Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej

Kościół św. Michała Archanioła
w Szalowej
	A/1403/M z dnia 05.03.1931 i 20.02.2014
	kościół parafialny
	; Widok od frontu
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Szalowa
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Michała Archanioła w Szalowej
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1739
Data zakończenia budowy	1756
Dane świątyni
Styl	Barok
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 12; 2
	Położenie na mapie gminy Łużna Szalowa, kościół drewniany
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szalowa, kościół drewniany
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Szalowa, kościół drewniany
	Położenie na mapie powiatu gorlickiego Szalowa, kościół drewniany
	49°40′56,00″N 21°01′17,75″E/49,682222 21,021597

Wnętrze

Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej – rzymskokatolicki kościół parafialny z pierwszej połowy XVIII wieku.

Kościół w Szalowej znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego i uznawany jest za jeden z najcenniejszych drewnianych barokowych kościołów w Polsce. Obiekt o charakterze bazylikowym unikatowym na skalę europejską. 23 listopada 2017 prezydent RP wpisał kościół na listę pomników historii^[2].

Historia

Kościół został wzniesiony w 1736 lub 1739 roku^[3] wg projektu nieznanego architekta dzięki staraniom ówczesnego właściciela wsi Krzysztofa Jordana i proboszcza szalowskiego Wojciecha Stefanowskiego. Poświęcony był w 1756 roku. Remontowany: w 1808 roku, kiedy uzupełniono polichromię; w 1911 roku, kiedy dachy kościoła pokryto blachą oraz w latach 1952-54. W 2012 roku rozpoczęto w kościele i jego otoczeniu prace remontowo-konserwatorskie finansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Oszalowano ściany i dachy pokryto gontem.

Widok ogólny
Wnętrze
Widok od strony prezbiterium

Architektura i wyposażenie

Kościół jest orientowany, konstrukcji zrębowej z drzewa jodłowego. Trójnawowy w układzie bazylikowym, do nawy głównej przylegają arkadami o falistym wykroju wspartymi na słupach, niższe nawy boczne oświetlone własnymi oknami. Do trójbocznie zamkniętego prezbiterium tej samej szerokości co nawa główna dostawione są dwie zakrystie. Do korpusu nawowego od frontu przylegają trzy kruchty. Dachy: nad nawą główną i prezbiterium dwuspadowy, przechodzący nad prezbiterium w wielopołaciowy, z ośmioboczną sygnaturką zwieńczoną hełmem z latarnią; nad nawami bocznymi pulpitowe; łamane nad kruchtami. Unikatowym elementem konstrukcyjnym są dostawione w zachodniej części nawy dwie zrębowe wieże z baniastymi hełmami, które z trójkątnym frontonem pomiędzy nimi tworzą jednolitą fasadę. Fronton ozdobiony jest XVIII-wieczną rzeźbą św. Michała Archanioła walczącego z szatanem w postaci smoka.

Elewacja boczna
Wnętrze
Elewacja frontowa

Wewnątrz w prezbiterium i nawie pozorne sklepienia kolebkowe, a strop płaski w nawach bocznych. Świątynię zdobi rokokowa polichromia z połowy XVIII wieku: na ścianach wielobarwne kompozycje kwiatowe, na sklepieniach sceny figuralne.

Wyposażenie kościoła bogate i jednolite w stylu pochodzi głównie z XVIII wieku. Główne jego elementy to:

ołtarz główny i sześć ołtarzy bocznych: drewniane, późnobarokowe, kolumnowe z dekoracją rokokową; jeden boczny z otoczonym kultem obrazem św. Jana z około 1640 roku,
chrzcielnica z czarnego marmuru,
konfesjonały, ławki,
ambona wraz z galeryjką kolatorską,
obraz Veraicon pod belką tęczową (XVII wiek),
chór muzyczny

Widok od strony płn.-wsch.
Przed remontem (2010 rok)
Przed remontem (2007 rok)

Otoczenie kościoła

Obiekt otacza masywny kamienny mur, w obrębie którego stoi od północy barokowa kaplica Miłosierdzia Bożego z 1739 roku oraz od południa XIX-wieczna murowana arkadowa dzwonnica.

Lista światowego dziedzictwa UNESCO

W 2000 został wytypowany, wraz z kilkoma innymi kościołami drewnianymi z terenu Małopolski, do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jednak w 2003, ze względu na swą odrębność (pozostałe były gotyckie), nie został na tę listę wpisany.

Zobacz też

parafia św. Michała Archanioła w Szalowej
drewniane kościoły południowej Małopolski

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2016-02-20] .
↑ Informacja na oficjalnej stronie Prezydenta RP
↑ Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, str. 191

Bibliografia

Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Sebastian Wypych Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2001, s. 161-162, ISBN 83-85557-88-1, ISBN 83-85368-79-5
Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, BartłomiejB. Cisowski i inni, Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, 2010, s. 191–192, ISBN 978-83-60538-61-6, OCLC 995427727 .

Linki zewnętrzne

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2016-02-20] .

