Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie

Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie
Distinctive emblem for cultural property.svg 201 z dnia 20.10.1966[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Dolistowo

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Wawrzyńca w Dolistowie

Wezwanie

św. Wawrzyńca

Położenie na mapie gminy Jaświły
Mapa konturowa gminy Jaświły, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie”
Położenie na mapie powiatu monieckiego
Mapa konturowa powiatu monieckiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie”
Ziemia53°32′55″N 22°54′10″E/53,548611 22,902778
Izabella z Poniatowskich Branicka, fundatorka kościoła

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Dolistowie – rzymskokatolicki kościół położony w metropolii białostockiej w Dolistowie. Jest on siedzibą parafii należącej do dekanatu Knyszyn położonego w archidiecezji białostockiej[2].

Historia

Pierwszy kościół

Dolistowo jest też najstarszą mazowiecką osadą ludzką wspominaną pod nazwą "Targowisko" leżącą nad rzeką Biebrzą, u ujścia rzeki Netty posiadającą obiekt sakralny. Wyraźnym odsyłaniem do benedyktyńskiej misji chrystianizacyjnej, którą prowadził na tych terenach mnich św. Brunon z Kwerfurtu[3] jeszcze przed rokiem 1009 na życzenie Bolesława Chrobrego[4] jest wezwanie kościoła - św. Wawrzyńca w Dolistowie.

Trudno jest ustalić początki parafii w Dolistowie. Wiadomo, że za czasów króla Kazimierza Jagiellończyka (zmarł w 1492) istniał już kościół w Dolistowie, gdyż 18 września tego roku w swoim dokumencie wymienia Dolistowo wśród parafii, których patronat przekazuje biskupowi wileńskiemu Wojciechowi Taborowi. Parafia w Dolistowie została oficjalnie erygowana 6 lutego 1500 r. Pierwszym proboszczem został ks. kanonik Stanisław Dąbrówka i wtedy to drewniana kaplica pw. św. Stanisława BM została przemieniona na kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca diakona i męczennika[5]. Inne źródła wymieniają, że pierwszym proboszczem dolistowskim był ks. Jakub, który zmarł w roku 1506. W roku 1663 ks. Tomasz Moniuszko ufundował w kościele dolistowskim altarię z ołtarzem Najświętszej Maryi Panny[6].

Obecny kościół

Na budowę nowego kościoła murowanego w Dolistowie testamentem z roku 1645 przeznaczyła fundusze Aleksandra Wiesiołowska, starościna tykocińska. Fundacja ta jednak nie została zrealizowana. Kolejny właściciel miejscowych dóbr Jan Klemens Branicki zamierzał zbudować świątynię w Dolistowie także bezskutecznie. Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca zbudowany został z kamienia polnego w latach 1789-91. Fundatorami tego kościoła byli: hetmanowa Izabella Branicka z Poniatowskich[7] i proboszcz ks. Krzysztof Kapica. Świątynia została zbudowana według projektu Jana Bogumiła Zsczerniga[8], porucznika i architekta będącego na usługach Izabelli Branickiej. Konsekracji kościoła dokonał bp Piotr Toczydłowski 23 października 1791 r.

Obok kościoła stoi dzwonnica, zbudowana z kamieni w 1803[7]. W latach 70 XX wieku został przeprowadzony gruntowny remont wnętrza.

Wyposażenie

W ołtarzu głównym kościoła wielką czcią jest otoczony Krucyfiks pochodzący z XVIII wieku[7]. Pod krzyżem znajduje się obraz Matki Bożej Pocieszenia z namalowany w stylu rokoko (XVIII w). W bocznym ołtarzu znajduje się barokowy obraz Matki Bożej Różańcowej (także z XVIII w)[7]. Wszystkie obrazy ołtarzowe do tego kościoła namalował Antoni Herliczka z Białegostoku, nadworny malarz Jana Klemensa Branickiego, który udekorował też Pokoju Krajobrazowym w Pałacu Myślewickim w kompleksie Łazienek Królewskich[9].

Duszpasterstwo

Księża

Aktualnie posługę duszpasterską w kościele sprawują:

Odpust parafialny

10 sierpnia - św. Wawrzyńca

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-10-13].
  2. ↑ Oficjalna strona Archidiecezji Białostocka. Dekanat św. Wawrzyńca Knyszyn..
  3. ↑ ks. Stanisław Hołodok: Święty Brunon z Kwerfurtu. opoka.org.pl. [dostęp 2017-08-01]. (pol.).
  4. ↑ Józef Maroszek: Dzieje obszaru gminy Jaświły do końca XVIII wieku. Misja św. Brunona z Kwerfurtu w 1009 r. w Dolistowie?. [dostęp 2009-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2015)].
  5. ↑ Historia parafii św. Wawrzyńca w Dolistowie. parafia-dolistowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-15)]. (kopia z Internet Archive)
  6. ↑ Historia parafii św. Wawrzyńca w Dolistowie na stronie archidiecezji białostockiej..
  7. ↑ a b c d Monika Kresa: Dzieje wsi Dolistowo Stare. gwarypolskie.uw.edu.pl. [dostęp 2017-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)]. (pol.).
  8. ↑ Parafia rzymskokatolicka św. Wawrzyńca. e-podlasie.pl. [dostęp 2017-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-02)]. (pol.).
  9. ↑ Pokój Krajobrazowy. lazienki-krolewskie.pl. [dostęp 2017-08-01]. (pol.).

Bibliografia

  • Edmund Chodorowski, Knyszyńskie szkice historyczne, Knyszyn: „Amanita”, 1997, ISBN 83-905287-4-6, OCLC 750072117.

Media użyte na tej stronie

Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat moniecki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu monieckiego, Polska
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Jaświły (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Jaświły, Polska
Poland Dolistowo church.jpg
Autor: Wojsyl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Dolistowo Stare, kościół św. Wawrzyńca (1789)