Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej

Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej
R/456/56 z dnia 2 listopada 1956[1]
kościół parafialny
Widok od pn.-wsch. z ul. Komorowickiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Bielsko-Biała
Wyznanie	protestanckie
Kościół	luterański
Parafia	Parafia ewangelicko-augsburska Marcina Lutra w Bielsku-Białej
Imię	Marcina Lutra
Historia Data rozpoczęcia budowy 1782 Data zakończenia budowy 1788 Aktualne przeznaczenie diecezja cieszyńska
Dane świątyni Architekt inż. Breuning
Położenie na mapie Bielska-Białej Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej
Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół Marcina Lutra w Bielsku-Białej
49°49′26,74″N 19°03′06,85″E/49,824094 19,051903

Kościół im. dra Marcina Lutra w Bielsku-Białej – zabytkowy kościół ewangelicko-augsburski położony w Bielsku-Białej, w dzielnicy Biała Krakowska, przy ul. Staszica (w narożu pl. Wojska Polskiego). Jest kościołem parafialnym (parafia Marcina Lutra) i należy do diecezji cieszyńskiej.

Parafia ewangelicka w Białej powstała w 1782 r. po ogłoszeniu przez cesarza Józefa II Habsburga patentu tolerancyjnego dla ewangelików. Drewniana świątynia została zbudowana w miejscu istniejącego od początku XVIII w. cmentarza ewangelickiego, który został zastąpiony przez cmentarz przy ul. Piłsudskiego.

Kilka miesięcy później rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła, którą ukończono w roku 1788. Został zbudowany w stylu klasycystycznym według planów myślenickiego inżyniera obwodowego Breuninga, przez bialskiego budowniczego – Jana Feuerabenda. Był to pierwszy kościół protestancki w Galicji. Od początku posiadał wieżę z dzwonem, co było dozwolone w Galicji, ale nie m.in. na Śląsku Austriackim.

Wnętrze kościoła

W latach 1832-1835 znacznie przebudowano wnętrze (m.in. drewniane chóry zastąpiono dwukondygnacyjnymi, murowanymi emporami, na których wsparto sklepienia). Z czasów tej przebudowy pochodzi większość białego, klasycystycznego wyposażenia kościoła, które doskonale zachowało się do czasów współczesnych.

Ozdobą świątyni jest drewniany ołtarz z 1835 r. wykonany przez krakowskiego rzeźbiarza Joachima Korneckiego. Jest to portyk wsparty na czterech kolumnach korynckich z ogromnymi postaciami czterech ewangelistów. Rzeźby są wykonane z drewna tak wypolerowanego, że wyglądają jak porcelanowe. U szczytu ołtarza znajduje się Oko Opatrzności Bożej, a w części środkowej – obraz "Jezus w Ogrojcu", namalowany w 1837 r. przez wiedeńskiego malarza Dornhäusera.

W 1848 r. w kościele zainstalowano klasycystyczne organy z ruchomymi figurami i 1550 piszczałkami o wielkości od 1cm do 5 m, wykonane w wytwórni Karola Kuttlera w Opawie. Stanowią one zabytek klasy europejskiej.

Do innych zabytkowych elementów wyposażenia świątyni zaliczają się: kryształowy żyrandol z 1833 r., ambona z 1833 r. ozdobiona postaciami rybaków wyciągających sieć, chrzcielnica z 1817 r. oraz sztukaterie w nawie głównej z 1832 r. autorstwa Jana Friedla z Opawy.

W sąsiedztwie kościoła znajdują się:

• secesyjna Kamienica Pod Żabami z 1905 r.
• budynek plebanii wybudowany przez Jana Feuerabenda z 1782 r. i gruntownie przebudowany w latach 70. XIX w. w stylu klasycystyczno-barokowym
• gmach Szkoły Podstawowej nr 10 wybudowany w 1870 r. w stylu neorenesansowym przez bialskiego architekta Emanuela Rosta

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Polak: Przewodnik po Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, 2000. ISBN 83-902079-0-7.
• Jacek Kachel, Jacek Trzeciak: ABC Bielska-Białej. Bielsko-Biała: Urząd Miejski w Bielsku-Białej, 2007.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Parafii Ewangelickiej-Augsburskiej Marcina Lutra w Bielsku-Białej
• Kościół Marcina Lutra w serwisie fotopolska.eu
• Wirtualna panorama wnętrza kościoła