Kościół św. Rafała w Wilnie

Kościół św. Rafała Archanioła w Wilnie Vilniaus Šv. arkangelo Rapolo bažnyčia
kościół parafialny
Kościół św. Rafała Archanioła, widok ogólny
Państwo	Litwa
Miejscowość	Wilno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Rafał
Historia Data rozpoczęcia budowy 1703 Data zakończenia budowy 1733 Aktualne przeznaczenie czynny kościół parafialny
Dane świątyni Styl barok Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 3
Położenie na mapie Wilna Kościół św. Rafała Archanioła w Wilnie
Położenie na mapie Litwy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół św. Rafała Archanioła w Wilnie
54°41′33,76″N 25°16′43,91″E/54,692711 25,278864

Fasada kościoła

Kościół św. Rafała Archanioła w Wilnie – kościół położony przy ulicy Snipiskiej 1 (lit. Šnipiškių g. 1) (przed 1945 – Wiłkomierskiej), w dzielnicy Śnipiszki, na prawym brzegu Wilii.

Historia

Kościół został ufundowany w 1703 roku przez pisarza ziemskiego litewskiego Michała Koszyca dla zakonu jezuitów. Grunt ofiarowała i budowę wsparła rodzina Sapiehów. Z powodu wojen budowa opóźniała się i największe prace wykonano w latach 1715-1730. Kościół św. Rafała stał się tym samym czwartą świątynią jezuitów w Wilnie^[1]. Klasztor został ostatecznie ukończony w 1740^[2].

W 1749 roku pożar uszkodził kościół, dlatego w 1751 roku podjęto kolejne prace nad wieżami i fasadą. Odróżniające się od wcześniejszych form kościoła, późnobarokowe dynamiczne zwieńczenia, zaprojektował przypuszczalnie Joannes Dyderszteyn. Kościół otrzymał też dziewięć rokokowych ołtarzy, w tym ołtarz główny, zaprojektowany prawdopodobnie przez Jana Krzysztofa Glaubitza^[3]. Architektoniczna kolumnada głównego ołtarza (12 kolumn) z czterema rokokowymi posągami aniołów po obu stronach obrazu, wypełnia całą przestrzeń prezbiterium. Obraz w ołtarzu głównym przedstawia św. Archanioła Rafała i został namalowany przypuszczalnie przez Szymona Czechowicza^[1].

W 1773 roku, przed kasatą zakonu jezuitów, w konwencie żyło 26 zakonników. Po kasacie gmachy kościelne i klasztorne przejął zakon pijarów, którzy wkrótce sprzedali część klasztoru na koszary, a w pozostałej części do połowy XIX wieku prowadzili kolegium i drukarnię. W 1844 roku w związku z rozwiązaniem zakonu ich placówka została zamknięta. W 1792 roku przy kościele została erygowana parafia^[4].

W czasie wojny Napoleona z Rosją w 1812 roku kościół został zniszczony przez wojska francuskie idące na Moskwę. W 1832 roku, po stłumieniu powstania listopadowego kościół został zamieniony na magazyn armii carskiej^[5]. Do użytku sakralnego przywrócono go w 1860 roku^[2].

Podczas II wojny światowej został zbombardowany. 22 czerwca 1941 roku w czasie bombardowania miasta przez Niemców, bomba, która spadła na kościół przebiła sklepienie oraz posadzkę i wpadła do podziemi. Schroniło się tam wiele ludzi, m.in. ks. dr Wacław Siekierko, który wówczas zginął. Był on prefektem szkół średnich w Wilnie i obrońcą węzła małżeńskiego w Sądzie Arcybiskupim^[6].

Po wojnie kościół uniknął tragicznego losu wielu innych świątyń katolickich w Wilnie i przetrwał do czasów współczesnych, mimo że poważniejsze prace restauratorskie przeprowadzono dopiero w 1975 roku Obecnie służy wiernym jako kościół lokalnej parafii św. Rafała.

Msze święte są w nim odprawiane w językach polskim i litewskim^[2].

Architektura

Kościół, mimo niewielkich rozmiarów, widoczny jest z daleka dzięki swemu usytuowaniu na pagórku nad Wilią, bez sąsiedztwa innych większych budynków.

Jest to barokowa, trzynawowa świątynia w typie bazyliki, bez wyodrębnionego prezbiterium^[2]. Ozdobę świątyni stanowią dwie wieże. Sklepienie kościoła jest beczkowe z lunetami, ozdabiane sztukateriami oraz malowidłami. Na ścianach są freski medalionów z obrazami świętych.

Wnętrze kościoła

Przypisy

Bibliografia

• Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Wilna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1991. ISBN 83-85083-08-1.
• Juliusz Kłos: Wilno, przewodnik krajoznawczy. Wilno: Wydawnictwo Oddziału Wileńskiego Polsk. Tow. Krajoznawczego z zapomogi Ministerstwa W. R. i O. P., 1923.
• Krzysztof Plebankiewicz: Wilno: przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1997. ISBN 83-213-3934-4.
• opr. Lucyna Dowdo: Wilno – przewodnik turystyczny. Wilno: Wydawnictwo Polskie w Wilnie, 2008. ISBN 978-9986-542-35-3.

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki kościoła w bibliotece Polona