Kościół Bożego Ciała w Gdańsku (polskokatolicki)
 A-1061 z dnia 31.10.1988 r.[1](zespół szpitalny) | |||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 widok ogólny | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | polskokatolicki | ||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | Bożego Ciała | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Gdańska  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||||||||||
 54°21′30″N 18°38′35″E/54,358333 18,643056 | |||||||||||||||||
Kościół Bożego Ciała w Gdańsku – polskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Śródmieściu Gdańska, w województwie pomorskim. Należy do dekanatu pomorsko-wielkopolskiego diecezji warszawskiej.
Historia
Kościół został zbudowany jako część katolickiego zespołu szpitalnego pod wezwaniem Bożego Ciała. Pierwotnie mieścił się tu zakład dla trędowatych, a następnie jako przytułek dla ludzi starych, chorych i samotnych. Przyjmuje się, chociaż nie jest to oficjalnie potwierdzone, że zespół powstał w 1350 roku. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1385 roku. Pierwsza potwierdzona informacja o szpitalu i kaplicy pochodzi z 1395 roku. Pierwotnie był to kościół filialny parafii mariackiej. Gotycka kaplica szpitalna została rozbudowana pod koniec XV stulecia i pełniła odtąd funkcję prezbiterium powiększonej świątyni. Przyjmuje się, że rozbudowa kaplicy została rozpoczęta jeszcze przed 1454 roku i została przerwana w związku z wybuchem wojny trzynastoletniej (1454–1466). Obecna forma kościoła powstała w wyniku odbudowy po oblężeniu w 1577 roku, wtedy to powstała główna nawa usytuowana w przybliżeniu na osi wschód-zachód.
Od 1592 roku kościół pełnił funkcję ewangelickiego kościoła parafialnego. Zmiana funkcji kościoła spowodowała decyzję o rozbudowie świątyni. W latach 1688-1689 została wzniesiona, według projektu Barthela Ranischa, prostopadła barokowa nawa, usytuowana po północnej stronie korpusu.
W 1707 pojawiła się zewnętrzna kazalnica z figurami apostołów i symbolizującą Chrystusa postacią pelikana (obecnie wewnątrz kościoła)[2].
W 1749 roku została wybudowana wschodnia wieża o konstrukcji szkieletowej, którą obmurowano w połowie XVIII stulecia. W 1916 roku świątynia została uszkodzona przez uderzenie pioruna, co spowodowało przeprowadzenie prac remontowych. W 1936 roku kościół przeszedł restaurację. Świątynia została nieznacznie zniszczona w czasie II wojny światowej (wywieziono organy, powypadały witraże, zginęły dwa dzwony i mechanizm zegara z wieży, ograbiono podziemne krypty[3]). Po roku 1945 część budynków wchodzących w skład zespołu rozebrano, a pozostałe wykorzystano jako domy mieszkalne. W 2021 rozpoczęto rewitalizację trzech z pięciu budynków zespołu (najstarszy pochodzi z 1786) i ich adaptacja na potrzeby Hewelianum; do połowy 2024 kosztem 31 mln zł powstaną w nich miejsca noclegowe, mediateka, księgarnia oraz kawiarnia[4][5][6].
Na początku lat. 60. XX wieku świątynia została poddana rewaloryzacji. W 1974 roku kościół razem z plebanią zostały przekazane kościołowi polskokatolickiemu[7].
Proboszczem w parafii jest ks. Rafał Michalak
Zespół szpitalny na planie z ok. 1910 roku
Unikatowa zewnętrzna ambona do głoszenia kazań na świeżym powietrzu
Teren byłego cmentarza ewangelickiego p.w. Bożego Ciała, czynnego w latach 1815-1956
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2014-08-22].
- ↑ Marek Gotard https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Zajrzyj-do-krypty-z-jedyna-gdanska-mumia-n35629.html Zajrzyj do krypty z jedyną gdańską mumią
- ↑ Zobacz kościół polskokatolicki w Gdańsku. www.trojmiasto.pl, 21 października 2012.
- ↑ Rewitalizacja dawnego przytułku w centrum Gdańska. Ma powstać atrakcyjna przestrzeń
- ↑ Był tu szpital, będą noclegi. Zaniedbane miejsce w Gdańsku wypięknieje
- ↑ Dawny zespół Bożego Ciała w Gdańsku wypięknieje za 31 mln zł. Będą tam m.in. noclegi
- ↑ Kościół i Szpital Bożego Ciała. Ibedeker.pl. [dostęp 2014-07-22]. (pol.).
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Gdańsk, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Śródmieście, kościół pw. Bożego Ciała.
.jpg)
(c) Yanek / fotopolska.eu, CC BY-SA 2.5
Kościół pw Bożego Ciała, od strony ulicy 3 Maja.
Kościół pw. Bożego Ciała w Gdańsku - plan z około 1910 roku.
.jpg)
(c) Yanek / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Zewnętrzna XVIII-wieczna barokowa ambona do głoszenia kazań na świeżym powietrzu, zbudowana na pamiątkę kazań Jakuba Hegge.
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk ul. 3-go Maja. Teren byłego cmentarza ewangelickiego p.w. Bożego Ciała, czynnego w latach 1815-1956. Na drugim planie budynek zbrojowni zespołu umocnień nowożytnych.