Kościół św. Wojciecha w Bytomiu

Kościół pw. św. Wojciecha
w Bytomiu
Distinctive emblem for cultural property.svg 461/56 z dnia 02.11.1956 r.
oraz 1148/70 z 21.12.1970 r.[1]
kościół parafialny
Ilustracja
(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0

Fasada kościoła w 2011 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Bytom

Adres

plac Klasztorny 5

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Wojciecha w Bytomiu

Wezwanie

św. Wojciecha

Wspomnienie liturgiczne

niedziela po 23 kwietnia

Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie

św. Wojciecha, św. Franciszka z Asyżu, św. Antoniego z Padwy, św. Brata Alberta Chmielowskiego, św. Ojca Pio z Pietrelciny, św. Jana Pawła II[2]

Położenie na mapie Bytomia
Mapa konturowa Bytomia, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. św. Wojciechaw Bytomiu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. św. Wojciechaw Bytomiu”
Ziemia50°20′44,00″N 18°55′30,04″E/50,345556 18,925011

Kościół pw. św. Wojciecha w Bytomiukościół parafialny w Bytomiu, zbudowany w połowie XV w. Posługę duszpasterską pełnią w nim franciszkanie.

Pierwszy, drewniany kościół wraz z klasztorem dla sprowadzonych przez księcia Władysława Opolskiego w 1258 roku franciszkanów zbudowano w Bytomiu w latach 1257 - 1258[3]. Nosił on wezwanie św. Mikołaja.

W wyniku wojen husyckich franciszkanie zostali w 1430 roku wygnani z miasta przez sympatyzujące z husytami Mieszczaństwo. W 1440 roku do Bytomia przybyła obserwancka gałąź zakonu. Przed 1450 rokiem przebudowali oni kościół i klasztor, zastępując drewniane budynki murowanymi. 20 maja 1454 roku w kościele wygłosił kazanie bernardyński reformator i kaznodzieja, św. Jan z Kapistranu[4].

Wobec rozwijającej się reformacji w ostatnich latach XVI w. bernardyni zostali zmuszeni do opuszczenia klasztoru. Powrócili do niego w 1605 roku, na fali kontrreformacji. Kolejne zniszczenia dotknęły kościół i klasztor w czasie wojny trzydziestoletniej. W XVIII w. kościół został przebudowany w stylu barokowym. Dobudowano nawę główną, wieżę z kruchtą i nową fasadę, zbarokizowano wnętrze i zainstalowano nowe Organy.

W 1810 roku majątek zakonu bernardynów w Prusach został zsekularuzowany. Budynek bytomskiego klasztoru został przejęty przez miasto i przeznaczony na szkołę (na jego miejscu znajduje się obecnie secesyjny budynek szkoły zbudowany w 1902 roku), w kościele urządzono magazyn, zaś w 1833 roku sprzedano go parafii ewangelickiej.

Po zakończeniu II wojny światowej kościół, wobec wysiedlenia ludności niemieckiej, pozostał bez wiernych. Świątynie zajęli katolicy, pod przewodnictwem księdza Zygmunta Staniszewskiego, przymusowego wysiedleńca z Kresów Wschodnich. Wtedy kościół uzyskał obecne wezwanie. Formalnie, budynek został przekazany Kościołowi katolickiemu w 1947 roku, w zamian za zwrot − również zajętego wcześniej − kościoła w Katowicach.

Od 1950 roku przy kościele powstała samodzielna kuracja, erygowana przez administratora apostolskiego, księdza Bolesława Kominka, a w 1952 roku parafia św. Wojciecha. W tym samym roku opiekę nad świątynią przejęli ponownie bracia mniejsi. Odbudowę kościoła zakończono w 1964 roku.

Wnętrze kościoła św. Wojciecha

Kościół św. Wojciecha w Bytomiu jest jednonawowym, halowym, barokowym kościołem z gotyckim prezbiterium, murowanym z cegły z elementami kamienia. Pod prezbiterium znajduje się niedostępna, zamurowana krypta[5]. Większość wyposażenia wnętrza jest współczesna, z dawnych sprzętów pozostały dwie barokowe figury z XVIII w., przedstawiające świętych Piotra i Pawła. Od 1997 r. parafia jest w posiadaniu relikwii św. Wojciecha, które sprowadzono z Pragi staraniem proboszcza, ojca Bartłomieja Kuźnika[3].

Kościół jest świątynią klasztoru Braci Mniejszych z Prowincji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Katowicach[6]. Klasztor i siedziba urzędu parafialnego znajduje się naprzeciw świątyni.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2010-05-20].
  2. Relikwie Świętych. [dostęp 2015-03-02].
  3. a b Diecezja Gliwice [dostęp 12 sierpnia 2009]
  4. Parafia Świętego Wojciecha w Bytomiu [dostęp 12 sierpnia 2009]
  5. Karta zielona, zabytek.pl, grudzień 1959 [dostęp 2022-07-06] (pol.).
  6. Bonawentura Krzemień OFM, Norbert Kubica OFM: Katalog Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. Katowice: Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanów) w Katowicach Panewnikach, 2006, s. 43-44. ISBN 83-901128-9-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Bytom location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Bytom, Poland
Ta mapa of Bytom została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Bytom - widok kościoła p.w. Św. Wojciecha - panoramio.jpg
(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0
Bytom - widok kościoła p.w. Św. Wojciecha
Wojciech wnetrze.JPG
Autor: And2004, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wnętrz_wojciech byyom