[2] Informacja na oficjalnej stronie Prezydenta RP

[s191-3] Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, str. 191

[1]

[2]

[3]

dolnośląskie	Duszniki-Zdrój (Młyn Papiernictwa) Jawor (Kościół Pokoju) Krzeszów (Opactwo Cystersów) Legnickie Pole (bazylika i dawny klasztor) Srebrna Góra (Twierdza Srebrnogórska) Strzegom (bazylika) Świdnica (katedra) Świdnica (Kościół Pokoju) Trzebnica (bazylika) Wrocław (zespół historycznego centrum miasta) Wrocław Hala Stulecia Pawilon Czterech Kopuł Pergola Iglica Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej Bobrów Bolczów Bukowiec Chojnik Cieplice Ciszyca Dąbrowica Grabarów Janowice Wielkie Jelenia Góra (Dwór Czarne) Jelenia Góra (Pałac Paulinum) Jelenia Góra (Sobieszów) Karpniki (pałac) Karpniki (zamek) Kowary (dwór) Kowary (pałac) Łomnica (dwór) Łomnica (pałac) Zamek Henryka Miłków Mniszków Mysłakowice Pakoszów Radomierz Rybnica Siedlęcin Sokolec Staniszów (dwór) Staniszów (pałac) Staniszów (Pałac na Wodzie) Wojanów
kujawsko-pomorskie	Biskupin (rezerwat archeologiczny) Chełmno (Stare Miasto) Ciechocinek (zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym) Grudziądz (zespół spichlerzy nad Wisłą) Strzelno (zespół dawnego klasztoru Norbertanek wraz z kościołem pod wezwaniem Świętej Trójcy i NMP oraz rotundą św. Prokopa) Toruń (zespół staromiejski) Włocławek (katedra)
lubelskie	Kazimierz Dolny (zespół staromiejski) Kozłówka (zespół pałacowo-parkowy) Lublin (historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny) Wygoda (stadnina koni) Zamość (historyczny zespół miasta)
lubuskie	Gościkowo-Paradyż (pocysterski zespół klasztorny) Klępsk (kościół Nawiedzenia NMP) Łęknica (Park Mużakowski) Żagań (kościół Wniebowzięcia NMP)
łódzkie	Łowicz (katedra) Łódź (wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego) Nieborów i Arkadia (zespół pałacowo ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny) Sulejów (opactwo Cystersów) Tum (archikolegiata)
małopolskie	Bochnia (kopalnia soli) Kalwaria Zebrzydowska (sanktuarium pasyjno-maryjne) Kraków (historyczny zespół miasta) Kraków (opactwo Benedyktynów) Kraków (Kopiec Kościuszki z otoczeniem) Racławice (historyczny teren bitwy) Stary Sącz (zespół staromiejski wraz z klasztorem klarysek) Szalowa (kościół św. Michała Archanioła) Wieliczka (kopalnia soli)
mazowieckie	Płock (Wzgórze Tumskie) Radom (zespół klasztorny Bernardynów) Warszawa historyczny zespół miasta (zob. Stare Miasto, Nowe Miasto z Traktem Królewskim i Wilanowem) zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya zespół sześciu zabytkowych cmentarzy na Powązkach Żyrardów (XIX-wieczna osada fabryczna)
opolskie	Brzeg (zespół Zamku Piastów Śląskich) Nysa (zespół bazyliki św. Jakuba i św. Agnieszki) Olesno (kościół odpustowy św. Anny) Ozimek (most wiszący) Paczków (zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji) Góra Świętej Anny (komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy Góry Świętej Anny)
podkarpackie	Bóbrka (kopalnia ropy naftowej) Krasiczyn (zespół zamkowo-parkowy) Leżajsk (zespół klasztorny Bernardynów) Łańcut (zespół pałacowo-parkowy) Przemyśl (zespół staromiejski) Radruż (zespół cerkiewny)
podlaskie	Białystok (zespół bazyliki Chrystusa Króla i św. Rocha) Meczety i mizary w Bohonikach i Kruszynianach Kanał Augustowski
pomorskie	Gdańsk (miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku) Gdańsk (pole bitwy na Westerplatte) Gdańsk (Zespół pocystersko-katedralny w Gdańsku Oliwie) Gdańsk (Twierdza Wisłoujście) Gdańsk (Stocznia) Gdynia (historyczny układ urbanistyczny śródmieścia) Kwidzyn (zespół zamkowo-katedralny) Malbork (zespół zamku krzyżackiego) Pelplin (zespół katedralny)
śląskie	Częstochowa (Jasna Góra) Gliwice (radiostacja) Katowice (osiedle Nikiszowiec) Katowice (Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego oraz zespół katedralny) Tarnowskie Góry (Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga)
świętokrzyskie	Kielce (dawny pałac biskupów i katedra) Oblęgorek (pałac Henryka Sienkiewicza wraz z parkiem i Aleją Lipową) Rytwiany (Pustelnia Złotego Lasu) Sandomierz (Historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy) Sudół (Krzemionki – kopalnie krzemienia z okresu neolitu) Święty Krzyż (pobenedyktyński zespół klasztorny) oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze Ujazd ruiny zamku Krzyżtopór Wąchock (opactwo Cystersów) Wiślica (zespół bazyliki kolegiackiej, relikty kościoła św. Mikołaja oraz grodzisko)
warmińsko-mazurskie	Frombork (zespół archikatedralny) Grunwald (pole bitwy) Lidzbark Warmiński (zamek biskupów warmińskich) Kanał Elbląski Święta Lipka (zespół sanktuarium pielgrzymkowego)
wielkopolskie	Dobrzyca (zespół pałacowo-parkowy) Gniezno (archikatedra) Głogówko (bazylika i oratorium) Kórnik (zespół zamkowo-parkowy oraz kościół Wszystkich Świętych) Koszuty (zespół dworsko-parkowy) Ląd (dawne opactwo Cystersów) Lednogóra (wyspa Ostrów Lednicki) Lubiń (zespół opactwa Benedyktynów) Poznań (historyczny zespół miasta) Rogalin (zespół pałacowy z ogrodem i parkiem) Rydzyna (zamek)
zachodniopomorskie	Kamień Pomorski (zespół konkatedry) Kołbacz (zespół opactwa Cystersów) Stargard (zespół kolegiaty oraz mury obronne)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne