakupiony w 1916 roku), który później przeniesiono do Kazimierzówki. Autorem projektu nowej świątyni był znany architekt warszawski i profesor politechniki warszawskiej Oskar Sosnowski, twórca m.in. Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie i Kościoła św. Rocha w Białymstoku. Projekt wykonany w 1929 roku[a] został zatwierdzony przez władze kościelne i budowa ruszyła w 1930. Całość prac nadzorował lubelski architekt Ignacy Kędzierski. Budowę ukończono po ośmiu latach i 5 czerwca 1938 kościół został (w stanie surowym) konsekrowany przez biskupa Mariana Fulmana.
Nie zrealizowano całego projektu Sosnowskiego – zrezygnowano z budowy atrium z kaplicą pogrzebową. Podczas okupacji kościół został zamieniony przez okupanta w magazyn zbożowy i stajnie, wiernym pozwolono jednak gromadzić się na liturgie w prezbiterium[1]. Kościół przetrwał wojnę. W latach 1944–1947 był remontowany po zniszczeniach wojennych, ceglane ściany zyskały wtedy tynki, a wnętrze ławki, konfesjonały i drogę krzyżową. 28 września 1947 roku ówczesny biskup lubelski Stefan Wyszyński poświęcił istniejący do dziś ołtarz główny. Przez cały niemal okres swojego funkcjonowania kościół był remontowany i wykańczany. Oprócz wspomnianego remontu z lat 1944–1947, w latach 1971–1974 został wybudowany nowy dom parafialny (pamiątka 50-lecia istnienia parafii), w latach 1978–1980 przeprowadzono remont, w czasie którego położono obecny, miedziany dach, w latach 2005–2007 wyremontowano dzwonnicę (niszczejącą od rezonansu dzwonów), w latach 2007–2008 odrestaurowano organy (remont generalny).
Opis
W bryle kościoła można zauważyć wiele elementów zbieżnych z wcześniejszymi projektami Sosnowskiego, są to jednak nawiązania odległe i nie negujące oryginalności całego projektu. Budynek kościoła jest utrzymany w stylu modernizmu z elementami neogotyku i neoromanizmu. Konstrukcja kościoła jest żelbetowa (wieża) i ceglana (ściany). Ogólnie jest to dość unikatowa konstrukcja o oryginalnym wyglądzie, bardzo różniącym się od budowanych ówcześnie kościołów w stylu neogotyckim. Podczas jego budowy wykorzystano najnowsze osiągnięcia technologii budowlanej, jak np. szybkowiążący cement[2]. Ołtarz główny (fundacja M. i W. Kucharskich) i posadzka są marmurowe z 1947 roku.
Jest to trójnawowa bazylika z transeptem i wieżą (dzwonnicą) na skrzyżowaniu naw. Wieża ma dwa tarasy – nad wyższym zawieszone są trzy dzwony: „Maria”, „Piotr” i „Edward”. Wiodą do niego 240-stopniowe schody[1]. Prezbiterium zamknięte jest prostą ścianą z wysokim oknem witrażowym. Po zachodniej jego stronie znajduje się kaplica Miłosierdzia Bożego sklepiona kopułą, zaś po stronie wschodniej zakrystia. Fasada północna oraz szczytowe ściany prezbiterium i transeptu zwieńczono szczytami ze sterczynami uwydatniającymi wertykalne akcenty bryły. W bocznych nawach ołtarze: w lewej – marmurowo-drewniany Najśw. Serca Jezusa, w prawej – kamienny Św. Jana Chrzciciela z chrzcielnicą. Na chórze muzycznym umieszczone są 29-głosowe organy firmy "Schlag und Söhne" z 1905 roku[3], które w latach 2007-2008 przeszły remont generalny. Najnowszym wyposażeniem kościoła jest drewniany ołtarz Historia Zbawienia wykonany przez uczniów lubelskiego Liceum Sztuk Plastycznych im. C. K. Norwida. Jest on usytuowany w prawym ciągu arkad. Przed bramą główną kościoła znajdują się dwa drewniane krzyże, jeden z 1927 roku (po stronie lewej) i "misyjny" ustawiony w roku 2002 (po prawej). W maju 2011 roku, ks. kard. Stanisław Dziwisz przekazał proboszczowi parafii ks. Arkadiuszowi Paśnikowi relikwie I stopnia błogosławionego Jana Pawła II i są to jak dotąd jedyne relikwie w archidiecezji lubelskiej. Relikwie zostały umieszczone w ołtarzu w lewej nawie bocznej. Oprócz relikwii papieża Polaka, parafia posiada relikwie: św. siostry Faustyny Kowalskiej, św. Ojca Pio, św. Teresy z Lisieux oraz bł. Jana Antoniego Fariny. W lipcu 2011 rozpoczął się remont generalny wnętrza świątyni. Obecnie przeprowadzane są prace przy prezbiterium.
AVE
Na wieży kościoła przez kilkadziesiąt lat widniał neonowy napis AVE, który wyróżniał go spośród innych obiektów sakralnych miasta i był elementem na tyle charakterystycznym, że przez mieszkańców Lublina kościół był określany (i jest tak do dzisiaj) właśnie tym mianem – AVE. Napis został na wieży umieszczony w latach 70. XX wieku i zdjęty podczas jej remontu w 2005 roku. Po remoncie już na nią nie powrócił[4].
Uwagi
- ↑ Strona internetowa parafii podaje, że był to rok 1922.
Przypisy
- ↑ a b Jan Achremowicz: Wieża to tylko początek (pol.). W: Niedziela. Tygodnik katolicki [on-line]. 2005. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Kościół pw. św. Michała Archanioła na Bronowicach (pol.). W: gazeta.pl Lublin [on-line]. lublin.gazeta.pl, 2007-02-04. [dostęp 2011-01-06].
- ↑ Wykaz ważniejszych prac (pol.). W: Organmistrzostwo – Krzysztof Deszczak [on-line]. [dostęp 2011-01-06].
- ↑ Św. Michał bez neonu (pol.). W: Gazeta.plKraj [on-line]. 2005-06-14. [dostęp 2011-01-06].
Bibliografia
- Marta Denys, Marek Wyszkowski: Lublin i okolice. Przewodnik. Lublin: ideaMEDIA, 2000, s. 198. ISBN 83-88104-08-X.
- Hubert Mącik: Kościół parafialny św. Michała Archanioła w Lublinie (pol.). W: Lublin. Pamięć i miejsca [on-line]. [dostęp 2011-01-05].
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Lublin, Poland:
- top = 51.298
- bottom = 51.139
- left = 22.452
- right = 22.675
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Duży witraż nad ołtarzem głównym kościóła św. Michała Archanioła na Bronowicach. Kościół zbudowano według projektu Oskara Sosnowskiego z roku 1930. Zdjęcie wykonałem przez szybę drzwi zamkniętego kościoła, przez co uzyskałem stosunkowo miękki obraz, ale w przypadku witraży do zaakceptowania.
Drzwi główne kościoła św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie.
Sufit „tęczy” z witrażem kościoła św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie.
Autor: Tomasz Zugaj, Licencja: CC BY-SA 4.0
kościół parafialny pod wezwaniem Św. Michała Archanioła przy ulicy Fabrycznej w Lublinie
Witraże okrągłe w nawie bocznej kościoła św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie.
Ołtarz główny kościół św. Michała Archanioła na Bronowicach.
Przednia część nawy z organami i chórem muzycznym, wnętrze kościoła św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie.