Kościół św. Mikołaja w Rostocku

Kościół św. Mikołaja w Rostocku
Nikolaikirche (Rostock)
Ilustracja
Kościół św. Mikołaja
Państwo

 Niemcy

Miejscowość

Rostock

Wyznanie

luterańskie

Kościół

Ewangelicko-Luterański w Północnych Niemczech

Wezwanie

św. Mikołaj

Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mikołaja w Rostocku”
Ziemia54°05′16″N 12°08′48″E/54,087778 12,146667
Strona internetowa
Widok kościoła w 1907
Brama przejazdowa pod prezbiterium
(c) Bundesarchiv, Bild 183-1987-1028-326 / CC-BY-SA 3.0
Mieszkania na poddaszu kościoła

Kościół św. Mikołaja w Rostocku (niem. Nikolaikirche) – kościół ewangelicko-luterański, położony w centrum hanzeatyckiego Rostocku. Jeden z czterech głównych niegdyś kościołów Starego Miasta obok kościoła Mariackiego, kościoła św. Piotra i kościoła św. Jakuba, zniszczonego w wyniku drugiej wojny światowej i wyburzonego w 1960.

Rozpoczęcie budowy kościoła św. Mikołaja datuje się na rok 1230; jest on więc jednym z najstarszych, zachowanych do dziś kościołów halowych w basenie Morza Bałtyckiego. Jest też jednym z trzech zachowanych do dziś wielkich kościołów parafialnych Rostocku. Otrzymał wezwanie św. Mikołaja, patrona rybaków i żeglarzy.

Historia

Kościół św. Mikołaja został wzniesiony w stylu północnoniemieckiego gotyku ceglanego na podmurówce z kamienia polnego, poszerzony od wschodu o prezbiterium a od zachodu o jedno przęsło potężnej wieży wzniesionej w XV w. na planie kwadratu. Pierwotny kościół był trzynawowy ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, wspartym na okrągłych filarach. Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja jest wymieniony po raz pierwszy w 1257. Konsekracja świątyni miała miejsce w 1312.

Prezbiterium zostało zbudowane wyżej, ponad poziomem gruntu, aby zrobić pod nim bramę przejazdową, przekrytą łękiem. Ten przejazd, nad którym w niszy widnieje obraz św. Mikołaja, jest zachowywany do dziś. Od strony północnej dobudowano do kościoła zakrystię, tzw. kaplicę Gerbera, wzmiankowaną po raz pierwszy w 1431.

Wieża kościelna była pierwotnie zwieńczona wysokim, szpiczastym hełmem, wysokim na 132 m, wówczas najwyższym w mieście. Hełm ten został zniszczony w wyniku huraganu w 1706 i zastąpiony niewysokim dachem czterospadowym, zwieńczonym barokową latarnią utrzymaną w stylu epoki. W 1758 poświęcono organy i ukończono ambonę.

Podczas trwającego cztery noce bombardowania w dniach 23 – 27 kwietnia 1942 wieża i nawa kościelna spłonęły doszczętnie a sklepienia runęły, ocalały tylko sklepienia prezbiterium. Zniszczeniu uległy również organy, jedyna w swoim rodzaju na terenie Rostocku ambona oraz płyty nagrobne i epitafia[1]. Udało się uratować jedynie kilka drewnianych rzeźb (św. Mikolaja i Chrystusa) oraz jeden z gotyckich ołtarzy, który, odrestaurowany, stoi dzisiaj w północnym ramieniu transeptu kościoła Mariackiego w Rostocku. W kościele św. Mikołaja zachowała się część dawnych malowideł ściennych z początku XV w.

W 1948 poświęcono prezbiterium jako tymczasowy kościół. Korpus kościoła i wieża stały do 1976 jako ruiny, zabezpieczone jedynie prowizorycznym zadaszeniem. Ich odbudowa stała długo pod znakiem zapytania.

W 1974 wspólnoty parafialne św. Piotra i św. Mikołaja połączyły się. Postanowiono przy tym o zaprzestaniu używania kościoła św. Mikołaja jako kościoła parafialnego. Po 1976 rozpoczęła się jego zakrojona na szeroką skalę rekonstrukcja. W wieży kościelnej urządzono biura i pomieszczenia służbowe dla pracowników administracji kościelnej. Niezwykły jak na owe czasy projekt zrealizowano przy odbudowie dachu kościoła – zbudowano w nim trzy kondygnacje mieszkalne. Zaniechano przy tym rekonstrukcji sygnaturki po stronie wschodniej. Zrekonstruowano jednakże zniszczony wschodni szczyt nawy.

Po 1991 rozpoczęto prace przy odbudowie sklepień, zainstalowaniu systemu grzewczego, i wyłożeniu posadzki kościoła płytami z wapienia.

5 lipca 1994 miało miejsce uroczyste, ponowne otwarcie wnętrza świątyni; towarzyszyło temu wykonanie mszy h-moll Johanna Sebastiana Bacha.

Obecne organy, zbudowane w 1971, są darem Philipps-Kirche z bawarskiego Rummelsberg. Poświęcono je 21 kwietnia 2002. Pod posadzką kościoła znajduje się krypta grobowa z sarkofagiem Casimira Albrechta von Moltke i jego żony.

Kościół św. Mikołaja nie pełni już funkcji sakralnej – nie jest kościołem parafialnym i nie są w nim obecnie odprawiane niedzielne nabożeństwa. Służy natomiast jako ponadwspólnotowe centrum duchowo-kulturalne w Rostocku, otwarte na różne inicjatywy kościelne i kulturalne. Jest wykorzystywany przeważnie jako sala koncertowa.

Osobliwości architektury kościelnej

  • brama przejazdowa pod prezbiterium
  • mieszkania w dachu kościoła

Zobacz też

Przypisy

  1. Arno Krause, Rostock w: Schicksale deutscher Baudenkmale im zweiten Weltkrieg, wyd. Götz Eckardt, Henschel-Verlag, Berlin, 1978. t. 1, s. 64-65

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Mecklenburg-Vorpommern location map 2011.svg
(c) TUBS, CC BY-SA 3.0
Location map of Mecklenburg-Vorpommern, Germany (after county reorganization 2011)
Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Rostock Wallstrasse Nikolaikirche 1907.jpg
Rostock Wallstrasse (heute Ernst-Barlach-Straße), Nikolaikirche
Bundesarchiv Bild 183-1987-1028-326, Rostock, Wohnungen im Dach der Nikolaikirche.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-1987-1028-326 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Rostock, Wohnungen im Dach der Nikolaikirche ADN-ZB Sindermann 28.10.1987-pr-Rostock: In der evangelischen Pfarrkirche St. Nikolai - 1942 im 2. Weltkrieg zerstört - wurden seit 1956 wichtige bauerhaltende Maßnahmen durchgeführt sowie der Chorraum als Gottesdienstraum der Gemeinde ausgebaut. Seit 1977 wurden durch einen mehrgeschossigen Ausbau des Turmes Wohnungen und kirchliche Diensträume gewonnen. In ihrer Einraum-Wohnung Frau Beate Rudowski auf dem Balkon.
Rostock asv2018-05 img44 Nikolaikirche.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
St. Nicholas Church in Rostock, Germany
Schwibbogen nikolai.jpg
Autor: Schiwago, Licencja: CC BY 2.5
Schwibbogen unter dem Chorraum der Nikolaikirche